COVID-19 torbasından Türkiye Varlık Fonu’na ilave koruma çıktı!..

Türkiye Varlık Fonu (TVF) ve buna bağlı olarak çıkarılan Türkiye Varlık Fonu Yönetim Anonim Şirketi ile ilgili yasal düzenleme 2016 yaz aylarında yapılmıştı. Yapılan düzenlemelerde daha sonra çeşitli değişiklik ve eklemelere yer verilmişti.

Dünyadaki varlık fonu uygulamalarının temel anlayışı ile bağdaşmayan bu düzenleme ile ilgili olarak çeşitli anayasal, ekonomik, hukuksal eleştiriler yapılmıştı.

Bu düzenlemeye göre; Sayıştay Kanunu, Devlet Memurları Kanunu, Genel Kadro Usulü Hakkında KHK, KİT’lerin ve Fonların TBMM tarafından Denetlenmesi Hakkında Kanun, Kamu İhale Kanunu, Kamu İhale Sözleşmeleri Kanunu, Devlet İhale Kanunu, Taşıt Kanunu, Kamu Konutları Kanunu, Rekabetin Korunması Hakkında Kanun, Özelleştirme Kanunu gibi kanunlara ilişkin hükümler Türkiye Varlık Fonu ve şirket ile alt fonlar ve şirket tarafından kurulan diğer şirketler hakkında uygulanmıyordu.

Şimdi Torba Kanun’un 21. maddesiyle söz konusu TVF ile ilgili maddenin kapsamı olağanüstü genişletiliyor.

Şöyle ki; Türkiye Varlık Fonu’nun, şirketin, alt fonların ve Şirketin kurduğu şirketlerin, diğer şirketler üzerinde üçüncü kişilerle birlikte veya tek başlarına kontrolünü sağlayacak işlemlerinde:

• İşlemlerin tarafları, • Onların doğrudan ve dolaylı ortakları, • İştirakleri, • Bağlı ortaklıkları •Kontrol sağlanan şirketler

bu işlemlerle sınırlı olmak üzere, kapsama dahil edilerek 6362 sayılı Sermaye Piyasası Kanunu ile bu Kanun kapsamında yürürlüğe konan ikincil mevzuattan muaf tutuluyor.

Öte yandan;

Türkiye Varlık Fonu, Şirket, alt fonlar ve Şirket tarafından kurulan diğer şirketlere,

Tek başlarına veya üçüncü kişilerle birlikte doğrudan ya da dolaylı olarak bunlar tarafından üzerinde hakimiyet tesis edilen şirketlere,

Bu hakimiyetin tesisine ilişkin işlemlerle sınırlı olmak üzere bu işlemlerin taraflarına, onların doğrudan ya da dolaylı ortaklarına, iştiraklerine ve bağlı ortaklıklarına

6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu’nun 195 ila 209. madde hükümlerinin uygulanmayacağı düzenlemesi getiriliyor.

Madde gerekçesinde de Türkiye Varlık Fonu’nun, TVF Anonim Şirketi’nin, alt fonların ve Şirketin kurduğu şirketlerin, yapacağı işlemlerde piyasa ekonomisinin gerektirdiği hız ve reaksiyon kabiliyetine sahip olmasının hedeflendiği; ayrıca 6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu’nun ilgili maddelerinde yer alan şirketler topluluğuna ilişkin hükümlerin uygulanmasının mümkün olmayacağı ifade edilmektedir. Açıkçası COVID-19 tedbirlerine yönelik torbadan TVF ve uzantılarının korunması çıkıyor.

Şirketlerin kâr payı dağıtımına fren!

Koronavirus (COVİD-19) ile mücadelede yeni bir Torba Kanun gündemde. 62 maddeden oluşan torba kanun ile 30’u aşkın kanunda değişiklik veya ilave söz konusu. Bu düzenlemelerden birisi de Türk Ticaret Kanunu’na (TTK) eklenen geçici madde. 6102 sayılı TTK’ya aşağıdaki geçici madde eklenmiş:

“GEÇİCİ MADDE 13-(1) Devlet, il özel idaresi, belediye, köy ile diğer kamu tüzel kişilerinin pay sahibi olduğu şirketler hariç olmak üzere; sermaye şirketlerinin, 31/12/2020 tarihine kadar dağıtabilecekleri nakit kâr payı tutarı 2019 yılı net dönem kârının yüzde yirmibeşini aşamaz, genel kurulca yönetim kuruluna kâr payı avansı dağıtımı yetkisi verilemez. (2) Genel kurulca 2019 yılı hesap dönemine ilişkin kâr payı dağıtımı kararı alınmış ancak henüz pay sahiplerine ödeme yapılmamışsa veya kısmi ödeme yapılmışsa, 2019 yılı net dönem kârının yüzde yirmibeşini aşan kısma ilişkin ödemeler birinci fıkrada belirtilen sürenin sonuna kadar ertelenir.”

Bu düzenleme ile şirketlerin 2020 yılı sonuna kadar nakit kar payı dağıtımına sınırlama getiriliyor. Daha doğrusu; şirketlerin 2019 ve öncesi dönemlere ait olarak dağıtmaya karar verdikleri kar payları ile avans kar dağıtımı yüzde 25 ile sınırlandırılıyor. Hatta bu düzenlemeden önce 2020 yılı içerisinde yapılmış genel kurul kararlarıyla alınan kâr dağıtım kararlarının da uygulanamayacağı ve yüzde 25’i aşan kâr paylarının 2020 yılı sonuna kadar ertelenmesi gerektiği hükme bağlanıyor.

Peki bu düzenleme nereden çıktı?...

Bundan yaklaşık 2 hafta kadar önce Ticaret Bakanlığı TOBB’a bir yazı gönderdi. Yazı yukarıdaki düzenlemeyi içeriyordu. TOBB da bu yazıyı sayısı 350’yi aşkın üye odalarına ve ticaret borsalarına dağıttı ve bir yandan da Ticaret Bakanlığı nezdinde girişimlerde bulundu. Bu girişiminin iki temel dayanağı vardı. Birincisi, yapılan düzenlemenin TTK’nın ruhuna ve piyasanın işleyiş düzenine aykırı olmasıydı. İkincisi ve daha önemlisi de bu düzenlemenin yasal olmadığı yönünde idi. Düzenlemeyi yasal zemine oturtmak üzere Meclis’e sevk edilen son Torba Kanun’a bu hüküm konuldu.

Ticaret Bakanlığının niçin böyle bir düzenlemeye ihtiyaç duyduğu konusuna gelince… Bakanlığa ulaşan bilgiler ve sicil kayıtları; çok ciddi sayıda şirketin 2020 yılı içerisinde kar dağıtım kararı aldığı, şirketlerin nakitlerini ortaklara dağıtmak istediği, hatta bunların içerisinde yabancı sermayeli büyük şirketlerin de olduğu, dolayısıyla şirketlerin içini boşaltmak yönünde. Bunu önlemek ve şirketlerin mali yapılarını 2020 yılında korumak adına bu kısıtlama getirilmiş görülüyor.