Cobot Fırsatları

İnsan-robot (yazılım) işbirliğine Cobot diyoruz. Yapay zekayı çalışanlarımızın hayatını kolaylaştıran ve kabiliyetlerini artıran bir yardımcı/ iş arkadaşı yapmak, şirketlerimize ciddi fırsatlar sunabilir. Dört ana başlıkta değerlendirelim.

Massachusetts Teknoloji Enstitüsü’ndan Thomas Davenport ve Singapur Yönetim Üniversitesi’nden Steven M. Miller insanların yapay zeka ile birlikte çalıştığı 29 örneği incelemiş. Yapay zekanın mevcut işleri ortadan kaldırmaktan ziyade etkinliği artıracağı görüşündeler.

Dört ana başlık şirketlerimize ilham verebilir:

BİR DENEME. Ürün geliştirme ve Ar-Ge gibi pahalı ve uzun süren faaliyetler yapay zeka ile çok daha ucuza ve hızlı yapılabilir. Mesela 2020’de Deep Mind’ın protein yapılarını modelleyebilmesi biyoloji/ ilaç alanında ‘oyun değiştirici’ bir etki yapmıştı. Daha önce bu köşede de bahsettiğimiz Dijital ikiz pek çok alanda (fabrika, şehir atyapısı) sanal klonlar oluşturmamızı ve anlık senaryo analizi yapmamızı sağlıyor.

İKİ: KIRTASİYE İLE MÜCADELE. Basit ve yeknesak işleri çalışanlarımızın sırtından alıp yapay zekaya verebiliriz. Mesela standart formların doldurulması, bazı verilerin periyodik olarak ölçülmesi veya çeşitli formatlarda gelen bilgilerin konsolide edilmesi. Yönetim kurulunda bulunduğum bir şirkette bir süredir bu tip süreçleri bir yapay zeka robotu hallediyor. Boşa çıkan zamanı arkadaşlarımız daha verimli faaliyetlerde kullanabiliyor.

ÜÇ: SÜRAT. Hızla gelişen ve anında tepki gerektiren durumlarda yapay zeka büyük bir yardımcı olabilir. Mesela aynı anda binlerce hesaptan gelen bir siber saldırı karşısında savunmaya geçen bilgi sistemleri veya bir fabrikanın deprem anında kapatılması gereken gaz vanaları. Şirketlerimizin teknolojik kabiliyetleri risk yönetiminde yeterince etkin kullanmadığını düşünüyorum.

DÖRT: DANIŞMA. Çalışanlar karar alırken yapay zekaya danışabilirler. Bir röntgen filmini inceleyen hekim, bir içtihadı anımsamaya çalışan bir hukukçu veya en uygun indirim oranını hesaplamaya çalışan bir satışçı hafıza kapasitesi adeta limitsiz olan yeni ‘iş arkadaşlarından’ destek alabilirler.

Otomasyon siyah ve beyazdan oluşan tek bir karar olmaktan çok, insan ve makinanın farklı görevlerde birlikte çalışabileceği, pek çok gri alandan oluşan bir kompozisyon. Bunu başarmak için Cobot çağına uygun kabiliyetlere sahip çalışanlar ve yeni dönemi kavrayabilmiş bir yönetim şart. Çalışan belli bir kabiliyete sahip olmalı ki, elindeki işlerin bir kısmını robot ya da yapay zekaya devredebilsin. Yönetim yüksek katma değer yaratmak için gereken odağı bilsin ki çalışanın üzerinden zaman yükü kısmen kalktıktan sonra ortaya çıkan taze kaynağı verimli şekilde değerlendirebilsin.