Çin, Akdeniz denkleminde dahil oluyor

G-20 zirvesinde ABD'nin öncülüğüyle kotarılan, Hindistan, Suudi Arabistan, Ürdün, İsrail ve Yunanistan'ı birbirine bağlayacak projeye atılan imzaların mürekkebi kurumadan, Çin'den karşı hamle geldi. Pekin yönetimi Suriye ile masaya oturdu.

Beşar Esad ve beraberindeki kalabalık heyet, üstelik Çin Devlet Başkanlığı'na ait bir özel bir uçakla Çin'e giderek, Asya oyunları açılış törenine katıldı. Esad ayrıca Çin Devlet Başkanı Şi ile görüştü. Görüşme sonrasında, Çin ve Suriye'nin "stratejik ortaklık anlaşması imzalandığı" açıklandı.

Çin'in enerji hesapları

Çin'in Suriye'ye yönelik ilgisi yeni değil. İç savaş öncesinde Suriye'deki petrol sahalarının işletmesini alan Çinli şirketler, ülkedeki kaos nedeniyle çekilmek zorunda kalmışlardı. Ancak Çin'in Suriye'de enerji sektörüne geri dönme isteği oldukça bariz; iç savaş sürerken bile Suriye kentlerinin elektrik iletim hatlarının yenilenmesine para yatırmıştı Pekin yönetimi.

Ancak uluslararası basına göre Çin'in asıl ilgilendiği Suriye'nin Akdeniz'deki Lazkiye ve Tartus limanları. Belli ki Çin, Kuşak Yol projesinin Akdeniz ayağını Suriye üzerine oturtacak.

Pekin'in Ortadoğu'daki ayak izi belirginleşiyor

Esad'ın Çin ziyaretinin, Pekin yönetiminin Ortadoğu'daki "ayak izinin" belirginleşmesi olarak da yorumlamak mümkün.

Çin Devlet Başkanı Şi'nin geçen yıl yaptığı İran ziyaretinde 25 milyar dolarlık, içinde savunma kontratlarının da olduğu, bir anlaşmalar dizisi imzalamıştı.

Bu yılın Mart ayında İran ile Suudi Arabistan'ı barıştıran Çin, hep ABD'nin ya da Rusya'nın "arka bahçesi" gibi görülen Ortadoğu diplomasisinde "ben de varım" mesajı vermişti.

Mayıs'ta, Kuveyt ve Birleşik Arap Emirlikleri Çin'in etkin olduğu savunma bloğu Şangay İşbirliği Örgütü'ne, tam üye olmasa bile, "diyalog ortağı" olarak dahil edilmişlerdi.

Güney Afrika Cumhuriyeti'nde düzenlenen BRICS zirve toplantısında Çin'in bastırmasıyla Suudi Arabistan, İran, Birleşik Arap Emirlikleri ve Mısır'ın topluluğa üye yapılması ile Pekin yönetiminin bölgedeki etkinliği iyiden iyiye artmıştı.

Üstelik Asya oyunlarının açılışına davetli olan tek Ortadoğu lideri Esad da değildi; Çin Devlet Başkanı Şi, aynı dönemde Çin'de olan Kuveyt Veliaht Prensi ile de bir stratejik işbirliği anlaşmasına imza attı. Kuveyt'le varılan işbirliği anlaşmalarında, bu ülkenin Mubarak Al Kabeer limanının da Kuşak Yol projesine dahil edilmesi için niyet beyanı var.

Yine oyunlar için Çin'e giden Suudi Arabistan temsilcisi bakan da eli boş dönmedi; Çin ile Suudi Arabistan arasında imzalanan turizm anlaşması, 2030 yılına kadar Çin'den 4 milyonun üzerinde turistin Suudi Arabistan'a gitmesini öngörüyor.

Rusya'nın boşluğunu Çin dolduruyor

Suriye Lideri Esad'ın Çin'den beklentisi ise iç savaş nedeniyle ABD ve Avrupa Birliği'nin koyduğu tek taraflı ambargoları Pekin üzerinden delebilmek. Ukrayna savaşıyla meşgul Rusya'dan beklediği ekonomik desteği bulamayan Şam yönetimi, gözünü Çin sermayesine dikmiş durumda.

Çin'in bölgede en az ilgi gösterdiği ülkenin ise Türkiye olduğu açık; AK Parti hükümetinin daha önce Çin hava savunma füzeleri satın alacağını açıklayıp, Batı'dan gelen baskı üzerine geri adım atması Pekin'in ticari anlamda Türkiye'ye bakışını büyük ölçüde soğutmuştu.

Uygur Türkleri'ne yönelik Çin mezalimine iktidar partisinden yüksek sesle itiraz gelmese de, Pekin Türk halkındaki Uygur hassasiyetini farkında.

Ayrıca AK Parti hükümetinin dış politikadaki keskin dönüşleri de Çin'in Türkiye'yi "kol boyu mesafede" tutmasının bir başka gerekçesi olsa gerek.