Ciddi sıkıntıdayız oto satışında ‘sıfır faiz’ yolunu açalım

OTOMOTİV Sanayii Derneği (OSD) Başkanı Haydar Yenigün, bir süre önce Ankara’da katıldığı toplantıdan dönerken, yetkililerin sektöre bakışına hayıflandı:

-Ankara’da önemli mevkilerde olanlardan bir bölümü Türk otomotiv sektörüne hâlâ “montajcı” diye bakıyor.

Sektörün üretimde 60 yıllık geçmişi olduğunu irdeledi:

- Ford Otosan, Mercedes ve Tofaş, Türkiye’nin 60 yıllık şirketleri. Ford Otosan’da Ar- Ge biriminin kuruluş tarihi 1961.

Sektörün üretim tarafında Avrupa Birliği (AB) ile 1996’daki gümrük birliğine kadar emeklediğini anımsadı:

- Gümrük Birliği ile birlikte ülkemizde otomotiv sektöründe büyük açılım oldu. Sektör, 2000-2010 döneminde müthiş bir gelişme yaşadı.

Yan sanayinin de bu gelişmeye ayak uydurduğunu düşündü:

-Otomotiv ana sanayinin tedarikçileri de aynı dönemi çok başarılı geçirdi.

Yenigün’le sektörü, geleceğe dönük beklenti ve taleplerini konuşurken Ankara’daki toplantıda edindiği izlenimi paylaşıp, bugünkü üretim düzeyine işaret etti:

- Ülkemizde bugün 2 milyon araçlık üretim kapasitesi var. Türkiye, Avrupa’nın hafif ticari araç üretim merkezi oldu. Avrupa ülkelerine hafif ticari araçların yüzde 50’den fazlası Türkiye’den gidiyor.

Genel Müdürlük görevini yürüttüğü Ford Otosan’da ilk işe girdiği yıllara döndü:

-33 yıldır Ford Otosan’dayım. Sektör, “İç pazar satışları 1 milyon adet olmalı” diye konuşurdu. Bu hedefi yakalamanın zor olduğunu düşünürdük. 2015, 2016 ve 2017’de 1 milyonluk satışa oturduk.

2019’da sektörün dibe vurduğunu belirtti:

- 2018’de iç pazardaki satışlarımız 600 bin adete, geçen yıl da 490 bin adete indi.

COVID-19 krizine girildiğinde sektörün zaten dip noktada olduğunu kaydetti:

-Sektörümüzde ortalama ihracat oranı yüzde 86’ya çıkmıştı. Ford Otosan’da ihracat oranı yüzde 92’yi bulmuştu. COVID-19’la birlikte en önemli pazarımız Avrupa tümüyle durdu.

OSD üyesi 14 şirkette, traktör üreticisi hariç martın ikinci yarısında üretimin durduğunu vurguladı:

- Biz Ford Otosan’da üretimi, 21 Mart-4 Mayıs döneminde durdurduk. Sektörde üretimin durmasının 3 nedeni vardı. Sağlık, Avrupa’nın durması ve tedarik zincirindeki aksama. Japonya, İtalya, ABD gibi ülkelerden parça gelemez oldu.

Mayıs ayı başından itibaren üretime döndüklerine dikkat çekti:

-Personelin sağlığı ile ilgili tedbirleri aldık. Yüzde 50-60 kapasitelerle çalışmaya döndük. Ancak, üretim maliyetleri bu kapasite ve ek giderlerle yüzde 40-50 yükseldi.

Bu durumu şu cümleyle özetledi:

- Ürettiğimiz her araçta cepten yiyoruz. Evde oturmamak için çalışıyoruz.

2020’de iç satışların en iyi ihtimalle 500 bin düzeyinde olmasını beklediklerinin altını çizip, piyasayı hareketlendirmek için faiz konusunda şu öneriyi ortaya koydu:

- Şu anda araç kredisi faizi aylık yüzde 0.94. Bankalar bu oranı yüzde 0.64’e indirse, sektör olarak biz de yüzde 0.30’luk bölümü karşılasak, faiz aylık yüzde 0.10-0.30 düzeyine inse piyasaya hareket gelir.

Yenigün ile geçen cumartesi sohbet etmiştik. Kamu bankalarının dün sıfır otoda aylık faizi yüzde 0.49-0.69 noktasına indirdiğini duyurunca, “OSD’nin beklediği oldu galiba” diye düşündüm.

Durumun öyle olmadığını OSD’den gelen şu anımsatıcı bilgiden anladım:

-Kamu bankaları otomotive destek amacıyla Ekim 2019’da Türkiye’de üretilen araçlara yönelik 0.49-0.69 faizli kredi destek paketini devreye almıştı. Oranlar otomotiv firmalarıyla anlaşmalar bazında değişiyordu. Uygulama 2020 Haziran sonuna kadar uzatılmıştı.

Kamu bankaları indirimi baz faiz üzerinden yaparsa, otomotiv sektörü de 0.30 destek verecek…

Bu yolla otoda aylık faiz “sıfır”a doğru çekilebilir mi?

Otomotiv 16.5 milyar dolar artıda, kilo başı ihracat geliri 9.4 dolar

OSD Başkanı Haydar Yenigün, sektörle ilgili bir başka yanlış algıya değindi:

- Sektörümüzün ihracat gelirini, ithalatının götürdüğünü düşünenler var. Geçen yılki otomotiv ihracatı 31.2 milyar dolardı. Bunun 10 milyar dolarını yan sanayi gerçekleştirdi.

OSD üyelerinin yurt dışından getirdiği araçlar dahil ithalat karşısında sektörün artıda olduğunu vurguladı:

- İhracatımız ithalatımız karşısında 16.5 milyar dolar artıda.

Bu noktada sektörün kilo başına ihracat gelirini sordum, yanıtladı:

- Ana sanayinin kilo başına ihracat geliri 9.4 dolar. (Türkiye’nin kilo başına ortalama ihracat geliri 1.2 dolar düzeyinde bulunuyor.)

Sektörün Ar-Ge ihracatına Ford Otosan’dan örnek verdi:

- Ford Otosan’ın Ar- Ge Merkezi’nin yıllık ihracatı 110 milyon doları buluyor. Devletin Ar-Ge desteklerinin ciddi katkısı oluyor. Bu arada, Ford Otosan’ın ihracatı da 5.5 milyar dolar.

Sektörün ihracatında İtalya, İspanya, İngiltere, Fransa ve Almanya başta olmak üzere Avrupa’nın payının büyüklüğüne işaret etti:

- Bu yıl ihracatta maalesef ciddi düşüş görmemiz söz konusu olacak.

İç piyasanın iyi olması yatırım için cazibe yaratır

OSD Başkanı Haydar Yenigün’e sektörün yatırım iştahını sordum, yanıtladı:

- İç piyasanın hareketli olması, yatırım için cazibe yaratan etkenlerden biridir.

Sektörün planladığı yatırımlarda bir değişiklik olmadığını belirtti:

- Bizim sektörde yatırım kararı bugünden yarına şeklinde olmaz. Bugün adım attığınız yatırım 3 yıl sonra ortaya çıkar.

Volkswagen’in Gölcük’te Ford Otosan’ın platformunda ticari araç üretme planının hangi aşamada olduğunu merak ettim, şu yanıtı verdi:

- O konuda ben hiç açıklama yapmadım. Birkaç ay içinde açıklama yapabiliriz.

Volkswagen’in Manisa’da planladığı, ancak beklemeye aldığı yatırımına işaret verdi:

- Volkswagen’in söz konusu yatırımı yapacağına inanıyorum. Üzerinde durmakta, irtibatı sürdürmekte yarar var.

Otomotivde vergi indirilse devletin gelirleri artar

OSD Yönetim Kurulu Başkanı Haydar Yenigün, araç satışları üzerindeki vergi yükünü şöyle özetledi:

- Vatandaş bir araç satın alırken üzerindeki vergi nedeniyle bir tane de devlete almış gibi oluyor. Motor hacimlerine göre vergi oranı yüzde 200’leri buluyor.

Sıklıkla dile getirdikleri öneriyi paylaştı:

- Otomotivdeki vergi yükü indirilse, artan satışlar devletin vergi gelirlerini de yukarı taşır.

Bunun örneğinin 2018’deki ÖTV indiriminde görüldüğünü anımsattı:

- Devlet, sanayici ve satıcılar, tüm taraflardan oluşan bir çalışma grubu kurulsun. Vatandaşa yansıyan vergi oranını düşürecek, devletin gelirini artıracak mekanizmayı ortaya koysun.

Yeri gelmişken sektörün istihdamı üzerinde durdu:

- Otomotiv sektörü 500 bin kişiye istihdam yaratıyor.

Kalıcı ‘hurda desteği’ olmalı

OSD Başkanı Haydar Yenigün, iç pazarın hareketlenmesi için “hurda araç desteği”nin de önemli olduğuna işaret etti:

- Bizde “hurda araç desteği” geçici uygulanıyor. Bu desteğin kalıcı hale gelmesinde yarar var. Birçok ülkede “hurda desteği” kalıcı uygulanıyor.

Son uygulamada “hurda araç desteği” düzeyinin 10 bin lira olduğunu anımsattı:

- Destek 10 bin lira iken en ucuz sıfır araç 60 bin lira idi. Şu anda en ucuz sıfır araç 95 bin lira. Bu durumda 15 bin liralık bir “hurda araç desteği”nin devreye girmesinde yarar görüyoruz.

Avrupa Otomobil Üreticileri Derneği’nin (ACEA) yönetimine bu yıl girdiğini belirtip, ekledi:

- Yönetim kurulunda, Avrupa ülkelerindeki üreticilerin talep ettikleri devlet desteklerini duyuyorum. Devletten doğrudan para talepleri var. Örneğin, elektrikli araç alımında 12 bin Euro destek veren ülke var. Bu rakam, aracın fiyatının 3’te birine denk geliyor.