China Eastern Airlines’da bizim meyve suyumuz var

DİMES Genel Müdürü Ozan Diren’le sohbet için İstanbul Dudullu OSB’deki merkezlerine giderken Şubat 2015’te Aydın Sultanhisar’daki fabrika turu sonrası yazdığım yazıya baktım.

Dimes’in Sultanhisar’daki fabrikasını Yönetim Kurulu Başkanı Erol Diren, Yönetim Kurulu Üyesi Orhan Ziya Diren ve Bülent Ozan Diren’le birlikte gezmiştim.

Dimes, 2014 yılını 450 milyon liralık ciro ile kapatmış, 107 ülkeye 25 milyon dolarlık ihracat yapmıştı. Ozan Diren, ihracatla ilgili şu bilgiyi paylaşmıştı:

-          Galapagos Adaları’nda bizim ürünümüzü gören Türk tatilciler fotoğraf çekip bize gönderince mutlu olduk.

Ozan Diren, sohbete 2021 yılı verilerinden girdi:

-          2021 yılında ciromuz 1.1 milyar liraya çıktı. Ciroda ihracatımızın payı yüzde 7’ye indi.

2022 yılı hedeflerine dikkat çekti:

-          Bu yıl ciromuzun 2.2 milyar liraya ulaşmasını bekliyoruz. Bu ciroda ihracatın payı yüzde 10’u bulabilir.

Tarıma dayalı sanayide olmalarının çiftçilere yansımasına işaret etti:

-          2021 yılında meyve üreticisi çiftçilerimizden 185 milyon liralık meyve alımı gerçekleştirdik. Bu yıl da çiftçilerimizden 220 milyon liralık alım yapacağız.

5-6 yıl önce aldıkları karar üzerinde durdu:

-          5-6 yıl önce “içecek şirketi olalım” diye karar aldık. Markamızı da ona göre konumlamak için kolları sıvadık. Smoothie, milkshake ve Obsesso adlı soğuk kahve gibi kategori açtık. Dünyadaki tüm içecek kategorilerini mercek altına aldık.

İzmir’de 22 kişinin çalıştığı Ar-Ge merkezlerinin olduğunu kaydetti:

-          Milkshake gibi ürünler sütü daha katma değerli hale getirme çabasıyla gündeme geldi. Sıfırdan bizim yarattığımız bir ürün oldu. Bu alanda teknoloji de geliştirdi. Şimdi badem sütü, vegan kahve gibi yeni ürünler çıkarmak için çalışmalarımız sürüyor.

COVID-19’un başladığı günleri anımsadı:

-          Pandemi ile birlikte paketli, ambalajlı gıdalar ile portakal suyu başta olmak üzere meyve suyu öne çıktı.

İhracatı artırmak için Turquality kapsamına girmek üzere başvuruda bulunduklarını bildirdi:

-          Bu çerçevede hedef ülkelerimiz arasında Japonya ve Danimarka var. Hedef ülke sayısını 5’e çıkaracağız.

İhracat pazarlarını anlatırken hava yolu şirketleri aklına geldi:

-          China Eastern Airlines’a uçak içi ikram için meyve suyu veriyoruz. Bizden uçak içi ikram için meyve suyu alan birçok havayolu şirketi var.

Vasfi Diren, 1958 yılında Tokat’ta evinin bir odasında şarap üretimiyle grubun temelini attı. “Mahlep”i likör kategorisindeki içecekler arasına alan ilk üretici oldu.

Diren Ailesi, 1963 yılında da Dimes markasıyla meyve suyu üretimine girdi.

Ailenin ikinci ve üçüncü kuşağı bir arada meyve suyu, süt ve şarap üretimini bir arada yürütüyor.

China Eastern Airlines başta olmak üzere, birçok yabancı havayolu şirketinin uçak içi ikramda Dimes’i seçmesi, aileye gurur veriyor.

Piyasada 40’a yakın oyuncu üretim yapıyor

MEYVE Suyu Endüstrisi Derneği (MEYED) Başkanlığını yürüten Ozan Diren’e sektördeki oyuncu sayısını sordum, yanıtladı:

-          40’a yakın oyuncu var. Bunlar arasından MEYED üyesi 4-5 oyuncu, üretimin yüzde 80’ini gerçekleştiriyor.

Meyve suyu fabrikalarının Anadolu’da yaygın olduğunu belirtti:

-          Batman’dan Malatya’ya, Erzincan’a kadar toplam 18 şehirde meyve suyu fabrikaları üretim yapıyor. Bu dönemde yerel şirketler güçleniyor.

Kişi başına meyve suyu tüketiminin Türkiye’de 12 litre dolayında olduğunu vurguladı:

-          Ülkemizdeki kişi başına tüketim dünya ortalamasından (8 litre) yüksek olsa da 19 litrede seyreden Batı Avrupa’dan, 40 litre olan Almanya’dan geride kalıyor.

İhracatta 1 milyar doların yolu açık

MEYED Başkanı Ozan Diren, 2020’de 300 milyon dolar olan ihracatının 2021’de 400 milyon dolara yaklaştığını belirtti:

-          Meyve suyu sektörünün yıllık ihracatını 1 milyar dolara çıkarma potansiyeli var.

Kilo-litre başı ihracat değerini merak ettim, paylaştı:

-          2-10 dolar arasında değişiyor. Sektörümüz 200’e yakın ülkeye ihracat yapıyor. Meyvelerin Türkiye’de yetişmesi, ihracatta katma değer düzeyini yükseltiyor. Meyve suyu, yaş meyveye oranla 4 kata kadar daha katma değerli bir ihracat ürünü.

Türkiye’nin nar, elma, vişne ve siyah havuç suyu üretiminde dünyada öne çıktığını kaydetti:

-          Siyah havuç aslında tek başına içilmez. Renklendirici olarak kullanılır. Renklendirici olarak ayrıca tekstilde de kullanımı söz konusu.

Meyve nektarında da ÖTV sıfırlanmalı

MEYED Başkanı Ozan Diren, yüzde 100 meyve suyunda ÖTV’nin sıfır olduğuna işaret etti:

-          Ancak, meyve nektarında yüzde 10 ÖTV var. Oysa nektarda da ÖTV’nin sıfırlanması gerekiyor. Şeftali, kayısı ve vişne gibi meyveler nektar olmak zorunda.

ÖTV ile ilgili şu öneriyi ortaya koydu:

-          Aslında tarım ürünlerinde genel bir ÖTV sıfırlanmasının gündeme gelmesinde yarar var.

Kayıpları azaltmak için adım atıyoruz

MEYED Başkanı Ozan Diren, üretimde kayıplarla ilgili örneğe vişneden girdi:

-          Vişnenin elle toplanması büyük sorun yaratıyor. Meyve üretiminde kayıpları azaltmak, verimliliği artırmak için adımlar atıyoruz.

Dimes olarak çiftçinin doğru yönlendirilmesi amacıyla Tarım Kredi’yle yakın çalıştıklarını bildirdi:

-          Ayrıca Dimes olarak örnek bahçeler oluşturma planımızı da var.