CEO var koşar, CEO var yatar...
Bir zamanlar şirketlerin başında “umum müdürler” vardı. Sonra sıfatlar değişti ve genel müdür olarak adlandırılmaya başlandılar. Küreselleşme ve Türkiye’nin dışa açılmasıyla genel müdürler CEO oldular, yani “Chief Executive Officer” ya da Türkçe kullanımı ile “İcra Kurulu Başkanı”.
Adı ne olursa olsun, CEO pozisyonundaki kişi şirketin icra mekanizmasının en tepesindeki isimdir. Ortaklığı olmasa da şirkete o yön verir, hatta kültürünü bile önemli ölçüde o belirler. Diğer bir deyişle şirketler renklerini CEO’larından alırlar.
CEO’lar türlü türlüdür.
Mesela koşan CEO’lar vardır, hiç durmaksızın koşarlar ve şirketi de kendileriyle birlikte koştururlar. Şirketlerine çok şey katarlar ama CEO’ları çok koştuğu için yorgun düşüp hastanelik olan şirketler de vardır. Hatta zaman zaman şirket içi ahenk kaybolabilir; iki ayrı yöne koşan atların çektiği bir at arabası görüntüsü verebilirler. Ama özellikle yapısal değişim içinde olan şirketlerde veya sektörlerde, belirsizlik ya da kriz dönemlerinde koşan CEO’lar dramatik dönüşümler, önemli kurtarışlar sağlayabilirler.
Yürüyen CEO’lar daha ihtiyatlıdırlar. Bazıları alışveriş merkezlerinde vitrine bakar gibi yürür ama asıl örnek alınması gereken tempolu yürüyenidir. Bu CEO’lar ulaşmak istedikleri noktaya emin adımlarla giderler. Koşan CEO’ların koşturdukları şirketlerin gerisinde kalma, pazar payını kaybetme riskleri vardır. Bu riske karşın, hedefe geç de olsa ulaşırlar. Ve en önemlisi Konfüçyüs’ün dediği gibi, “Yürüyene çelme takılmaz.” Yürüyen CEO’lar da uzun ömürlüdürler ancak bunun arkasındaki ana faktör liyakattir.
Oturan CEO’lar vardır, hareket etmekten ve risk almaktan korkarlar. Tembellikten değil, şirketi koruma güdüsünden dolayı yaparlar bunu ama bu arada fırsatlar kaçabilir, büyüme yavaşlayabilir, hatta durabilir. Genelde konformist CEO’lardır bunlar. Patronu ürkütmemek için oturup dururlar. Bu tür şirketlerde liyakat yerine sadakat ön planda olduğu için “oturan CEO”lar hâkim ortağa olan sadakatleri nedeniyle uzun süre koltuklarında oturabilir.
Bir de yatan CEO’lar vardır ki, onların şirketin geleceği ile hiçbir ilgileri ve kaygıları yoktur. Şu fani dünyada CEO’luğun tadını çıkarmak ve ücret paketlerini almak derdindedirler. Kabahat onların değil onları bu göreve uygun gören ve atayan sermayedarlarındır.
CEO yöneticidir ama aynı zamanda liderdir. Yönetici ve lider özelliklerini aynı anda taşıyan CEO’lar kendilerini hemen belli ederler. Bunu bilançolarda, pazar payında, büyümelerde, çalışan memnuniyet anketlerinde görebilirsiniz. İyi CEO’lar iletişim ustasıdırlar. Ekip arkadaşlarına mentorluk ve koçluk yaparlar. En zor zamanlarda doğru dokunuşlarla varlıklarını belli ederler. İyi CEO’lar öğrenmeye açıktırlar. Merak duygusunu hiç yitirmezler. Bu duyguyu yitirmeye başladıklarında gerileme ve belki de çöküş başlamış demektir. Emekli olma zamanı gelmiştir. Bu zamanlamayı fark edip koltuğu doğru zamanda doğru kişiye devretmek ayrı bir ustalık ister. İyi CEO’ları diğerlerinden ayıran önemli bir özellik doğru zamanda bırakabilmektir.
Anadolu Grubu’nda iki atama
Daha geniş versiyonunu bundan iki yıl önce Executive dergisinde yayınladığım yukarıdaki yazıyı bu ay Anadolu Grubunda gerçekleşen iki yeni atama üzerine hatırladım.
Anadolu Grubu’nda Burak Başarır CEO'luk görevini önceki CEO Hurşit Zorlu'dan devraldı. Şanslıydım; Burak Başarır ile Coca-Cola İçecek CEO'su olduğu dönemde İcra Kurulu üyesi olarak beş yıl beraber çalıştım. Ondan hem yöneticilik hem de liderlik anlamında çok şey öğrendim. Başarılı bir CEO'ydu. Sağlam adımlarla yürüdü. Onun liderliği döneminde CCI önemli başarılara imza attı. Hem bilançosu büyüdü hem de coğrafyası genişledi. Önemli atılımlar gösterdi. İnsana ve teknolojiye yatırım yaptı. Çok uluslu bir şirket olarak geniş bir bölgede parlak bir performans gösterdi.
Geçen ay diğer bir atama ise Anadolu Efes'te gerçekleşti. Anadolu Efes Türkiye Genel Müdürlüğü'ne CCI COO'su Tugay Keskin atandı. Keskin daha önce CCI Türkiye Genel Müdürlüğü de yapmıştı. Eğer Türkiye'de FMCG ya da içecek sektöründe bir guru arıyorsanız “o gurulardan biri kesinlikle Tugay Keskin'dir” derim. Neredeyse her kademesinde görev yaptığı bu dev sektörü çok iyi bilir Tugay. Yetkinliğine ve başarılı takım arkadaşlığına bire bir tanık oldum. O da istikrarlı yürüyen ve güven veren liderlerdendir