Çelikte atıl varlık riski yarım trilyon doları

Küresel olarak geliştirilmekte olan kömüre dayalı çelik üretim kapasitesi 2021’de 350 milyon ton/yıl iken 2022’de 380 milyon ton/yıl’a (mtpa) yükseldi. Ülkeler bir yandan karbon nötrlük taahhütlerini yerine getirmeye çalışırken, diğer yandan kömüre dayalı kapasite oluşturmaya devam ettikleri için, çelik endüstrisi şu anda 554 milyar dolar tutarında atıl varlık riskiyle karşı karşıya.

Dünya genelinde geliştirilmekte olan ve ‘yüksek fırın-bazik oksijen fırını’ üretim yöntemini izleyen kömür bazlı çelik üretim kapasitesinin, uzun vadeli karbonsuzlaşma hedefl erine ulaşmak için dünyanın toplam kapasitesindeki payının önemli ölçüde azalması gerekiyor. Fakat tam tersine bir durumla karşı karşıyayız. Global Energy Monitor’ün yeni raporuna göre, kömüre dayalı çelik üretim kapasitesi 2021’deki 350 mtpa seviyesinden 2022’de 380 mtpa’ya yükseldi.

Yüzde 99’u Asya’da

Küresel Çelik Tesisleri Takipçisi’ndeki yıllık veri araştırması, geliştirilmekte olan kömüre dayalı kapasitenin neredeyse tamamının Asya’da olduğunu (yüzde 99) ve Çin ile Hindistan’ın bu gelişmelerin çoğunluğunu elinde tuttuğunu (toplam yüzde 79) ortaya koyuyor.
Hindistan ilk kez Çin’i geçerek kömür bazlı kapasitenin en büyük geliştiricisi oldu. Hindistan, geliştirilmekte olan kömür bazlı ‘yüksek fırın-temel oksijen fırını’ kapasitesinin yüzde 40’ına sahipken, Çin yüzde 39’undan sorumlu.

Kömüre dayalı çelik üretimi son yıllarda payının bir kısmını daha temiz üretim biçimlerine devretmiş olsa da, geçiş çok yavaş ilerliyor.

Uluslararası Enerji Ajansı’nın 2050 yılına kadar Net-sıfır senaryosuna göre, ‘elektrik ark ocaklı’ kapasitenin toplam payının 2050 yılına kadar yüzde 53’e ulaşması gerekiyor. Bu da 347 metrik ton (Mt) kömür bazlı kapasitenin emekliye ayrılması veya iptal edilmesi; 610 Mt elektrik ark ocağı kapasitesinin ise mevcut filoya eklenmesi gerektiği anlamına geliyor. Global Energy Monitor Ağır Sanayi Program Direktörü Caitlin Swalec, “Çelik üreticilerinin ve tüketicilerinin karbonsuzlaştırma planları için eylemlerini artırmaları gerekiyor. Kömür bazlı çelik üretiminden uzaklaşma süreci devam ediyor ancak çok yavaş ilerliyor. Şimdi kömüre dayalı kapasite ekleyen geliştiriciler, gelecekte milyarlarca dolarlık zarar yazma riskiyle karşı karşıya” yorumlarını yapıyor.

Yeşil teknolojilerin üretiminde kritik öneme sahip

Çelik, rüzgâr türbinlerinden elektrikli araçlara kadar birçok yeşil teknolojinin üretiminde kullanılıyor. Dolayısıyla sektör dünyanın net sıfıra geçişi için kritik kabul ediliyor. Ancak küresel sera gazı emisyonlarının yaklaşık yüzde 7’sinden sorumlu çelik sektörü yeşil dönüşüm maliyetleri nedeniyle emisyonların azaltılması zor bir sektör olarak değerlendiriliyor. Paris İklim Anlaşması uyarınca sektörün 2050 yılına kadar emisyonlarını yüzde 93 oranında azaltması gerekiyor.