Cari dengede COVID-19'un izleri
Bu sabah TCMB’nin açıkladığı verilere göre Mart ayında cari işlemler dengesi 4,9 milyar dolar açık verdi. Böylece son 12 aylık cari fazla 1,46 milyar dolar oldu.
Ocak 2018’den beri en yüksek düzeyine çıkan cari açıkta, COVID-19 salgınının izleri görülüyor.
Cari denge Ocak ayında 2,6, Şubat ayında ise 1,6 milyar dolar açık vermişti. Mart ayındaki açık önceki iki ayın üzerinde gerçekleşti. Cari dengedeki bozulmanın nedenleri arasında mal ihracatında yaşanan yüzde 17,8’lik gerilemeye karşın, mal ithalatındaki yüzde 3,1’lik artış başı çekiyor.
Bunun yanında çoğunluğunu turizm ve taşımacılık gelirlerinin oluşturduğu hizmet ihracatında yaşanan gerileme göze çarpıyor. Geçtiğimiz haftalarda açıklanan Mart ayı turizm verileri, yurtdışından gelenlerin sayısında yüzde 65, turizm gelirlerinde ise yüzde 53 azalma olduğunu ortaya koymuştu.
2018’in yaz ayları ve izleyen dönemde daralan ithalatın etkisi ile Mayıs 2019’dan itibaren yıllıklandırılmış olarak fazla veren cari denge, Mart ayında da bu seyrini devam ettirmiş oldu. Bununla birlikte fazla, son 11 ayın en düşük düzeyine indi.
2019’da 8,5 milyar dolar olan doğrudan yabancı yatırım girişi, son yılların en düşük düzeyine inmişti. Bu yılın ilk iki ayında 1,5 milyar dolara yakın olan doğrudan yabancı yatırımlar, 2019’un hafif altında kaldı. Bugün açıklanan Mart ayında ise doğrudan yabancı yatırım girişi 974 milyon dolar olarak gerçekleşti. Böylece ilk 3 aylık giriş 2,6 milyar dolar oldu.
Nisan’da ne bekliyoruz?
Nisan ayı geçici mal ticareti verilerine göre ihracat yüzde 41,4, ithalat ise yüzde 28,3 geriledi. Nisan ayında turizm ve taşımacılık gelir ve giderlerinin de durma noktasına geldiğini biliyoruz. Bu nedenle bir sonraki ödemeler dengesi verilerinde, cari işlemler dengesinde uzun zamandır görmediğimiz sonuçlar göreceğiz. Sadece gelirler değil, giderler de azaldığı için Mart’tan Nisan’a cari dengede çok büyük bir bozulma olmayabilir. Ancak Nisan verisi bize, küresel ticaret ve iş motoru durduğunda nelerle karşılaşabileceğimizi gösterecek.
Yılın kalanında ne bekliyoruz?
Türkiye 2019 sonunda 8.7 milyar cari fazla (GSYİH’nin yüzde 1,1’i oranında) vermişti. Mal dış ticareti ile turizm gelirlerinin ne seviyede gerçekleşeceğini şu anda bilemediğimiz için, bu yıl sonunda nasıl bir sonuç göreceğimizi söylemek henüz net olarak mümkün değil. Ancak, IMF 2020’de Türkiye’nin yine cari fazla vereceğini, fazlanın GSYİH’ye oranının yüzde 0,4 olacağını tahmin ediyor. Bu, mal ve hizmet ihracatımızın ne kadar çabuk toparlanacağına bağlı.