Büyüme 2019’da yüzde 0.5’i aşacak gibi

Sanayi üretimi 2019’un aralık ayında ham endekse, yani herhangi bir arındırma işlemine konu olmamış endekse göre bir önceki yıla kıyasla tam yüzde 9.5 arttı. Takvim etkisinden arındırılmış endeksle hesaplanan artış ise yüzde 8.6 oldu.

Hep söylüyoruz, bir kez daha vurgulayalım bizim için önemli olan ham endeksin ortaya koyduğu oran, yani yüzde 9.5. Çünkü takvim etkisinden arındırılmış endeks, “işgünü sayısı aynı olsaydı” varsayımına dayanıyor; ama işgünü aynı olmamış işte. Önemli olan ne kadar üretim yapıldığı; bir başka ifadeyle “kaç ton, kaç adet, kaç metre üretim yapmışız”, buna bakmak gerekir.

Bu demek değil ki aralık ayı için yüzde 8.6 artış sonucunu veren takvim etkisinden arındırılmış endeks yanlış. Elbette o üretim eğilimi ortaya koyan bir göstergedir.

Eşeği kaybedip bulmak!

Aralık ayındaki sanayi üretimi ham endekse göre 2018’e kıyasla yüzde 9.5 gibi rekor bir artış gösterdi göstermeye ama bu artışın altında yatan meşhur baz etkisi. Sanayi üretimi 2018’in aralık ayında 2017’ye göre yüzde 9.9 düşmüştü. Geçen yıl ise yüzde 9.5 artışla bu düşüş telafi edilmiş oldu.

Yani 2019’un aralık ayında iki yıl öncesiyle neredeyse aynı düzeyde üretim yapmış durumdayız. 2017’nin aralık ayında 130.2 olan üretim endeksi (2015 ortalaması 100), 2018’in aralık ayında 117.2’ye inmişti, endeks geçen yıl aralıkta bu sefer 128.4’e çıktı.

130.2’den 117.2’ye iniş ve tekrar 128.4’e çıkış...

Geçen yıl aralıkta iki yıl önceki düzeye bile gelememişiz.

Yani kaybedip bulduğumuz için sevindiğimiz eşeğin bir kulağı da eksik...

Büyüme tahmini aşacak Sanayi üretimi ile GSYH kapsamındaki sanayi sektörü eskisi kadar örtüşmüyor; dolayısıyla GSYH ile bağlantı da eskisi kadar güçlü sayılmaz. Ama yine de sanayi üretimindeki değişim GSYH için en önemli öncü gösterge.

İşte son çeyrekte gerçekleşen yüzde 5.5'lik üretim artışı, söz konusu çeyrekte GSYH’nin de bu dolayda artacağına işaret ediyor.

GSYH’de 2019 yılı tahmini yüzde 0.5 büyüme. İlk iki çeyrekte yüzde 2.3 ve yüzde 1.6 daraldıktan sonra üçüncü çeyrekte yüzde 0.9 artış gösteren GSYH son çeyrekte yüzde 4.5 dolayında büyürse, yıllık yüzde 0.5'lik tahmin tutacak.

Son çeyrekte sanayi üretimindeki artışın yüzde 5.5'i bulmasıyla GSYH’de de yüzde 5 dolayında bir artış olacağı tahmini ağır basmaya başladı. Son çeyrekte gerçekleşecek yüzde 5’lik bir artış, yıllık oranın yüzde 0.6’yı bulmasını sağlayacak.

Üretim-GSYH bağlantısında son on yıl

Sanayi üretimi ile GSYH arasındaki bağ elbette yalnızca 2019’a özgü değil. Geçmiş yıllardaki bağlantıyı da görelim istedik ve bu kez 2010 yılından bu yana olan dönemin sanayi üretimi, GSYH kapsamındaki sanayi sektörü ve GSYH değişimine baktık.

Bu tablo da üretim ile GSYH arasında sıkı bir bağ ve paralellik olduğunu ortaya koyuyor.

Kuşkusuz bazı yıllarda GSYH’yi oluşturan diğer sektörlerdeki hızlı artış ya da azalışlar üretim-GSYH makasının açılmasına yol açıyor. Ancak uzun vadede oranlar birbirine yaklaşıyor.

2019’un tüm verileri oluşmuş değil. O yüzden dokuz yılı kapsayan 2010-2018 döneminin verilerini toplulaştırdık ve karşımıza ilginç bir tablo çıktı. Yıldan yıla farklı oranlar oluşmakla birlikte bu dokuz yılın toplamında sanayi üretiminin yüzde 85.8, GSYH kapsamındaki sanayi sektörünün yüzde 86.8, GSYH’nin ise yüzde 74.3 artış gösterdiğini gözledik.