Bu rapor sadece iletişim değil aynı zamanda şeffaflık ve hesap verme aracıdır
Merkez Bankası Enflasyon Raporu’nu bugün açıklıyor. Birçok ekonomist gibi ben de büyük bir merak içindeyim. Acaba Banka yaptığı faiz indirimlerini ve para politikası duruşundaki değişikliği nasıl açıklayacak ve bu indirimlerin ardından enflasyon tahminini ne yönde güncelleyecek?
Her üç ayda bir açıklanan Enflasyon Raporu Merkez Bankası’nın bence en önemli iletişim aracıdır. Enflasyon hedeflemesi rejimi çerçevesinde bankanın temel iletişim aracıdır. Bu raporda Merkez Bankası enflasyonun ileride nasıl seyredeceğine dair tahminlerini ve tahminlerinde değişiklik varsa bunun nedenlerini açıklar. Raporda ayrıca geçmiş dönemdeki enflasyon gelişmeleri de anlatılır.
Temmuz sonunda açıklanan bir önceki Enflasyon Raporu’nda, “Merkez Bankası enflasyonda kalıcı düşüşe işaret eden güçlü göstergeler oluşana ve orta vadeli hedefe ulaşıncaya kadar politika faizini gerçekleşen ve beklenen enflasyonun üzerinde bir düzeyde oluşturmaya devam edecektir” denilmişti. Bu ifade çok net ve piyasalara, üreticilere ve tüketicilere yön veren, oyuncuları yönlendiren bir ifadeydi. Zaten Enflasyon Raporu gibi kritik iletişim dökümanlarının bir amacı da beklentileri yönlendirmek değil midir? Nitekim raporun açıklanmasının ardından yapılan Para Politikası Kurulu toplantısının metninde de “Enflasyonda kalıcı düşüşe işaret eden güçlü göstergeler oluşana ve orta vadeli yüzde 5 hedefine ulaşıncaya kadar politika faizi, güçlü dezenflasyonist etkiyi muhafaza edecek şekilde, enflasyonun üzerinde bir düzeyde oluşturulmaya devam edilecektir” cümlesi yer almıştı.
Politika faizinin enflasyonun üzerinde bir düzeyde oluşturulmaya devam edileceğinin ifade edilmesi önemli bir iletişimdi. Sıkı parasal duruşu gösterme açısından etkili bir ifadeydi. Ancak bu kısım, faiz indirimlerinin başladığı Eylül ayından itibaren metinlerden çıkarıldı. Yani yılın üçüncü Enflasyon Raporu’nda yapılan önemli bir iletişim bir ay sonra terk edildi. Bu kadar kısa süreli ifade değişiklikleri hem para politikası uygulaması hem de para politikası iletişimi açısından olumlu değildir.
O nedenle bugün açıklanacak Enflasyon Raporu’nda nasıl bir değerlendirme ve ifade yer alacak merak ediyorum. Önemsiyorum, çünkü Enflasyon Raporu aynı zamanda önemli bir şeffaflık ve hesap verme aracıdır.
Diğer bir merak odağı da son faiz indirimleri, petrol fiyat hareketleri, içerideki akaryakıt zamları ve TL’nin değer kaybından sonra Merkez Bankası’nın enflasyon tahminlerinin ne şekil aldığıdır. En son raporun açıklandığı 29 Temmuz tarihinde 1 dolar 8.50 liraydı. Bugün ise 9.50 civarında. Yani neredeyse yüzde 12 daha yukarıda. Böylesi bir değer kaybının enflasyon tahminlerine etkisinin olması kaçınılmazdır. Nitekim, kurun enflasyona olan etkisi, yılın ikinci Enflasyon Raporu’nda “Enflasyonun daha yüksek ve oynak, kur değişimlerinin daha büyük, yabancı para borçluluğun (dolarizasyonun) daha yüksek ve yerli tüketimin içerisinde ithal ürünlerin payının daha fazla olduğu ekonomilerde kur geçişkenliği de yüksek olmaktadır” diyerek açıklanmıştı.
Banka’nın Temmuz sonunda açıkladığı tahminlere göre enflasyonun 2021 sonunda yüzde 14.1 seviyesinde, 2022’de 7.8 ve 2023’de ise yüzde 5 olması bekleniyordu. Ben bu tahminlerin, son gelişmeler çerçevesinde özellikle 2021 ve 2022 yılları için yukarı çekilmesini beklerim. Ancak Merkez Bankası eğer “faiz sebep-enflasyon sonuç” söyleminin arkasındaysa daha düşük bir tahmin açıklayabilir, çünkü bir önceki rapordan bu yana 3 puanlık bir faiz indirimi yapıldı. Merkez Bankası tahminlerini yaparken ihracat ağırlıklı küresel üretim endeksi, ortalama petrol fiyatları, ithalat fiyatları ve gıda fiyat enflasyonu gibi bazı varsayımlarda bulunur. Bu varsayımların aldığı son durumu da izlemekte fayda var. Mesela temmuz ayındaki tahminlerin arkasında petrolün uluslararası piyasalarda ortalama fiyatının 2021’de 69.6 dolar ve 2022’de 69.4 dolar olacağı varsayılmıştı. Bu varsayımlarda da piyasa koşullarına bağlı hafif bir yükseliş olabilir.
TCMB resmen “enflasyon hedeflemesi” rejimi uygulayan bir merkez bankasıdır. Bu rejim, fiyat istikrarının sağlanması için para politikasının bir enflasyon hedefi veya hedef aralığına dayandırılması ve bunun halka açıklanmasını gerektiren bir para politikası uygulamasıdır. Her ne kadar bizde rapordaki değerlendirmeler ve ifadeler kısa sürede değişikliğe uğrasa da enflasyon raporları iletişim açısından önemlidir. Enflasyon hedeflemesi rejiminde sadece iletişim değil aynı zamanda şeffaflık ve hesap verme araçlarıdır. Kısacası, bugün açıklanacak raporu yakından izleyin.