Bu hafta enflasyon, PMI ve dış ticaret…
Geçen hafta küresel piyasalar için kritik bir dönemeçti. Ayın son haftası olması, vadeli kontratların sonuna gelinmiş olması, pek çok borsa endeksinin, altın ve petrol fiyatının önemli desteklerinde seyretmesi, çok sayıda yatırımcının stop-loss yapmasına ve pek çok pozisyonun zararda kapatılmasına neden oldu. Çarşamba günü ABD borsaları, petrol ve altın fiyatındaki ani ve büyük denebilecek yükselişin devamı gelmedi ve eylül ayı düşüşle kapandı.
Şimdi yeni bir aya ve yeni bir haftaya başlıyoruz ama “ekim” klasik olarak yatırımcıların piyasalarda düşüş beklentilerinin yoğun olduğu bir aydır. Önceki finansal sarsıntıların bazılarının ekim ayında yaşanması ve ekimde endekslerin genellikle düşüyor olması, her ekimde benzer şeylerin olabileceği algısını yarattığı için buna “Ekim Etkisi” diyoruz. Bakalım bu sefer neler olacak… Önceki günlerde açıklanan üretici ve tüketici güven endekslerinin ardından ekonomik güven endeksi de netleşti. Ağustosa göre değişmeyerek 93,4 değerini alan endeks, genel ekonomik güvenin ortalama düzeyinin altında olduğunu gösteriyor. Ekonomik güven, şubat ayından bu yana 100’ün altında seyrediyor. Diğer yandan endeks, son dört ayda önceki yılın aynı aylarına göre daha düşük değerler alıyor.
Ekonomik güvenin zayıf seyrinin temelinde iki neden var. Tüketici güveni ve reel kesim güveni. Sayın Cumhurbaşkanı’nın yılbaşında büyük bir zam yapılacağı açıklaması, en geç ocakta, tüketici güvenini yukarı çekecek bir adım.
Nitekim, tüketici tarafında güveni belirleyen değişkenlerden ikisini bireylerin kazancına dayalı. Reel kesim güveni ise bir süre daha zayıflamaya devam edebilir. Zira reel kesim güvenini belirleyen ana faktörlerden biri ihracat pazarlarının büyümesi ve bu aylar boyunca zayıf kalmaya devam edecek.
Bu hafta veri gündeminde eylül ayına ait enflasyon, PMI ve dış ticaret verileri var. PMI endeksi altı aydır, eşik değeri olan 50’nin altında. Ancak ağustosta önceki aya göre hafifçe iyileşti ve 47,4 oldu. Bununla birlikte 10 alt sektörün 8’inin PMI değerleri 50’nin altındaydı, 9’unda ise ihracat siparişlerinde düşüş vardı. Bugün açıklanacak eylül verisi yine 50’nin altında gelecektir. Ancak bugünkü veride önemli olan endeksin ağustosa göre ne yönde değişeceği olacak. İhracatta hedef pazarlarımızın PMI endeks değerleri ile oluşturulan ihracat iklim endeksi ağustosta 48,8’e geriledi. Tıpkı PMI gibi, ihracat ikliminde de 50’nin altı daralma anlamına geliyor. COVID-19 dönemini hariç tutarsak endeks, 2012’den beri ilk kez 50’nin altına inmiş durumda.
Enflasyon tarafından baz etkisinin başlamasından önceki iki aydayız. Bugün açıklanacak eylül ve önümüzdeki dönemde açıklanacak ekim-kasım verilerinden sonra, aralıkta baz etkisi nedeniyle manşet enflasyonda gerileme başlayacak. Ağustosta tüketici fiyatlarındaki artış yüzde 80,2, üretici fiyatlarındaki artış yüzde 143,75 olmuştu.
Önümüzdeki dönemde enflasyonda beklenen gerilemenin önünde iki risk var. Birincisi TL’de yeni değer kayıpları, ikincisi ise emtia fiyatlarında yeni bir yükseliş dalgası olasılığı. TL’de değer kaybını engellemek/yavaşlatmak için müdahaleler devam ediyor ve edecek gibi görünüyor. O nedenle bu taraftaki risk daha düşük. Emtia fiyat artışı ise kontrol edilmesi mümkün olmayan bir dış etki. Son aylarda hızlı düşen hammadde fiyatları, resesyonun hafifleyeceğine/ faiz artışlarını yavaşlayacağına yönelik açıklamalar gelirse yeniden yükselişe geçebilir.