Borsa patronları 2021 finansallarında ne görmek istiyor
Şşşşt! Aman sessiz olun, birazdan sizlerle paylaşacağım bilgileri kimse duymasın. Yurtdışı borsaları takip ediyorsanız ya da “Gözüm yükseklerde, şirketimi çok yakında Avrupa’da ya da Amerika’da görürsünüz” diyorsanız o zaman anlatacaklarımı dikkatlice dinleyin. Dün akşam, Avrupa ve Amerika Sermaye Piyasaları Düzenleyici otoritelerini aldım, boğazda yemeğe götürdüm. Rakı-balıktı derken, bu yılsonunda şirketlerin finansal tablolarında neler beklediklerini bir bir anlattılar.
Neler konuştuğumuzu aktarmadan önce sizlere konuklarımı tanıştırayım. Bir tanesi Avrupa Birliği Sermaye Piyasaları Düzenleyici Otoritesi (European Securities and Markets Authority), diğeri de Amerika Birleşik Devletleri Menkul Kıymetler ve Borsa Komisyonu (U.S. Securities Exchange and Comission ). Malum, konukların isimleri uzun, o yüzden birine “ESMA” diğerine de “SEC” demek üzere anlaşıyorum.
Aralarında tatlı bir rekabet olduğunu söyleyenlerin yalancısıyım ama hem ESMA hem de SEC bu sene sonu finansal tablolarında neler görmek istedikleri konular konusunda neredeyse ağız birliği yapmışlar. ESMA, 29 Ekim 2021 tarihinde “Enforcement Priorities” adıyla önceliklerini yayımladı; SEC ise Division of Examinations adı altında kurduğu birimle “Comment Letters” 2021 listesinde en çok hangi konuları incelediğini açıkladı. Bazen “SEC Trend” diye adlandırılan bu liste Form 10-K (yıllık mali tablolar) ve Form 10- Q (üç aylık mali tablolar) olarak yayımlanan finansal tablolarda en çok not kırılan konuları içeriyor.
Greta duy sesimizi: İklim değişikliği
Ağız birliği yaptıkları en önemli konuların başında iklim değişikliğinin etkilerinin faaliyet raporlarının hem finansal hem de finansal olmayan yönetim açıklamaları (MD&A – Management’s Discussion and Analysis) kısmında yer alması ve birbirleriyle yeknesak açıklamalar olması geliyor. Anlayacağınız “Benim de karbon sıfır taahhüttüm var.” sloganı yeterli olmuyor. Bu iki kafadar kafa kafaya vermiş neleri açıklamamızı istiyorlar biliyor musunuz? İklim değişikliğinin getirdiği risk ve fırsatların neler olduğu, şirket yönetiminin bunlarla ilgili aksiyon planı, şirket yönetimi tarafından ortaya konulmuş nicel ve nitel hedeflerin neler olduğu ve bunların şirket stratejisi ile uyumlu olup olmadığı, iklim değişikliğinin finansal etkileri ve bunların dipnotlarda açıklanması, son olarak da açıklanmıyorsa neden açıklanmadığı. SEC, Eylül ayında şirketlere 2010 yılında iklim değişikliğiyle ilgili dipnot açıklamaları rehberi (Commission Guidance Regarding Disclosure Related to Climate Change) yayımlamıştım, bir hatırlatayım, diyen bir mektup bile yolladı. “Kızım sana söylüyorum, gelinim sen anla.”
COVID-19 Etkileri devam ediyor mu?
Başlıkta sorduğum gibi, SEC de, ESMA da bana soruyor: “COVID-19 etkileri finansal tablolarda devam ediyor mu? Bu sene şirketlerin sürdürülebilirlik değerlendirmesi (going concern assumptions) en kritik konu diyorlar.” Arkadan Kürdî makamında “…Dert etmeye değer mi, üzüldüğün şeye bak.” şarkısı çalıyor. Tabi bizim dostlar şarkının sözlerinden ne anlasınlar, başlıyorlar UFRS/TFRS’nin gerekliliklerine…
Yönetim finansal tabloları hazırlarken, işletmenin sürekliliğini devam ettirebilme gücünü değerlendirir- ki bu sürede raporlama tarihînden itibaren on iki aylık dönemi kapsar. Yönetimin, değerlendirme yaparken, işletmenin sürekli olarak faaliyetlerini devam ettirebilmesini ciddi şekilde şüpheli hale getirebilecek olay veya koşullarla ilgili önemli belirsizliklerin farkına varması durumunda, bu belirsizlikler işletme tarafından açıklanmalıdır.
Açıklamaları bunla da bitmiyor, COVID-19 ile ilgili beni sıkıştırmaya devam ediyorlar. Şirketin finansal olmayan varlıklarında değer düşüklüğü ve değer düşüklüğü iptalleri olduğu mu, COVID-19 nedeniyle elimizdeki makinelerin ekonomik ömürlerini veya kalıntı değerlerini gözden geçirdik mi, devletten teşvik aldıysak bu nasıl kaydedildi, finansal tablolar hazırlanırken önemli tahmin ve varsayımlarda bulunuldu mu, ertelenmiş vergi varlığı muhasebeleştirildi mi?
Alternatif performans ölçümü: EBITDA
COVID-19 etkilerinden nasıl kurtulurum diye düşünürken, “Buranın da lakerdası güzeldir.” diye laf atıyorum ama nafile.
Alternatif performans ölçümü (Alternative Performance Measures veya Non - GAAP financial measures) konusundan çok muzdaripler. ESMA, başını dertli dertli sallaya sallaya 2015 yılında alternatif performans ölçümü ile ilgili rehber yayımladım, COVID-19 harcamalarının şirket olağan faaliyetinden ayrı olarak değerlendirilmesi gerektiğini de Nisan 2020 tarihinde soru-cevap (Q&A 18) olarak açıkladım diyor. Kısacak bir örnek verseniz diye bu sefer de ben onları sıkıştırıyorum. “Şirketin olağan faaliyeti haricinde, pandemiden dolayı bir defalık katlanmak zorunda kalınan harcamalar diyebiliriz. Örneğin dezenfeksiyon, çalışanların zorunlu olarak işten çıkarılması ile katlanılması gereken maliyetler gibi…” diyor.
Akşam uzun, önümüzde daha SEC’nin daha SPAC konusu var, ESMA’nın finansal kuruluşlardan beklenen kredi zararları ile ilgili açıklamaları var.