Borca batık şirketin devralınması
Hakan ŞİRİN
Mali Müşavir
Ticari hayatta yaşanan durumlara göre farklı tüzel kişiliklerin ortak hareket etmesi gerekebilmektedir. Farklı tüzel kişiler sahip oldukları varlıkları bir araya getirerek ölçek ekonomisinden yararlanarak daha güçlü hareket etmek imkânı sağlarlar. Tabiidir ki farklı tüzel kişilerin ortak hareket etmesi yani varlıklarını ortak kullanabilmeleri için tüzel kişiliklerin de birleşmesi gerekmektedir. Gerek Türk Ticaret Kanunu gerekse Kurumlar Vergisi Kanunu’nda bahsedilen şirket birleşmesi işlemleri biraz detaylı ve konuya mevzuatsal olarak hâkimiyet gerektiren bir süreçtir. TTK’da ve vergi kanunlarında bahsedilen detay hükümler vergisiz birleşme de denilen bu süreci hatalı hale getirebilir. Dolayısı ile herhangi bir vergiye tabi olmadan varlıkları aktardığımızı zannedip yüklü vergi tarhiyatları ile veya ticari davalar ile mağdur olmak riski var. Elbette ki birleşme sürecinin tüm yönleri ile bu yazıda değerlendirmek mümkün olmaz. Sadece borca batık şirketin devrolması durumunda nasıl bir işleyiş olmalı bu konuya değineceğim.
Şirket birleşmelerinde devrolan şirketin özkâynakları devralan şirketin sermayesi olarak tescil edilir. Eğer devrolan şirketin sermayesiyle kanuni yedek akçeleri toplamının yarısı zararlarla kaybolmuş veya borca batık durumda olması halinde; birleşmeye taraf olan diğer şirketin kaybolan sermayeyi veya borca batıklık durumunu karşılayacak miktarda serbestçe tasarruf edebileceği öz varlığa sahip bulunması gerekir. Yani devralan şirketin özkâynakları devrolan şirketin borca batık tutarını karşılayacak ölçüde olması gerekir. Örnekleyecek olursak A şirketi borca batık B şirketi ile devir yoluyla birleşecektir. A şirketi devralan B şirketi ise devrolan şirkettir. B şirketinin özkaynakları geçmiş yıl zararları sebebiyle -100.000 TL olarak hesaplanmıştır. Devir alan A şirketi 1.000.000 TL iç kaynağı örneğin geçmiş yıl kârları bulunmaktadır. Birleşme sebebiyle A şirketinin sermaye artırımında ilk olarak B şirketinin borca batık tutarı olan 100.000 TL karşılanacaktır. Akabinde eğer iç kaynaklardan sermaye artırımı yapılacak ise kalan 900.000 TL, şirket ortaklarının hisseleri oranında sermaye artırımında kullanılacaktır. Burada püf nokta şudur. Devir alan şirket borca batık bir şirket devralıyor ise ilk önce iç kaynaklarından borca batık tutarı karşılayacaktır. Bu işlem sonrasında bilançosunda iç kaynak kalmış ise, kalan iç kaynak kadar sermaye iç kaynaklardan sermaye artışı yapılabilecektir.