Borç yapılandırmasında süreç ne zaman başlayacak?

İçinde kesinleşmiş alacakların yeniden yapılandırılması, kesinleşmemiş ve dava safhasında bulunan alacaklar, inceleme ve tarhiyat aşamasında bulunan alacaklar, matrah ve vergi artırımı, işletme kayıtlarının düzeltilmesi, bazı kurumlar vergisi mükelleflerine son dakika sürprizi ek vergi, deprem bölgesine yönelik özel düzenlemeler gibi düzenlemelerin de yer aldığı 7440 sayılı Bazı Alacakların Yeniden Yapılandırılması ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun dünkü Resmi Gazete’de yayınlanarak yürürlüğe girdi (12.03.2023 tarihli ve 32130 sayılı Resmi Gazete).

Şimdi hemen herkes başvuru süreci ne zaman başlayacak diye merak etmeye başladı.

İş dünyası “ek vergi” hariç memnun!

Evet, iş dünyası 7440 sayılı Kanunda yer alan düzenlemelerden biri hariç son derece memnun. Çünkü, yapılan düzenlemelerin büyük bir kısmı iş dünyasının beklediği ve talep ettiği şeyler. Özellikle 2022 yılının matrah ve vergi kapsamına alınması son derece olumlu karşılandı. Memnun olmadığı tek düzenleme ise, son dakika sürprizi olarak Meclis Genel Kurulu’nda eklenen Ek Vergi. Hemen herkes ek vergiye hazırlıksız yakalandı, üzerinde ayrıntılı bir görüşme dahi yapılamadan çok hızlı bir şekilde yasalaştı. Sadece bazı yüksek sesli itirazlar üzerine, ek vergi düzenlemesinde bazı küçük düzeltmeler yapıldı. Ek vergiye yönelik eleştiriler artarak devam ediyor, daha da devam edecek gibi görünüyor.

Sırada Tebliğler var!

7440 sayılı Kanun yayınlanarak yürürlüğe girdi, şimdi sırada Kanun kapsamına giren düzenlemelerle ilgili olarak Maliye, SGK, Gümrük ve diğer kurumların yayınlayacakları Tebliğlerde. Tebliğler yayınlanır yayınlanmaz mevzuat tarafında her şey tamamlanmış olacak.

Başvuru süreci Tebliğler yayınlandıktan sonra başlayacak!

Evet, her kurum 7440 sayılı Kanunla ilgili olarak kendi görev alanına giren konu/konularda Tebliğleri yayınlar yayınlamaz başvuru süreçleri de başlayacak. Yani, Kanunun yayınlanmasıyla beraber başvuru süreci hemen başlayamıyor. Çünkü, başvuruların nasıl alınacağı belli değil, başvuru formları, dilekçeler ve beyannameler ile sistem hazır değil!

Maliye tarafı bu konuda oldukça tecrübeli, yapılandırma ile ilgili Tebliği bu hafta içerisinde (hatta birkaç gün içerisinde) yayınlaması bekleniyor.

Aslında özellikle vergi konusunda bu ikincil düzenlemelerin bir an evvel çıkarılması ve mükellef başvurularının alınması gerekiyor.

Maliye yapılandırmaya hazır mı?

Maliye’nin, önceki yasalarda yaşanan sıkıntı ve gecikmeleri de dikkate alarak, borç yapılandırma başvuruları ile matrah ve vergi artırımı beyannamelerinin/bildirimlerinin elektronik ortamda alınabilmesi, ödeme planlarının bilgi işlem sistemleri tarafından oluşturulması ve tahsilat işlemlerinin yapılabilmesi için gerekli olan çalışmalara, Kanunun yayınlanmasını beklemeden önce başladığı ifade ediliyor. Söz konusu yazılımların kısa bir sürede tamamlanması, o kadar da kolay değil. Gerçekten de bu kadar kapsamlı, ödeme durumuna göre değişen çok sayıda düzenleme ve varyasyon içeren bir yasa ile ilgili elektronik yazılım yapmak çok zor bir iş.

7326 sayılı Kanun yayınlanmasına rağmen, buna ilişkin başvurular biraz geç alınmıştı. Bunun çeşitli nedenleri vardı. Örneğin, matrah ve vergi artırımından yararlanamayacak mükelleflerle ilgili olarak Adalet Bakanlığı ve MASAK’tan istenilen liste ve bilgilerin geç gelmesi, matrah ve vergi artırımı başvurularının geç alınmasına neden olmuştu. Diğer bir neden ise, yapılandırmaya ilişkin yazılımlarındaki gecikme.

Aynı gecikmelerin bir kez daha yaşanmaması için gerekli tedbirlerin acilen alınması lazım.

İlk olarak kesinleşmiş alacaklara ilişkin başvurular alınacak!

Önceki yapılandırma uygulamaları dikkate alındığında, ilk olarak kesinleşmiş alacakların yapılandırılması başvuruları alınacak. Maliye, 1 No.lu Yapılandırma Tebliği’ni yayınlar yayınlamaz kesinleşmiş borçların yapılandırılmasına ilişkin başvuruları hem İnteraktif Vergi Dairesi (ivd.gib.gov.tr) üzerinden hem de vergi dairelerinden elden veya posta yoluyla alacak (Madde 2).

Diğer düzenlemelere ilişkin başvuruların ise aşağıdaki sıralamaya göre alınması öngörülüyor:

İkinci sırada, kesinleşmemiş̧ veya dava safhasında bulunan alacakların yapılandırılmasına ilişkin başvurular var. alınacak (Madde 3).

Üçüncü sırada, ı̇nceleme ve tarhiyat safhasında bulunan işlemlerle ilgili başvurular alınacak (Madde 4).

Dördüncü sırada, pişmanlıkla veya kanuni süresinden sonra kendiliğinden verilecek beyannameler alınacak (Madde 4).

Beşinci sırada, matrah ve vergi artırım başvuru ve beyannameleri alınacak (Madde 5).

Son olarak da, işletme kayıtlarının düzeltilmesine ilişkin başvurular alınacak (Madde 6)

Başvurularda son tarih 31 Mayıs, ilk taksit ödemesinde ise 30 Haziran!

Bazı istisnalar hariç olmak üzere, 7440 sayılı Kanunda yer alan borç yapılandırması, matrah ve vergi artırımı, kesinleşmemiş̧ veya dava safhasında bulunan alacakların yapılandırılması, İncelenen ve tarhiyat safhasında bulunan işlemler, pişmanlıkla veya kanuni suresinden sonra kendiliğinden verilecek beyannameler ile ı̇şletme kayıtlarının düzeltilmesine ilişkin başvuruların 31 Mayıs 2023 tarihine kadar, ilk taksit ödemelerinin ise 30 Haziran 2023 tarihine kadar yapılması gerekiyor.

Başvuru ve ilk taksit ödeme tarihlerinin uzatılması mümkün mü?

Evet, mümkün.

Cumhurbaşkanımıza başvuru ve ilk taksit ödeme sürelerini 1 aya kadar uzatma konusunda yetki verilmiş bulunuyor (7440 sayılı Kanun, Madde. 9/16). Cumhurbaşkanımız, bu yetkisini kullanarak, başvuru süresini 30 Haziran 2023, ilk taksit ödeme süresini ise 31 Temmuz 2023 tarihine kadar uzatabilir. Daha önceki yapılandırma düzenlemesinde bu yetkisini kullanmıştı.

Matrah ve vergi artırımı için 31 Mayıs mı beklenilecek?

Bu süreç içerisinde en önemli düzenleme, matrah ve vergi artırımına ilişkin.

Özellikle şu an vergi incelemesi devam edenler bir çıkmaz içine girdi. Bununla ilgili 7440 sayılı Kanunda özel bir düzenleme bulunuyor: Söz konusu düzenleme şu şekilde:

“Bu maddeye göre matrah veya vergi artırımında bulunulması, bu Kanunun yayımı tarihinden önce başlanılmış olan vergi incelemeleri ile takdir işlemlerine engel teşkil etmez. Ancak, artırımda bulunan mükellefler hakkında başlanılan vergi incelemeleri ve takdir işlemlerinin, bu maddenin birinci fıkrasının (h) bendi ve üçüncü fıkrasının (e) bendi hükümleri saklı kalmak kaydıyla, Kanunun yayımını izleyen yedi iş günü içinde sonuçlandırılamaması hâlinde, bu işlemlere devam edilmez. Bu süre içinde sonuçlandırılan vergi incelemeleri ile ilgili tarhiyat öncesi uzlaşma talepleri dikkate alınmaz. İnceleme veya takdir sonucu tarhiyata konu matrah veya vergi farkı tespit edilmesi hâlinde, inceleme raporları ile takdir komisyonu kararlarının vergi dairesi kayıtlarına intikal ettiği tarihten önce artırımda bulunulmuş olması şartıyla inceleme ve takdir sonucu bulunan fark, bu maddenin birinci, ikinci ve üçüncü fıkra hükümleri ile birlikte değerlendirilir. İnceleme ve takdir işlemlerinin sonuçlandırılmasından maksat, inceleme raporları ve takdir komisyonu kararlarının vergi dairesi kayıtlarına intikal ettirilmesidir.” (7440 sayılı Kanun, Madde. 5/7).

Bunun Türkçesi şu:

“Kanunun yayımı tarihi olan 12 Mart 2023 tarihinden önce başlanılmış olan vergi incelemeleri ve takdir işlemlerinin, 12 Mart 2023 tarihini izleyen 7 iş günü içinde yani 21 Mart 2023 tarihine (bu tarih dâhil) kadar sonuçlandırılamaması halinde, bu vergi incelemeleri ile takdir işlemlerine devam edilmeyecek, bulunduğu safhada bırakılacak. Mükellefler başvuru süresinin sonuna kadar (31 Mayıs 2023) matrah ve vergi artırımında bulunmuş olmaları şartıyla, sadece artırılan matrahlar üzerinden hesaplanan veya artırılan vergileri ödeyecekler. 21 Mart 2023 tarihinden sonra vergi dairesi kayıtlarına intikal eden raporlar ve kararlar üzerine tarhiyat yapılmayacak.”

Matrah ve vergi artırımı bu yönden çok ama çok önemli! Bu konuda acele etmeye gerek yok!

Varlık Barışı’nda süre uzatılmadı!

Yeni Varlık Barışı düzenlemesi Kurumlar Vergisi Kanununun geçici 15. Maddesinde yer alıyor. Söz konusu düzenleme 31 Mart 2023 tarihine kadar yürürlükte bulunuyor. Hemen herkes bu sürenin de 7440 sayılı Kanunla 2023 yılı sonuna kadar uzatılmasını bekliyordu. Ancak, hiç beklenilen gibi olmadı, varlık barışı düzenlemesinin süresi uzatılmadı.

Bu sürenin Cumhurbaşkanı Kararı ile uzatılması da söz konusu değil. Çünkü, ilgili düzenlemede, söz konusu sürenin uzatılması konusunda Cumhurbaşkanımıza verilmiş herhangi bir yetki bulunmuyor. Yani, Varlık Barışı 31 Mart 2023 tarihinde (bu tarih dahil) sona eriyor.