Blokzincirin uluslararası ticarette sürdürülebilirliğe katkısı
Çevresel, sosyal ve ekonomik açıdan dünyanın karşı karşıya olduğu birçok sorunun çözümü olabilecek bütünsel bir yaklaşım olan sürdürülebilirlik son dönemde üst üste gelen krizlere rağmen dünya gündemindeki önemini koruyor.
Sürdürülebilirliğin sağlanması ise doğal kaynakların kendiliğinden yenilenebilmesine olanak tanıyacak hızda tüketilmesiyle mümkün. Sürdürülebilirlik ile çevreye verilen zararın en aza indirilerek, insanların yaşam kalitesini artıracak ekonomik büyümenin sağlaması amaçlanıyor. Ayrıca eğitim ve sağlık gibi toplumu yakından ilgilendiren alanlardaki gelişim süreci de sürdürülebilirlik ile yakından ilgili. Tüm bu alanlarda bir uyumun sağlanması sürdürülebilir kalkınmayı destekliyor. Son yıllarda iklim değişikliği alanındaki farkındalığın artması ile birlikte sürdürülebilirlik kapsamındaki çalışmalar da hız kazandı.
Sürdürülebilirlikle ilgili sorunların çözümünde teknolojik gelişmeler oldukça önemli bir rol oynuyor. Teknolojinin bu önemli rolüne rağmen kendi içinde ayrı bir belirsizlik mevcut. Örneğin, danışmanlık şirketi Boston Consulting Group analizleri, 2050 yılında net sıfır emisyon hedefine giden yolda ihtiyaç duyulan teknolojinin %30'unun “henüz icat edilmediğini”, mevcut teknoloji ile bu hedefin ulaşılabilir olmadığını gösteriyor. Tüm bu belirsizlik, gereklilik ve olasılıklar dahilinde merkeziyetsiz dağıtık yapısı ve işlemlerin aracılar olmadan otomatik olarak gerçekleştirilebildiği sistemi ile blokzinciri teknolojisi sürdürülebilir kalkınma ile ilgili sorunların çözümünde kullanılabilecek önemli bir araç olarak karşımıza çıkıyor.
Sağlamış olduğu farklı özellikler nedeniyle blokzinciri teknolojisinin sürdürülebilir kalkınma amaçları uygulamalarında kullanımına yönelik artan bir ilgi bulunuyor.
Blokzinciri sürdürülebilirlik alanında kamu ve özel kuruluşlarının yararlanabileceği önemli bir araç olarak görülüyor. Sürekli gelişim içinde bir teknoloji olan blokzincirin sürdürülebilirlikle ilgili sorunların çözümünde kullanılmasına yönelik çalışmalar son dönemde artış gösterdi. Enerji verimliliği, döngüsel ekonomi uygulamaları, karbon emisyonunun azaltılması, tarım ve gıda güvenliği blokzincirlerden yararlanılabilecek alanların başında yer alıyor.
Blokzincirin sürdürülebilirlik açısından fayda sağlayabileceği diğer bir alan ise uluslararası ticaret. Özellikle dünyada yoksulluğun ve açlığın azaltılması, insana yakışır iş olanaklarının sağlanması ve ekonomik büyümenin gerçekleştirilmesi konularında uluslararası ticaretin Sürdürülebilir Kalkınma Amaçlarına ulaşmada büyük fayda sağlayabileceği değerlendiriliyor. Blokzinciri teknolojisinin uluslararası ticarette sürdürülebilirliğin sağlanması konusunda en fazla etki edebileceği konuların başında tedarik zincirleri yönetimi geliyor. Bildiğiniz gibi, uluslararası ticaret uzun tedarik zinciri ağları ile birbirine bağlanmış yapıda. Bu nedenle bu alanda gerçekleştirilecek iyileşmeler uluslararası ticaretin daha sürdürülebilir olmasında önemli rol oynuyor. Tedarik zinciri yönetiminde verimin artırılması, ürün takibinin iyileştirilmesi, maliyetlerin azaltılması ve atık oluşumunun önüne geçilmesi alanında blokzinciri teknolojisinin kullanım potansiyeli bulunuyor. Tedarik zincirlerindeki ürünlerin ve doğal kaynak kullanımının blokzinciri sistemleri ile daha etkin takibinin gerçekleştirilmesi mümkün. Taşımacılık ve lojistik sektöründe blokzinciri tabanlı akıllı sözleşmelerden yararlanılması da söz konusu. Tedarik zinciri yönetiminde gerçekleştirilecek iyileşmeler döngüsel ekonomiye geçişi de hızlandıracak bir etki yapıyor. Blokzinciri teknolojisinin tedarik zincirlerinde kullanımı sosyo-ekonomik açıdan da önemli faydalar sunuyor. Ayrıca tedarik zinciri süreçlerinin çevre kirliliğini daha aza indirecek şekilde yeniden düzenlenmesinde blokzincirleri etkili olabilir. Bu nedenle ilerleyen dönemde tedarik zinciri yönetiminde blokzinciri uygulamalarının yaygınlaşacağı tahmin ediliyor.
Blokzinciri teknolojisinin uluslararası ticarete pozitif olarak etki edebileceği diğer önde gelen alanlar ise dış ticaret finansmanı ve gümrük süreçleri. Bu alanlarda blokzinciri teknolojisinin kullanılmasının işlem maliyetlerini ve bu işlemlerin tamamlanabilmesi için gerekli olan süreyi azaltarak uluslararası ticaretin gelişimine katkı sağlayabileceği değerlendiriliyor. Uluslararası ticaretin artması ülkelerin refah seviyesini artıran bir faktör olduğundan bu alandaki iyileşmeler dünyada yoksulluk ve açlığın sonlanması, insana yakışır iş ve ekonomik büyümenin sağlanması amaçlarına katkı verecek bir gelişme olarak görülebilir.
Blokzincirin sürdürülebilir kalkınmaya sağlayacağı faydalarının yanı sıra bu konuda oluşturabileceği olumsuz etkiler de mevcut. Belirli türdeki blokzincirlerin yoğun enerji tüketimine neden olan yapıları nedeniyle karbon emisyonlarını artırdıkları yönünde eleştiriler yapılıyor. Bu sistemlerin Sürdürülebilir Kalkınma Amaçları’na olumsuz etki oluşturabileceği belirtiliyor. Bu kapsamda enerji tüketimini azaltacak farklı blokzinciri çeşitleri ile ilgili çalışmalar önem kazanıyor.
Sonuç olarak, blokzinciri teknolojisi kendine has özellikleri sayesinde atıkların ve çevre kirliliğinin azaltılması, döngüsel ekonomiye geçiş süreci gibi konularda pozitif etki oluşturuyor. Blokzinciri kullanımı ile uluslararası ticaretin daha sürdürülebilir biçimde gerçekleşmesi sağlanabilir. Bu durum iklim değişimi ile mücadele alanında belirlenen hedeflere ulaşma konusunda da etkili olacaktır.