Birleşik Krallık – CPTPP
2018 yılında 11 ülke arasında imzalanan Kapsamlı ve Aşamalı Trans-Pasifik Ortaklığı Anlaşması (CPTPP) bir serbest ticaret anlaşması niteliğinde ve bu anlaşmaya taraf ülkeler Avustralya, Brunei, Kanada, Şili, Japonya, Malezya, Meksika, Yeni Zelanda, Peru, Singapur ve Vietnam. Bu ülkeler, dünya gelirinin %13’ünü temsil ediyor. Çin anlaşmaya katılmak için 16 Eylül 2021 tarihinde başvuruda bulunmuştu ancak üyeler Çin’in katılımı konusunda bölünmüş durumda. Malezya, Singapur ve Vietnam Çin’in başvurusunu desteklerken Avustralya ve Japonya temkinli bir tavır sergiliyor. Öte yandan Çin, CPTPP’ye katılmak isteyen tek ülke değil. Tayvan anlaşmaya ayrı bir gümrük bölgesi olarak katılmak için Çin’den hemen sonra yani 22 Eylül 2021 tarihinde başvuruda bulunmuştu. Bölge’deki bir diğer ülke olan Güney Kore ise 15 Nisan 2022 tarihinde anlaşmaya başvurma kararını resmen açıklamıştı. Kosta Rika anlaşmaya katılmak için 11 Ağustos 2022 tarihinde resmen başvuruda bulunmuştu. Tayland, Filipinler ve Endonezya anlaşmaya katılmaya ilgi göstermekte ancak henüz resmi bir başvuru süreci başlamış değil. ABD, bloğun kurulması sürecine dahil iken geçmiş dönem başkanı Trump’ın inisiyatifiyle 2017 yılında anlaşmadan ayrılmıştı.
Birleşik Krallık Hükümeti 1 Şubat 2021 tarihinde CPTPP’ye katılmak için resmi olarak başvuruda bulunmuştu. Müzakereler 2021 yılı Eylül ayında başladı. 2023 yılı Mart ayı itibarıyla Birleşik Krallık’ın CPTPP’ye katılması için anlaşmaya varıldı. Anlaşma, 16 Temmuz 2023 tarihinde resmen imzalandı. Böylece Birleşik Krallık, Asya ve Pasifik ülkelerini kapsayan anlaşmaya katılan 12.ülke olarak, anlaşmada Avrupa’dan yer alan tek ülke konumunda ayrıca, Japonya’nın ardından en büyük ikinci ekonomi olarak öne çıkıyor. Birleşik Krallık'ın üye olduğu CPTPP'nin toplam GSYİH'si 12 trilyon sterlin olacak ve küresel GSYİH’nin %15'ini oluşturacak. CPTPP üyeleriyle yapılan ticaret, toplam Birleşik Krallık ticaretinin yaklaşık %6,8'ini temsil ediyor. Eylül 2022'ye kadar CPTPP ülkelerine İngiltere’nin ihracatı 60,5 milyar sterlin değerinde. Anlaşmaya katılmanın CPTPP üyeleriyle ticareti 3,3 milyar sterlin artırması bekleniyor.
Yaklaşık 500 milyon insanı içeren bir pazarı
Anlaşma, önümüzdeki yıllarda küresel büyümenin çoğunluğuna ve dünyanın orta sınıf tüketicilerinin yaklaşık yarısına tekabül edecek olan Hint-Pasifik'e açılan bir kapı olarak değerlendiriliyor. Trans Pasifik Anlaşması yaklaşık 500 milyon insanı içeren bir pazarı kapsıyor. Anlaşma, ekonomik ağırlık merkezinin Avrupa’dan uzaklaşarak dünyanın daha hızlı büyüyen parçalarına kaymasına yardımcı olacak yani Asya Pasifik pazarındaki büyük tüketici pazarına erişimi derinleştirebilecek nitelikte.
Diğer CPTPP ülkeleri kendi yasama süreçlerini tamamlarken Birleşik Krallık, parlamento incelemesini içerecek olan anlaşmayı onaylama sürecini yürütecek. Birleşik Krallık hükümeti, hazırladığı bir raporda 2019 yılında her 100 çalışanından birinin merkezi CPTPP üyesi bir ülkede yer alan bir işletmede çalıştığını ortaya koydu. Bu, Birleşik Krallık genelinde 400.000’den fazla işe denk geliyor. Anlaşmanın imzalanmasında raporun ortaya koyduğu bu sonuçlar da etkili oldu. Ticaret grubuna üyeliğin, yatırımcılara koruma garantisi vererek 2021 yılında 182 milyar sterlin değerinde olan CPTPP ülkeleri tarafından Birleşik Krallık'ta yapılan yatırımdan daha fazla yatırımcıyı tetiklemesi bekleniyor. Birleşik Krallık dünyanın en büyük ikinci hizmet sağlayıcısı durumunda. 2022 yılında CPTPP üyeleriyle ticaretinin %43'ünü hizmetler oluşturdu. Birleşik Krallık'tan CPTPP'ye uzaktan sağlanan hizmetler 2021 yılında 23 milyar sterlin seviyesinde gerçekleşti.
Londra'nın Nisan 2021'deki değerlendirmesine göre, anlaşmanın Birleşik Krallık ekonomisine 15 yılda 1,8 milyar pound (2,36 milyar dolar) veya GSYİH’ye %0,08'lik marjinal bir destek sağlaması bekleniyor. BU, Brexit’in bir sonucu olarak Avrupa’nın ticaret kayıplarını dengelemek için oldukça küçük bir etki görünümünde. Birleşik Krallık'ın halihazırda 11 üye ülkenin dokuzuyla serbest ticaret anlaşması var ve bunların çoğu Birleşik Krallık'ın Avrupa Birliği üyesi olduğu dönemden devroldu. Sadece Brunei ve Malezya ile bir anlaşması bulunmuyor. Bu iki ülke Birleşik Krallık ticaretinin %0,5’inden daha azını oluşturuyor. Anlaşmaya katılım Birleşik Krallık ile Malezya arasında bir serbest ticaret anlaşması anlamına geliyor ve bu sayede, Birleşik Krallık işletmeleri 2022 yılı itibariyle GSYİH’si 330 milyar sterlin değerinde olan bir ekonomiye çok daha fazla erişim sağlayabilecek.
CPTPP’nin temel avantajı tarafların birbirlerinin pazarlarına daha fazla erişim, tarifelerinin %95'ini kaldırma veya azaltma taahhüdü. İngiltere'nin otomobil ihracatına uygulanan 10 yıllık ve %30'luk tarifeler 7 yıl içinde kaldırılacak ve İngiltere'nin pazardan daha büyük bir pay almasına yardımcı olacak. Modern "menşe kuralları", İngiliz işletmelerinin ticaret alanında daha serbest ticaret yapmalarına izin vererek rekabeti artırabilir. Örneğin, Birleşik Krallık otomobil üreticileri, gruptaki bir otomobil üreticisine otomobil motorlarını tarifesiz olarak satabilir, o da bu otomobilleri menşe kurallarını karşılamaya tabi olarak başka herhangi bir üye ülkeye tarifesiz satabilir. Bu, İngiltere'nin CPTPP üyeleriyle yaptığı tüm ikili ticaret anlaşmaları kapsamında şu anda mümkün değil ve ihracatçıların tedarik zincirlerini çeşitlendirmelerine ve yeni ihracat fırsatları yaratmalarına yardımcı olabilir.
Anlaşma, engelleri sınırlamak ve daha fazla iç yatırımı teşvik etmek için hükümler içerdiğinden, Birleşik Krallık ile CPTPP ülkeleri arasındaki yatırımın artması bekleniyor. CPTPP, ekonominin tüm sektörlerinde dijital ticaret için modern kurallar koyuyor ve bu sayede anlaşma, CPTPP pazarlarında her büyüklükteki Birleşik Krallık işletmesi için fırsatlar barındırıyor.