Bireysel yatırımcı bu sıralamaya bakıp yerini görsün!

Borsadaki yerli bireysel yatırımcıların sayıca yüzde 0.96'sı, hisse senedi fortföyünün yüzde 52.43'ünü elinde bulunduruyor.

Belgesellerde görürüz; denizlerde sabırla dolaşarak yem arayan devasa balıklar vardır... Yüzde 0.96 ve yüzde 52.43, bu devasa balıkları ve yem ararken bu devlere yem olanları hatırlatmıyor mu?

Dün başladığımız konuyla devam edelim. Borsada başrolde 24 bin yatırımcı olduğunu, bu 24 bin yatırımcının hisse senetlerinin yüzde 88’ini elinde bulundurduğunu, 1.5 milyonu aşkın yatırımcının ise adeta figüran rolüyle toplam hisse senedi portföyünde yüzde 12’lik bir paya sahip olduğunu belirtmiştik.

Bugün daha sfesifik bir yatırımcı kitlesinin, yerli bireysel yatırımcıların, yani vatandaşın durumuna bakmak istiyoruz.

Haziran ayı itibarıyla Borsa İstanbul’da 1 milyon 552 bin yerli bireysel yatırımcının hisse senedi bulunuyor. Kağıt üstünde böyle. Ama bazı yatırımcıların borsa ile ilgileri kalmamış. Binlerce kişinin BİST’teki senedi satılamayacak küçüklükte kırıntı tutarlardan oluşuyor.

Bir liradan, evet yanlış yazmadım bir liradan daha düşük portföye sahip yatırımcı sayısı tam 82 bin kişi. Bu kişiler belli ki zamanında alım satım yapmış ve kırıntı diye nitelenebilecek şekilde bir miktar kalmış. Bu 82 bin kişinin ortalama portföyü zaten 29 kuruş!

Ama devamı var! 2 lira ile 100 lira arasında portföyü olan kişi sayısı da 378 bin.

101 lira ile 1.000 lira arasında portföye sahip olanların sayısı da 133 bin düzeyinde.

Hisse senedi toplamı 1.000 liranın altında olanların borsada kayda değer bir işlem yaptığı söylenemez. Aslında bu durumdakiler yatırımcı bile sayılmaz.

Borsada her biri 1.000 liradan az portföye sahip olan tam 594 bin kişi var. Bu sayının önemini anlamak için toplam yatırımcı sayısının 1 milyon 552 bin olduğunu bir kez daha hatırlatalım. Yani görünürdeki her 100 yatırımcının 38’inin borsada pek parası yok. Zaten bu 594 bin kişinin ortalama portföy büyüklüğü yalnızca 109 lira.

1.5 milyon kişi 14 bin kişi etmiyor!

Hisse senedi sahibi kişi sayısı 1 milyon 552 bin ve bu kişilerin elinde 135.5 milyar liralık hisse senedi bulunuyor. Tabii ki bu senetler herkese eşit dağılmıyor.

Acaba bu kadar senet ağırlıkla kaç kişide toplanıyor?

Borsada neredeyse parası olmayanların oranını verdik; yüzde 38.

Borsanın “zenginlerini” de verelim; 41 bin kişinin 250 bin lira ile 500 bin lira arasında, yaklaşık 20 bin kişinin de 500 bin lira ile 1 milyon lira arasında parası var.

Toplam yatırımcı sayısını “1 milyon liradan düşük portföye sahip olanlar” ve “1 milyon liradan fazla portföye sahip olanlar” şeklinde ikiye ayıralım.

1 milyon liranın altında tutarda hisse senedine sahip kişiler toplam portföyün yüzde 47.57’sine sahip. Her biri 1 milyon liranın üstünde portföyü bulunan yaklaşık 15 bin yatırımcı ise portföyün yüzde 52.43’ünü elinde bulunduruyor.

İşte bu yüzden 1 milyon 537 bin kişi 14 bin 872 kişi etmiyor!

Milyonun altı-milyonun üstü demeyelim de, bir başka yaklaşımla “100 binin altı-yüz binin üstü” diye bakalım. 100 bin liraya kadar hisse senedine sahip yatırımcı sayısı 1 milyon 365 bin ve bu kişiler toplam hisse senedinin ancak yüzde 14’üne sahip.

Büyük balık-küçük balık!

Yalnızca bizde değil tabii ki, tüm borsalarda güçlü olan, iyi araştırma yapan, en önemlisi de belli bir zamanda kullanması gereken parayı hisse senedine bağlayıp çok zarar edince bile satmak zorunda kalmayan yatırımcı karlı çıkabilir.

Ama bu sayılar gösteriyor ki, borsaya çok az sayıda güçlü yatırımcı hakim durumda. Paraları çok ve piyasayı istedikleri yöne çekme gücüne sahipler.

Bu yazının dünküyle birlikte değerlendirilmesinde de fayda var. Asıl güçlü yatırımcılar yabancı tüzel kişiler, fonlar... Ama işte görülüyor ki yerli bireysel yatırımcılarda da müthiş bir güç dengesizliği söz konusu.

Anında kapılan küçük balık olmamak biraz da yatırımcının elinde. Ama biz biraz da baştan kaybediyor; hisse senedi piyasasını “Borsada oynamak” olarak nitelemek suretiyle burayı bir oyun, bir kumar alanı gibi görüyoruz.

Arada belgesel izlemekte yarar var; denizler ağzını açmış bir şekilde dolaşan devasa balıklarla dolu; aman dikkat!