Binek otomobildeki ÖTV artışı ithalatı da etkiliyor
30 Ağustos sabahına bazı binek otomobillere getirilen Özel Tüketim Vergisi (ÖTV) artışı ile uyandık. Hem matrah hem de oranlarda artış yapıldı. Detayları aşağıda paylaşacağız. Ancak asıl önemli konu, her güne yeni bir ek vergi veya tarife dışı engel ile karşılaşılması ve bunun ithalatçılar açısından zor bir dönemin devam edeceğini işaret ediyor olması. Ek vergi ile ithalat artık daha maliyetli hale geldi. Buna ilave olarak gümrüklerde yaşanan tarife dışı engeller ile de ithalatçılar karşı karşıya kalıyor. Yaşanan bu son gelişmelerle ithalatın artık kolay olmayacağını söyleyebiliriz.
Son ÖTV değişiklikleri neleri içeriyor
Binek otomobillerde ÖTV yönünden vergileme, daha düşük motor hacmi ve bedeli olan araçlara daha düşük vergi; motor hacmi ve bedeli yüksek olan araçlara ise daha yüksek olacak şekilde gerçekleşiyor. Pazar günü yapılan değişiklikte de motor hacmi bazında hem oran artışı hem de aynı sınıf içinde tutar artışlarının yapıldığı görülüyor. Örneğin motor silindir hacmi 1600 cm3’ü geçmeyen binek otomobiller için ÖTV oranlarına esas ÖTV matrahlarına ilişkin 70.000 TL’lik değer 85.000 TL’ye, 120.000 TL’lik değer ise 130.000 TL’ye yükseltildi. Ayrıca aynı sınıfta olup ÖTV matrahı 130.000 TL’yi aşan binek otomobillerin ÖTV oranı da %60’dan %80’e çıkarıldı.
ÖTV oranlarındaki ve tutarlarındaki artışlar, araçların motor hacmi ve bedeli ile paralel. Örneğin motor silindir hacmi 1600 cm3’ü geçen, 2000 cm3’ü geçmeyen binek otomobilden matrahı 170.000 TL’yi aşmayanların ÖTV oranı %100’den %130’a, bu tutarı aşanların ÖTV oranı ise %110’dan %150’ye; yine motor silindir hacmi 2000 cm3’ü geçen binek otomobiller için ÖTV oranı %160’dan %220’ye çıkarıldı.
Toplam vergi yükünde önemli bir artış var
Binek otomobiller ÖTV Kanunu’nun (II) sayılı listesinde yer alıyor ve bu listede yer alanlar için vergi doğuran olay ilk iktisap ile gerçekleşiyor. Burada “ilk iktisap” yurt içi imalatçının satışı veya ithalatı olabiliyor. İthalat açısından alınacak ÖTV tutarı, ithalatta hesaplanan KDV matrahı üzerinden taşıtın tabi olduğu orana göre hesaplanan vergi tutarından az olamıyor. İthalatta KDV matrahı, ÖTV için esas alınacak matrah tutarı için minimum tutar oluyor. Bu nedenle de ÖTV hesaplaması yaparken ithal araç bedeli değil ithalatta KDV matrahını esas almak gerekiyor.
Konu ithalatta KDV matrahı olunca tutar içerisine sadece araç bedeli girmiyor. İthalat esnasında ödenen vergiler, ithalat sırasında (gümrük beyannamesinin tescil tarihine kadar) yapılan giderler de ithalatta KDV matrahının konusunu oluşturuyor. Şöyle ki araç ithalatında tahsil edilen %10 gümrük vergisi, %0,4 TRT Bandrolü, %18 KDV tutarları da alınacak ÖTV matrahının içinde yer alıyor ve bu vergi tutarları için de bir anlamda ÖTV ödeniyor.
Son değişiklikler ile CIF, değeri 150.000 TL olan ve motor gücü 1600 cm3’ü geçmeyen bir araçta ödenecek vergi yükü 196.199 TL oluyor. ÖTV matrahı olarak sadece CIF bedeli esas alınsaydı, ödenecek ÖTV tutarı son artışla birlikte 120.000 TL olacaktı. Ancak ithalatta KDV matrahı dikkate alındığında 76.199 TL tutarındaki ÖTV tutarı ithalat sırasında ödenen vergilerden ve masraflardan geliyor.
Ne yapmalı?
İthalat işlemlerinde her geçen gün bir vergi ya da maliyet artışı ile karşılaşılıyor. Artık ithalat işlemleri eskisi gibi daha kolay ve daha az maliyetli olmuyor. Küresel pandemi ile birlikte dış ticaret maliyetlerinin en aza indirilmesi yönünde yaklaşımlara yer verilmediği görülüyor. İthalat bağımlısı bir ülke olarak dış ticaretteki her maliyet günün sonunda tüketiciye yansıyor. Otomobil ithalatında da durum farklı değil. İthalatta yaşanan her masraf, kurdaki değişiklik veya ilave vergi ÖTV matrahını arttırdığı için dolaylı olarak ÖTV tutarını da arttırıyor. Bu da günün sonunda tüketiciye yansıyor.
Son yapılan ÖTV değişikliğini de bu açıdan görmek gerekiyor. Daha da önemlisi ithalata konu olan araçlar için sadece ÖTV oranındaki artıştan dolayı bir vergi artışı olmuyor. Aynı zamanda yine devlet tarafından tahsil edilen vergilerde bir artış veya dış ticarette bir maliyet kalemindeki olumsuz bir değişiklik ÖTV tutarını arttırıyor. Üzerine bir de ÖTV tutarında da artış olduğunda ithal araçlardaki toplam vergi yükü, araç bedellerinin üzerine çıkıyor. Bu açıdan ithalatta KDV matrahı hususunun tekrar gözden geçirilmesi veya ÖTV matrahı hesaplamasında araç ya da eşya bedellerinin esas alınacağı bir yönteme geçilmesi yanlış olmayacaktır.