BDDK TL kredi kullanımına sınır koydu
Ferda Besli
BESFİN CEO’SU
BDDK’nın 24 Haziran 2022/10250 kararına göre şirketlerin TL nakdi kredi kullanımında döviz varlıkları önemli bir kriter oldu. Karara göre kredi talebinde bulundukları tarih itibariyle şirketlerin döviz varlıkları (altın, efektif ve döviz mevduatı) 15 milyon TL’nin (24 Haziran 2022 TCMB döviz alış kuru ile USD 864.662.95) üstünde ise şirketlerin güncel satış ve aktif toplamına bakılacak. Döviz varlıkları satış veya aktif hangisi büyük ise yüzde 10’dan az ise TL nakdi kredi kullanabilecek yüzde 10’dan fazla ise TL nakdi kredi kullanamayacak. Ancak TL kredi kullanamayan firmalar eğer YP kredi kullanım sınıra girmiyor ise döviz kredisi kullanabilirler.
TCMB kaynaklarına göre ülkemizdeki şirketlerin 2020 bilanço ve gelir tablosuna göre satış toplamı 9.8 trilyon TL ve aktif toplamı 10.6 trilyon TL’dır. Bu değerleri 31.5.2022 tarihi itibariyle enflasyon ile endekslediğimizde güncel satış ve aktif toplamının 18.1 ve 19.6 trilyon TL olup 2021 ve 2022 büyüme rakamlarını da ilave ettiğimizde bu rakamların üzerinde ve 20 trilyon TL civarında olduğunu söyleyebiliriz. Öte yandan İSO 500 büyük sanayi kuruluşu çalışmasına göre şirketlerin 2021 yılı satış toplamı 2.3, aktif toplamı ise 2.1 trilyon TL’dır. Özetle yüzde 10 sınırına göre Türkiye’de tüm şirketlerin döviz varlıklarının toplamı 115 milyar dolar, İSO 500 büyük sanayi kuruluşunun döviz varlıklarının toplamı 13.3 milyar doları geçmemelidir. Aksi takdirde TL kredi kullanamayacaklar. 17 Haziran 2022 verilerine göre şirketlerin bankalardaki döviz mevduatı toplamı 78.9 milyar dolardır.
Şirketlerin döviz varlıkları 15 milyon TL’nin altında ise bazı şartların yerine getirilmesi halinde TL nakdi kredi kullanımı yapabileceklerdir. Bunlar,
- Bağımsız denetim kuruluşlarından alınacak en güncel satış ve aktif bilgisi.
- 15 milyon TL döviz varlığını geçmeyeceklerine dair taahhütname.
- Her ayın 10. iş gününe kadar döviz varlığı, satış ve aktif toplam bilgisini bankalar ile paylaşacaklar ve bankalar bu bilgileri kontrol edecekler.
Türk Parasını Koruma Kanuna göre yabancı para kredi kullanamayan firmalara TL kredi kullanım olanağı devam ediyor. Ancak burada da bazı dokümantasyonun tamamlanması gerekir.
- Bağımsız denetim kuruluşu şirketin önümüzdeki üç ay için açık pozisyonunu belirleyecek.
- TL kredi kullandırımı bu açık pozisyon ile sınırlı olacak.
Bu karar ile TL nakdi kredi kullanımında hem yeni kriterler hem de denetim firmalarının kontrol ve raporlamasına bağımlı hale gelinmesi nedeniyle uygulamada şirketler ve bankalar zorlanacaktır.
Önerim, şirketlerin güncel döviz varlığı, satış ve aktif toplamı bilgilerini beyan etmeleri yeterli olmalıdır. Aksi takdirde hem şirketler hem de kontrol sorumluğu olan bankaların bu operasyonu tamamlamalarındaki zaman kaybı nedeniyle şirketler nakit akışlarını yönetmekte zorlanacaklar ve piyasada nakit sıkışıklığı olacaktır. Öte yandan YP kredi kullanabilirsiniz ancak YP kredi faizleri çok yüksek olup piyasada yüzde 5 ile yüzde 12 arasında fiyatlar konuşulmaktadır.