Balya’da neler oldu, Eczacıbaşı çözüm yolunu nasıl buldu?

ECZACIBAŞI Holding’e bağlı madencilik şirketi Esan yönetimi, Balıkesir Balya’daki kurşun ve çinko üretiminin gerçekleştiği alanda yapılan incelemelerin ardından çıkan şu sonuç üzerine toplandı:

-          Kuzey Balya sahasında cevherin jeolojik yapısı üretime devam edilmesine imkan vermiyor.

Esan Eczacıbaşı Endüstriyel Hammaddeler Sanayi ve Ticaret A.Ş. yönetimi bu durum saptaması üzerine şu kararı aldı:

-          Cevher yapısını daha iyi anlamaya yönelik, üretimi verimli ve sürdürülebilir hale getirecek araştırma-geliştirme çalışmalarını tamamlayana kadar bu sahadaki üretime ara vermemiz gerekiyor.

Esan yönetimi bu kararını maden sahasındaki yeraltı altyapı, hazırlık ve ilgili işleri yürüten alt yüklenici müteahhit firmaya aralarındaki sözleşme kapsamında “iş azaltımı” olarak resmi prosedüre uygun şekilde bildirdi.

Alt yüklenici müteahhit firma, Esan’dan aldığı “iş azaltımı” tebligatı üzerine Kuzey Balya sahasında çalışan 195 işçisiyle vedalaşma yoluna gitti:

-          195 çalışma arkadaşımızı başka bir projede görevlendiremiyoruz. Maaş, kıdem ve ihbar tazminatları gibi tüm haklarınızı ödüyoruz.

Müteahhit firmanın 195 kişiyi zorunlu olarak işten çıkarma kararı üzerine Gökay Çakır’ın başkanlığını yürüttüğü Bağımsız Maden-İş Sendikası, direniş için düğmeye bastı. Konuyu ülke gündemine taşımak için harekete geçti, sosyal medya başta olmak üzere haberler çıktı:

-          Eczacıbaşı Esan’da 243 işçi sendikalaşma faaliyeti nedeniyle işten çıkarıldı.

Sendikanın öncülüğünde önce Balıkesir Balya’da eylemler yapıldı. Sendika daha sonra eylemleri İstanbul’da Eczacıbaşı ile ilgili olan yerlerde de yapacaklarını duyurdu.

Eczacıbaşı Holding Yönetim Kurulu Başkanı Bülent Eczacıbaşı’nın İstanbul Kültür Sanat Vakfı (İKSV) Başkanlığını da dikkate alan sendika, seslerini daha fazla duyurmak amacıyla bazı sanatçılardan da destek almaya çalıştı.

Konu bu noktaya gelince Eczacıbaşı Holding CEO’su Atalay Gümrah, Esan yönetimiyle görüşüp sendikanın ve işçilerin asıl muhatabı alt yüklenici müteahhit firma olsa da çözüm formülü üzerinde çalışma başlattı. Kısa sürede şu formül benimsendi:

• Esan, mevcut iş süreçleri için her ay zaten 15 kişi işe alıyor. 2023’ün ilk 3 ayında toplam 45 kişi zaten işe alınacak. Söz konusu 45 kişi, alt yüklenici müteahhitlik firmasında işlerini kaybedenler arasından seçilir.

Atalay Gümrah’ın önderlik ettiği çözüm çalışmasında söz konusu 45 kişilik listenin saptanmasında kıdem formülü benimsendi:

• Bu süreçte işlerini kaybeden 195 kişi arasından ilk işe geri dönecekler kıdem esasına göre seçilecek.

Eczacıbaşı Esan yönetimi, işlerini kaybeden işçilere şu taahhüdü verdi:

• 2023’ün ilk 3 ayında toplam 45 kişiyi yine alt yüklenicimiz müteahhit firma işe alacak. Eğer alt yüklenicinin işe alımında bir aksama olursa, Esan devreye girecek, işe alımı gerçekleştirecek.

Esan, söz konusu çözüm formülünün devreye girmesiyle birlikte kendi internet sitesinden yaptığı duyuruda şu mesajı verdi:

-          Kuzey Balya’daki Ar-Ge çalışmalarının kısa sürede tamamlanmasını hedefliyoruz. Bununla birlikte istihdamın daha da yukarı çekilmesi söz konusu olacak. İstihdamın daha yukarı çekilmesi gündeme geldikçe daha önce çalıştığımız kişi ve kuruluşlara öncelik verilecek.

Eczacıbaşı Esan’ın bu duyurusunun ardından Bağımsız Maden-İş’in açıklamalarını okudum:

-          Balıkesir Balya Eczacıbaşı Esan Madencilik’te madenci kazandı…

Daha sonra Eczacıbaşı Holding CEO’su Atalay Gümrah’la konuştum, şu değerlendirmeyi yaptı:

-          Madencilikte zaman zaman sahada çıkan jeolojik sorunlar nedeniyle çalışanlarla vedalaşmalar gündeme gelebiliyor. Kuzey Balya sahasında işlerini kaybedenler müteahhitlik firmasına bağlı olsa da oturduk, birlikte çözüm yolu bulduk.

Ardından ekledi:

-          Aslında söz konusu işçi arkadaşlar yine alt yüklenici müteahhit firma tarafından işe alınacak. Bizim burada yaptığımız Eczacıbaşı Esan olarak o işçilerin işlerine geri dönüşü konusunda “garantör” rolü oynamamız.

Eczacıbaşı Holding, Kuzey Balya’da, “Muhatap biz değiliz, alt yüklenici müteahhitlik firmasıdır” deyip kenara çekilmek yerine çalışma barışını korumaya yönelik aktif rol aldı.

Enflasyonun yakıcı etkisini sürdürdüğü, ekonomik sıkıntıların yaşandığı bu dönemde çalışma barışını korumak çok önemli değil mi?

Eczacıbaşı şirketlerinde sendikalılık yüzde 75

ESAN Eczacıbaşı Endüstriyel Hammaddeler Sanayi ve Ticaret A.Ş.’nin Balıkesir Balya’daki madeninde alt yüklenici müteahhit firmanın 195 kişiyi haklarını ödeyerek işten çıkarması sırasında Bağımsız Maden-İş Sendikası şu açıklamayı yaptı:

-          Eczacıbaşı Esan Madencilik’e bağlı Balıkesir Balya’daki madende 243 işçi sendikaya üye oldukları için işten atıldı.

İşçi çıkarmanın muhatabı alt yüklenici müteahhitlik firması olsa da Eczacıbaşı Holding CEO’su Atalay Gümrah, Eczacıbaşı Topluluğu çatısı altındaki şirketlerdeki sendikalaşma oranına baktırdı. Ekibi Gümrah’a bilgi aktarırken önce şu noktanın altını çizdi:

-          Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı, her yıl ocak ve temmuz aylarında işçi sendikalarının üye sayılarına ilişkin tebliğ yayınlıyor. Temmuz 2022’de yayınlanan son tebliğdeki veriye göre Türkiye’de sendikalaşma oranı yüzde 14.26.

Sonra Eczacıbaşı Topluluğu şirketleriyle ilgili veri ortaya konuldu:

-          Eczacıbaşı Topluluğu şirketlerinde toplam 13 bin kişi çalışıyor. Mavi yaka çalışanların yüzde 75’i sendikalı.

Bu veri Esan’ın internet sayfasındaki açıklamada da yer aldı. Eczacıbaşı Holding yönetimi bu açıklamayla şu mesajı vermeye çalıştı:

-          Mavi yaka çalışanlarının yüzde 75’inin sendikalı olduğu bir grupta sendikalaşma nedeniyle işten çıkarma olmaz.

Esan, 1979’da ‘kil zenginleştirme’ ile yola koyuldu

ESAN Eczacıbaşı Endüstriyel Hammaddeler Sanayi ve Ticaret A.Ş., 1978 yılında seramik fabrikalarına hammadde temini amacıyla kuruldu. 1979 yılında Türkiye’nin ilk “kil zenginleştirme” tesisini devreye aldı. 1985 yılında da yine Türkiye’nin ilk “feldsplat flotasyon” tesisini hayata geçirdi.

Esan, 2009 yılında Balıkesir Balya’daki kurşun ve çinko madeninin açılmasıyla birlikte metalik maden sektörüne de girmiş oldu.

Esan, 2021 yılında Türkiye’nin kurşun ihracatının yüzde 52’sini, çinko ihracatının da yüzde 9’unu gerçekleştirerek sektörde öne çıktı.

40’ı aşkın ülkeye ihracat yapan Esan, 2019 yılından itibaren de Kazakistan’da maden arama faaliyetlerine başladı.