Azalan havuz gelirleri, dengesiz rekabeti artırdı!

Süper Lig 2022-23 sezonu Galatasaray'ın şampiyonluğu ile bitti. Sarı kırmızılılar sadece ligi kazanmadı, aynı zamanda iki yüz milyon TL’nı da kasasına koydu.

Gelirin Yüzde Onikisi Galatasaray’a

2022-2023 sezonunda Süper Lig kulüplerine  dağıtılan 1.7 Milyar TL’nın % 12’ye yakın kısmı olan 193,8 Milyon TL şampiyon Galatasaray’a gitti. Galatasaray geçmiş şampiyonluk primlerinin sağladığı avantajın yanısıra ligde en fazla galibiyet alan kulüp olması nedeniyle de en fazla sportif performans ödülü kazanan takım oldu.

Galatasaray’ı 172,8 Milyon TL ‘lık havuz geliriyle Fenerbahçe izledi. Beşiktaş ise ikinci devre ortaya koyduğu performansla 157,6 Milyon TL’lık geliriyle en fazla gelir elde eden üçüncü kulüp oldu.

En düşük gelire ise deprem nedeniyle ligden çekilmek zorunda kalan G.Antepspor ve Hatayspor oldu. G.Antepspor  52,3; Hatayspor da 50 Milyon TL parasal ödül elde ettiler.

Süper Lig Yayın Geliri Nasıl Paylaşılıyor?

Havuzdaki toplam gelirin kulüplere aktarımında uygulanan kıstaslar şöyle:

* % 37 Katılım Payı

* % 46 Performans payı

* % 11 Şampiyonlar payı

* % 6 Ligde ilk 6 takım payı

Yukarıda anlatılanların ışığında  2022-23 sezonunda;

* Her takım 33 milyon 416 bin liralık katılım payını kasasına koydu.

* Takımlar her galibiyette 2 milyon 308 lira, beraberlikte ise 1 milyon 154 bin lira kazandı.

* Geçmişte şampiyonluk yaşayan kulüpler, elde ettikleri her şampiyonluk için 2 milyon 860 bin lira aldı.

* İlk 6 payında lig şampiyonu Galatasaray 33 milyon 213 bin lira, lig ikincisi Fenerbahçe 26 milyon 570 bin lira, lig üçüncüsü Beşiktaş 19 milyon 927 bin lira, lig dördüncüsü Adana Demirspor 13 milyon 285 bin lira, lig beşincisi Başakşehir 6 milyon 642 bin lira ve lig altıncısı Trabzonspor 3 milyon 321 bin lirayla ödüllendirildi.

11 ilde meydana gelen depremler sebebiyle bölgeye yönelik oluşturulan “Konteyner Projesi”ne destek mahiyetinde, kulüplerin yayın gelirinden kesinti yapılmasına karar verdi. Buna göre Galatasaray, Fenerbahçe, Beşiktaş ve Trabzonspor’dan 5’er milyon lira, diğer kulüplerden de (Hatayspor ve Gaziantepspor hariç) 3’er milyon liralık olmak üzere toplam 59 Milyon TL’lık kesinti yapıldı.

Süper Lig’de 2022-23 sezonu sıralamasına göre kulüplere dağıtılan havuz gelirleri aşağıdaki tabloda yer alıyor. 

Şimdi de havuz yayın gelirlerine ilişkin istatistiklere bir göz atalım.

Kulüpler Devaülasyon Nedeniyle 25 Milyon Dolar Daha Az Kazandılar

1.    Süper Lig kulüplerine dağıtılan havuz gelirlerinin %31,67’lik kısmı üç büyük kulübe gitti. Üç büyük kulübün havuz gelirleri toplamı 524,1 Milyon TL oldu.

2.    Kulüp başına ortalama havuz geliri 87,1 Milyon TL oldu. Onüç takım ortalama gelirin altında gelir elde etti.

3.    3.Ligin zirvesi ile dibi arasındaki gelir farkı 3,65 kata çıktı.

4.    4.Üç büyük kulübün sportif performans gelirlerinin toplam sportif başarı primlerine oranı % 24,82 olarak gerçekleşti. Buna karşın, üç büyük kulüp havuz gelirlerinin % 31,67’sini kendi aralarında paylaştılar.

5.    5.Havuz yayın gelirleri toplamı 1.713.978.000 TL’nın  güncel kurdan karşılığı 72,5 Milyon dolar olarak gerçekleşti. Sezon başında bu tutar 97,5 Milyon Dolar idi. Buna göre kulüplerin kur kaynaklı zararları 25 Milyon dolar (yaklaşık 590 Milyon TL) olarak gerçekleşti.

6.    Bir önceki sezona göre kulüplerin katılım paylarında %18,2; Sportif performans ödüllerinde % 27,1; ilk altıya ödenen sıralama priminde de % 18,3’lük bir düşüş yaşandı. Özetle TL bazında kulüplere dağıtılan havuz gelirlerinde 621 Milyon TL azalış gerçekleşti. Yani, 2021-22 sezonuna göre kulüplere %27,3 az para ödenmiş oldu.

Haksız ve Dengesiz Rekabet Başarısızlık Getiriyor

Havuz gelirlerinin dağılımında özetle;

1.    Ülke ekonomisinde yaşanılan olumsuzluklar, yaşanılan yüksek oranlı devalüasyonlar ve yayın bedelinin düşürülmesi nedenleriyle havuz gelirlerinde önemli kayıplar oluştu. Bu haliyle Süper Lig yayın gelirlerinde 2000’deki 120 Milyon doların altına düştü.

2.    Gelir dağılımındaki adaletsizlik önceki yıllara göre arttı. Bu da büyük kulüpler lehine haksız ve dengesiz rekabetin yükselmesini beraberinde getirdi.

3.    Azalan gelirler, kulüplerin finansal sorunlarını daha da derinleştirdi. Kulüp zararları arttı.

4.    Süper Lig’deki eksik rekabet, futbolumuzun UEFA ve FIFA sıralamasında gerilemesine sebep oldu. Buna bağlı olarak futbol kalitemiz ve izlenilirliğimiz düşüş kaydetti.