Aşı yönetiminde aksayan 4 ayak

Türkiye 14 Ocak’ta başlanılan COVID-19 aşılama sürecinde dikkat çekici bir yavaşlama yaşıyor. Sağlık Bakanı Fahrettin Koca’nın “Haziran sonuna kadar 120 milyon doz aşı gelecek” açıklamasının ardından aşılamanın hızlanacağına dair umutlar artmıştı ancak gelinen noktada günlük aşılama ortalaması düşmeye devam ediyor.

Sağlık Bakanlığı’ndan alınan son verilere göre günlük aşılama ortalaması 230 binlerden 160 binlere düşmüş durumda. Bugüne kadar Türkiye’de 29.2 milyon doz aşı uygulandı. Her iki dozu yaptıranların sayısı 12.5 milyon kişiye ulaştı. Yani yaklaşık altı aylık süreçte toplumun nüfusun sadece yüzde 15.3’ü iki doz aşıyı da yaptırabildi. Oysa en başından bu yana Türkiye’nin günlük aşılama kapasitesinin 1 milyon doz olduğu belirtiliyordu. Neden Türkiye, kapasitesinin yaklaşık yüzde 15’ini kullanıyor? Uzmanlara göre aşılama hızının yavaşlamasında birden çok etken var:

1-AİLE SAĞLIĞI MERKEZLERİNE AŞI GİTMİYOR

Türkiye’nin aşılamada en büyük silahı olarak nitelendirilen Aile Sağlığı Merkezleri, Sinovac aşısı gündemden düştüğünden bu yana kapasitesinin yüzde 10’uyla günlük aşılama yapabiliyor. İstanbul Aile Hekimleri Derneği Başkanı Dr. Kutbettin Demir, “Artık bize Sinovac gelmiyor. Elimizde neredeyse hiç aşı yok. Son iki aydır kapasitemizin yüzde 10’uyla günlük aşılama yapıyoruz. Son 10 gündür ise aşı uygulamamız sıfır” dedi.

2-BIONTECH’İN YAYGIN KULLANIMI İÇİN SİSTEM HAZIRLANIYOR

Dr. Kutbettin Demir, şu anda sadece belli devlet hastanelerinde uygulanabilen BıoNTech aşısının, aile sağlığı merkezlerinde uygulanabilmesi için sistemin hazırlandığı bilgilerini aldıklarını da ifade etti. Bilindiği gibi ilk gündeme geldiğinde -70’lerde korunması gerektiği için uygulama zorlukları içeren mRNA aşısında, yeni düzenlemeler yapılmış ve Prof. Dr. Uğur Şahin, aşının -8 derecede de saklanabileceğini açıklamıştı. Dr. Kutbettin Demir, bu şartlarda aile sağlığı merkezlerinde BioNTech yapılabileceğinin altını çizdi.

3-SPUTNIK V AŞISINDA SÜREÇ YAVAŞ İŞLİYOR

Rusya ile yapılan anlaşma kapsamında 50 milyon dozluk Sputnik V aşısı, Türkiye’ye gelecekti. Türkiye’de üretim çalışmaları da devam eden aşı, Türkiye İlaç ve Tıbbi Cihaz Kurumu’ndan Acil Kullanım Onayı aldı. Aşının Türkiye’deki haklarını elinde bulunduran VisCoran İlaç Sanayi A.Ş.  Yönetim Kurulu Başkanı Öztürk Oran, DÜNYA’ya yaptığı açıklamada, “Aşı onay aldı. Şimdi Türkiye’ye bir parti geldi, şu anda Sağlık Bakanlığı analizleri yapıyor. Sonuçlar çıktıktan sonra anlaşmaya uygun biçimde 50 milyon doz aşı gelecek. Bu aşamada konu iki devlet arasında” ifadelerini kullandı.

4-AŞI KARARSIZLIĞI ARTIYOR

Sağlık Bakanı Fahrettin Koca, aşılamada 50 yaş üstüne inildiğini açıkladı. Uzmanlar ise aşı yaşı düştükçe “aşı kararsızları” nın da arttığını belirtiyor. Öyle ki randevuya icabet oranının yüzde 30’larda olduğu vurgulanıyor. Prof. Dr. Mehmet Ceyhan ise, bakanlık yetkililerini aşı kararsızlığını ortadan kaldıracak yeterli hamlelerin yapılmadığı yönünde eleştirdi. Diğer yandan Prof. Dr. Vedat Bulut ise, “Aşı kararsızlığı, aşı bolluğunda gündeme gelecek bir sorun. 120 milyon doz aşı gelir, toplumun yüzde 50’si aşılanır biz ancak ondan sonra aşı kararsızlarını ikna etmek için savaş veririz. Şu anda bu aşamada değiliz” ifadesini kullandı.