ABD seçimleri; en büyük kaybeden Trump
ABD'deki ara seçimler öncesinde, ülkedeki iki haneli rakamlara çıkan enflasyon ve enerji fiyatlarındaki artış nedeniyle, muhalefetteki Cumhuriyetçi Parti'nin açık ara zafere gitmesi bekleniyordu. Bu olmadı. Salı günü yapılan seçimlerin ardından oylar hala sayılmaya devam ederken, Cumhuriyetçiler Temsilciler Meclisi'nde çoğunluğu almaya daha yakın duruyorlar. Senato'da ise ufukta iki partinin "eşitliği" görünüyor. Eğer bu gerçekleşirse, eşitlik Georgia eyaletinde 6 Aralık'ta yenilenecek seçimle bozulacak. Georgia eyalet kanunlarına göre seçilecek senatörün ilk oylamada en az yüzde 50 oy alması gerekiyordu, iki aday da bu orana ulaşamadı. 6 Aralık'ta seçim tekrarlanacak.
"YANDAŞ MEDYA" ETKİSİ TERS TEPTİ "KIRMIZI DALGA" BEKLENİYORDU, OLMADI...
Seçim öncesinde özellikle Cumhuriyetçi Parti'ye yakın duran medya organlarının yaptıkları haber ve yorumlarda, kırmızı renkle sembolize edilen Cumhuriyetçilerin hem Temsilciler Meclisi'nde, hem de Senato'da açık ara kazanacakları ifade edildi. Cumhuriyetçi yandaşı Fox TV, New York Post gibi medya organlarında Cumhuriyetçilerin seçim zaferi beklentisi "kırmızı dalga geliyor" ifadesiyle sunuldu. Kimi yorumcular bu beklentiyi "kırmızı tsunamiye" kadar yükselttiler. Ancak sonuçlar, değil "kırmızı tsunami" gerçekleşmesini, Cumhuriyetçiler'in açık ara zafer bekledikleri Temsilciler Meclisi çoğunluğunda bile sıkıntı yaşayabileceklerini ortaya koydu.
BİDEN'IN ADAYLIĞININ ÖNÜ AÇILDI
ABD'deki ara seçimlerde, iktidardaki partinin genellikle güç kaybetmesi, seçmenin mevcut Başkan ve yönetimine karşı Kongre'de muhalefet partisinin önünü açarak "denge tutturması" neredeyse bir gelenek halini almış durumda. Dolayısıyla, Demokrat Biden yönetimi zaten Kongre'de Demokratlar'ın sandalye sayısının düşeceğini hesaplıyordu. Ancak bu düşüş, özellikle Cumhuriyetçi Parti yandaşı medya organlarının yükselttiği beklentiye ulaşamayınca, Biden'ın da ikinci tur Başkan adaylığı için önü açıldı. Biden'ın gerek yaşı (Bu ay 80 yaşına girecek olan Biden ABD'nin gelmiş geçmiş en yaşlı Başkanı), gerekse Ukrayna savaşının artçı etkileri çerçevesinde ABD'deki ekonomik göstergelerin bozulması nedeniyle ikinci kez aday olup olamayacağı tartışması vardı. Ara seçim sonuçlarında Demokratlar'ın "ezilmemeleri", Biden'ın yeniden adaylık şansını da arttırmış görünüyor.
CUMHURİYETÇİLER "TRUMP ARTIK BİR YÜK..."
Ara seçim sonuçları Biden'ın işini kolaylaştırırken, bir önceki Cumhuriyetçi Başkan Trump'ın ise yeniden aday olma şansını zora sokmuş durumda.
Seçim sonuçları tek tek açıklandıkça, bizzat Cumhuriyetçi Parti üyelerinden Trump'a karşı sert eleştiriler başladı. Trump'ın seçim kampanyasına katılarak desteklediği- Pensilvanya'dan Senatör adayı Mehmet Öz gibi- Cumhuriyetçi isimlerin rakiplerine karşı kaybetmelerinin sorumluluğu, ABD eski Başkanı'nın hanesine yazıldı.
O kadar ki, Cumhuriyetçi Parti'den "Trump artık bizim üzerimizde bir yük" ifadeleri bile duyulmaya başladı. Örneğin Virginia'da bu eyalette seçilmiş ilk siyahi kadın Vali Yardımcısı olan Cumhuriyetçi Earle Sears, Trump konusunda "gerçek bir lider, ne zaman bir yük haline geldiğini görür. Gerçek bir lider, ne zaman sahneden inmesi gerektiğini bilir. Seçmenler bize bu açık mesajı verdiler" açıklamasını yaptı.
Trump ara seçim sonuçları nedeniyle zor günler yaşarken, Cumhuriyetçi Parti içinde 2024 Başkan adayları arasında ismi anılan Florida Valisi Ron DeSantis'in ise şansı iyiden iyiye artmış görünüyor. De Santis'in Florida gibi seçimden seçime Cumhuriyetçilerle Demokratlar arasında el değiştiren bir eyalette (swing state) rakibini büyük farkla yenmesi, Cumhuriyetçi Parti içinde yıldızının iyice parlamasına neden oldu. Trump'ın, biraz da bu durum nedeniyle "ön almak" için 15 Kasım'da 2024 seçimleri için Başkan adaylığını açıklaması bekleniyor. Belli ki Trump cephesi erken davranarak, DeSantis'in adaylık işini zorlaştırmayı planlıyor
AMERİKAN SEÇİMLERİNİN ULUSLARASI ALANDAKİ ETKİSİ
ABD seçimlerinde Cumhuriyetçiler'in istedikleri büyük zaferi kazanamamaları, ABD Başkanı Biden'ın 2024 seçimlerine kadar görevde kalan son iki yılında elini hem iç politikada, hem de uluslararası alanda güçlendirecek gibi duruyor. Cumhuriyetçiler o pompalanan açık ara galibiyeti alsaydı, Biden'ın Ukrayna savaşı çerçevesinde Rusya'ya yönelik Batı cephesini bir arada tutma çabası da, Çin'e karşı cepheyi genişletme çalışmaları da sekteye uğrayabilirdi.
Trump Başkanlık döneminde Avrupalı müttefiklerini de, Batı cephesinin en önemli kurumu olan NATO'yu da "hiçe sayan" politikalar izlemiş, bu durum da Avrupalılar'da "Biden sonrası" için bir endişe yaratmıştı. Seçimlerde Amerikan seçmeninin Biden'ın uluslararası politikalarından rahatsızlık ortaya koymaması, ABD'nin müttefiklerini de bu açıdan rahatlattı.
Ara seçimler böyle sonuçlanınca, ABD'nin Türkiye konusundaki politikasında da çok büyük değişiklik olmayacağı aşikar; Seçimi atlatan Biden yönetiminin elinin, Türkiye'ye istediği F-16'ları satmak konusunda daha güçlü hale geldiğini söylemek mümkün. Washington Türkiye'ye F-16 satışını "ikili ilişkiler" kapsamında değil, Türkiye'nin NATO üyeliği ve NATO'nun güneydoğu kanadının güçlendirilmesi çerçevesinde yaklaşıyor. Türkiye'nin s-400'ler nedeniyle koyulan Amerikan yaptırımları, ya da F-35 savaş uçağı projesi çerçevesindeki akıbetini ise, Amerikan seçimleri değil, 2023 yılında yapılacak Türkiye seçimleri belirleyecek gibi görünüyor.