“3568 sayılı Kanunu’nda değişmesi gereken 20 madde”

Serdar Karakuş

SMMM | Audit | Tax | Consultant

Mali müşavirliğin anayasası diyebileceğimiz “3568 Sayılı Serbest Muhasebeci Mali Müşavirlik Ve Yeminli Mali Müşavirlik Kanunu” 1989 yılından bu zamana kadar 2008 yılında yapılan bazı değişiklikler haricinde 35 yıldır yürürlükte olmakla birlikte, çağımız koşullarında maalesef geride kalmaktadır.

Meslek yasamızın doğum günü olarak kabul edilen 13.06.1989’un 35. yıl dönümünde 3568 sayılı Kanunu’nda yapılması gereken revizyonlar ve değişmesi gereken öncelikli 20 madde çalışmamızın konusunu oluşturmaktadır.

Bilindiği üzere 3568 sayılı Yasa öncesinde mali müşavirlik mesleği katip, muhasip, muhasebeci gibi unvanlarla gelişi güzel bir şekilde çerçevesiz olarak icra edilmekteyken 01.06.1989 tarihinde TBMM’de kabul edilen ve 13.06.1989 tarihli Resmi Gazete’de ilanı ile meslek kanunumuz yasal zemine kavuşmuştur. O zamandan bu zamana kadar meslek yasamızda 10.07.2008 tarih ve 5786 sayılı Kanun düzenlemesi dışında köklü sayılabilecek bir düzenleme ne yazık ki yapılamamıştır.

10.07.2008 tarihli Resmî Gazete’de yayımlanan “5786 Serbest Muhasebecilik, Serbest Muhasebeci Mali Müşavirlik Ve Yeminli Mali Müşavirlik Kanunu’nda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun” ile önemli değişiklikler yapılmış olsa da günümüzde halen birçok eksiklik ve meslektaşlar arasında haksız rekabet oluşturabilecek ve mali idarenin tahakkümünde olan meslek kanunumuz daha köklü bir reforma ihtiyaç duymaktadır.

Bu reform ilkesi çerçevesinde Yeni 3568 Kanun Çalıştayı oluşturulması ve bu bağlamda 3568 sayılı Kanun’da değişmesi gereken öncelikli 20 madde aşağıda ilgilerinize sunulmuş olup, sayısı yüzbinlerle ifade edilen tüm meslektaşlarımızın katkılarıyla 3568 sayılı Meslek Yasa’mızda değişmesi gerekecek yüzlerce madde için görüş ve önerilerinizi beklerim.

“Yeni 3568 sayılı  SMMM&YMM Kanunu’nda değişmesi gereken öncelikli 20 madde”

(Aşağıda yer alan maddeler ana başlıklar ve özet olarak belirtilmiş olup, kanun/yönetmelik maddesi haline getirilmesi taslak çalışmanın tamamlanması akabinde yapılacaktır.)

1) Mali müşavirlik mesleğine giriş

Mali müşavirlik mesleğinin niteliğini ve itibarını yükselmek adına mesleğe girişin üniversite aşamasından başlamak üzere sınırlandırılması, alakasız bölümlerden geçişlerin engellenmesi ve mali müşavirlik fakültesi ile üniversite tercihlerinde ilk 100 bin (öğrenci) tercih sınırı getirilmesinin sağlanması. (Hukuk, kamu yönetimi hatta işletme gibi alanlardan öğrenci alınmamalı) Ayrıca bir yılda belli sayıda meslektaş girişi örneğin 200 ile sınırlandırılması.

2) TÜRMOB, SMMM&YMM odaların yapısının reforme edilmesi

35 yıldır uygulana gelen ve mesleğin ilk 10 yılı dışında mesleğe ilave katkı, nitelik, itibarını artıramadığı ortada olan oda ve üst birlik yapısının baştan aşağı revize edilmesi sadeleştirilmesi ve gerek olmayan kurul ve üye sayılarının düşürülmesi ve benzeri düzenlemeler ile günümüz koşullarında daha ulaşılabilir. Meslek haklarının daha çok savunulduğu bir yapıya dönüştürülmelidir.

3- SMMM&YMM odalarında belli koşullar ile ikinci hatta üçüncü oda kurulabilmeli

“Rekabet Güzeldir…” sözünden hareketle aynı il sınırlarında birden fazla SMMM&YMM Odası kurulabilmeli ve demokrasinin bir gereği olarak isteyen istediği Oda’ya kaydolabilmelidir.

4- Unvanlarımızda revizyon yapılmalı salt “muhasebeci!” titrinden artık kurtarılmalı

2008’de yapılan düzenlemede “Serbest Muhasebecilik” kaldırılmış olsa da SMMM olarak kısaltılan SMM ve YMM unvanları günümüz koşullarında yenilenmelidir. Mesleğimiz teknolojinin gelişmesiyle birlikte e-dönüşümün en yaygın kullanıldığı meslek olduğundan örnek olarak önerim “Mali Mühendis” veya Mali Denetçi veya hiç olmasa bile SM kısmının tamamen kaldırılarak sadece “Mali Müşavir” veya “Mali Danışman” şeklinde revize edilmeli. YMM kısmında ise mali müşavir unvanında yapılacak düzenleme ile belirlenebilecektir.

5- SMMM&YMM odaları ile TÜRMOB seçim sistemi değiştirilmeli

Bilindiği üzere ülkemizde genel seçimler dışında meslek odaları seçimlerine genel olarak katılım azdır. Aynı durum Mali Müşavir odaları için geçerlidir. Seçimlere katılım oran ortalaması %30’lar civarında olup, temsilin yansıması açısından çok çok düşük oranlardır. Bu sorunun en önemli nedeni başta metropol şehirler olmak üzere seçimlere ulaşım ve zaman sorunundan kaynaklanmaktadır. Bu nedenle başta seçim organizasyonu olmak üzere SMMM&YMM Odaları ile TÜRMOB Seçim Sistemi revize edilmelidir. YSK’nın bazı odaların talebi ile uygulamaya başlattığı Elektronik Seçim gibi alternatifler ile ilçe/bölge bazlı seçimlerin yapılması sağlanmalıdır.

6- SMMM&YMM mesleğine kamudan geçişler sınırlandırılmalıdır

1989 tarihli kanunumuz o dönemin koşullarında ağırlıklı olarak Maliye idaresinin tahakkümü ve kendi mensuplarına yarar sağlayacak şekilde konumlandırılmasından dolayı meslekte ciddi anlamda haksız rekabet durumu oluşturmaktadır. Bu nedenle başta YMM geçişleri olmak üzere mesleğe kamudan geçişlerin revize edilmesi gerekmektedir. Ayrıca tersine geçiş yani meslekten kamuya geçiş imkânı da getirilmelidir.

7- Bağımsız denetçilik durumu ve KGK

KGK’nın kurulmasından bu zamana bağımsız denetçilik daha nitelikli hale gelmiş ve her ne kadar BD olabilmek için 3568 sayılı Kanun’a göre yetki olması gerekse de günümüzde VUK/TRFS farklılıklarından SMM & Bağımsız denetçi ayrımı da oluşabilmektedir. Bu bağlamda salt olarak Bağımsız Denetçilik yapanlar içinde bir düzenleme ve dahi Oda yapısı kurulması düşünülebilir.?8- Nispi temsil sisteminin gözden geçirilmesi

2008 yılında yapılan düzenlemelerin tüm odalara emsal teşkil edecek en önemli maddesi belki de “Nispi Temsildi”. Esas amacı temsilde adalet olsa da bu sisteminde revize edilmesi ve meclis benzeri bir yapı kurgulanması veya farklı fikirler ile aksayan yönler geliştirilebilir.

9- Haksız rekabete kesin/keskin çözümler üretilmeli

Mesleğin en büyük sorunlarından olan Haksız Rekabet için kurul oluşturmanın dışından fiili icraata geçirilecek hamleler yapılmalı mesleğin itibarı gözetilerek yönetmelikle değil, haksız rekabet ve ETİK konularına kanuni düzenlemeler ile yaptırımlar getirilmelidir.

10- Kota ve benzeri iş yükü odaklı sorunların düzeltilmesi

Haksız rekabetin bir farklı yönü olan kotasız çalışmaya ciddi anlamda kanun yoluyla düzenlemeler getirilmeli, mesleği ve meslektaşların tamamını koruyan değişiklikler uygulanabilir şekilde yapılmalıdır.

11- Meslekte ihtisaslaşma getirilmeli ve yasal zemine kavuşmalıdır

Farklı sektör gruplarına hizmet veren meslektaşların belli konularda uzmanlaşanlarla ilgili düzenlemeler yasal zeminde yapılmalı ve korunmalıdır. Örneğin; İnşaat Muhasebesi Uzmanı SMMM, Dış Ticaret Uzmanı SMMM gibi meslektaşların ihtisaslaştığı konuda emeğine kıymet veren düzenlemeler yapılmalıdır.

12) Mali tatil fiilen uygulanabilir şekilde düzenlemesi sağlanmalıdır

Adı var kendi yok olan “Mali Tatil’in” Adli Tatil benzeri bir yapı ile yeniden ihdas edilmesi sağlanmalıdır. Örneğin, Temmuz aylarına denk gelen beyan ve bildirimlerin bir sonraki ay ile birleşik şekilde beyan edilebilir.

13) Bağımlı SMM&YMM, Bağımsız SMMM&YMM konusu gözden geçirilmeli eksik alanlar düzeltilmedir

Kendi işini ayrı bir ofis üzerinden yapanlar ile bir şirket veya ofiste hizmet akdi ile bağımlı olarak çalışan meslektaşların özlük hakları düzenlenmeli Mühendislerde olduğu şekilde asgari ücret sınırı belirlenmeli ve bu ücretin dışında çalıştırılmaması konuları ile Oda içerisinde söz hakkı YK üyeliği gibi hususlarda da gerekli düzenlemelerin yapılması sağlanmalıdır.

14) Mali müşavirlerin ticaret yasağı konusu tekrar ele alınarak düzenlenmelidir.

Mali müşavirlerin kendiişlerini aksatmayacak, haksız rekabete uğratmayacak şekilde makul ölçülerde ve kota vb. durumu gözetilerek ticaret yasağı konusunda esneme ve düzenlemeler yapılabilir?

15) Meslek mensuplarına kıdem yıllarına göre unvanlarına ek düzenlemeler yapılabilmeli

Belli bir kıdem yılını aşan ve hiçbir disiplin suçu işlememiş meslek mensuplarına Baş SMM gibi ek unvan verilmesi uygulanabilir.

16) Mali Müşavirlere 7104 Sayılı Kanun ile verilen KDV İade Raporu yazabilme hakkı uygulamaya alınmalıdır

2018 yılında 7014 sayılı Kanun ile SMMM’lere verilen KDV İade Raporu yazabilme hakkının yönetmelik/tebliğ ile uygulamaya alınması sağlanmalıdır.

17) YMM’ler tarafından KDV tasdik raporlarına ilişkin karşıt inceleme tutanakları elektronik ortamda yapılmalıdır

E-Dönüşüm çağında YMM’ler tarafından halen kağıt ortamında yapılan Karşıt İnceleme Tutanakları’nın artık elektronik ortamda yapılması sağlanmalıdır. Böylelikle hem YMM’lerin hem SMMM’lerin iş yükleri hafiflerken KDV iadesi bekleyen mükelleflerin daha hızlı ve doğru şekilde iadelerin alınması sağlanmış olacaktır.

18) YMM geçmeyi düşünen en az 3 yıl kıdemli SMMM’lerin YMM dosyası açarak sınava girebilmesi sağlanmalıdır

Eşitlik ilkesi gereğince vergi müfettişlerine verilen 3 kıdem yılı sonrasında SMMM’lerinde YMM sınavına girebilmesi konusundaki haksızlıkların giderilmesi ve yasal düzenleme yapılması sağlanmalıdır.

19) Mali müşavirlik mesleğinin itibarını yükseltecek yasal ve idari düzenlemelerin yapılması sağlanmalıdır

Her ne kadar İtibar kanun yoluyla sağlanacak bir uygulama olmasa da mesleğimizin gerek sosyal medyada gerekse dizi ve filmler üzerinden hiciv dışına taşacak şekilde alenen küçük düşürücü eylem ve söylemlere karşı gerekli düzenlemelerin yapılması gerekmektedir.

20) Mali müşavirliğin Mali İdare ile birlikte sağlıklı dönüşümü için ‘Mali Reform’ süreci başlatılmalıdır.

Yargı reformuna benzer şekilde fasılalı şekilde mali reform süreci başlatılmalı ve tüm paydaşların katkıları ile uygulanmak üzere adımlar atılmalıdır.

Yukarıda özet olarak belirtilen hususlara ilişkin detaylar süreç içerisinde tüm meslektaşların katkısı ile “En İyi Fikir En Çok Fikirden Çıkar” şiarıyla 3568 Sayılı Kanun’a derç edilecek şekilde düzenlenmesi hedeflenmektedir.