300 milyar dolar!
✔ Kılıçdaroğlu'nun 300 milyar dolar vaadi çok mu hayali? Kastedilen bir yılsa, evet; üç beş yıla yayılan bir süreyse değil.
✔ Türkiye son yirmi yılda 335 milyar dolarlık yatırım çekti. Ama bazı yıllar rekor girişler oldu, bazı yıllar tam tersi...
✔ 2010-2014 dönemi, beş yıldaki giriş 169 milyar dolar. 2018-2022 dönemi, beş yıldaki giriş 9 milyar dolar.
✔ Yabancı değişmediğine göre, değişen biziz, bizim politikalarımız...
Millet ittifakının Cumhurbaşkanı adayı Kemal Kılıçdaroğlu seçimi kazandıkları takdirde 300 milyar dolar gibi bir döviz girişinden söz ediyor. 300 milyar dolar, çok büyük para, doğru. Ne var ki bu paranın öyle üç beş ayda ya da bir yılda getirileceği söylenmiyor. Aslında bu konuda pek zaman da verilmiyor. Ama biliniyor ki bu zamana yayılarak getirileceği vaat edilen bir para.
300 milyar dolar bir slogana dönüştü. Cumhur ittifakı bu boyutta bir paranın getirilemeyeceği, getirilse bile bunun ancak tefecilere boyun eğilerek temin edilebileceği görüşünde.
Tefecilere boyun eğmek... Başka bir gün Hazine’nin yurtdışı borçlanmayı son dönemde hangi faizle yapabildiğine bakmakta yarar var.
Dönelim yeniden 300 milyara... Türkiye’ye şimdi de yurtdışından döviz girişi var, olmak zorunda zaten. Burada kastettiğim döviz kazancımız; yani ihracatımız, turizm ya da navlun gelirimiz değil. Kastettiğim yabancıların buradaki yatırımları...
Temelde iki yatırım var; doğrudan yatırımlar, portföy yatırımları.
Peki hiç düşündünüz mü, AKP iktidarı döneminde şimdiye kadar doğrudan yatırım ve portföy yatırımı olarak ne kadar döviz girmiş?
335 milyar dolar
Evet, 2003 yılı başından bu yılın şubat ayı sonuna kadar geçen yirmi yılı biraz aşkın sürede doğrudan yatırım ve portföy yatırımı olarak gelen para tam 334 milyar 713 milyon dolar.
Bu tutarın 191 milyar 925 milyon dolarını doğrudan yatırım, 142 milyar 788 milyon dolarını ise portföy yatırımı için getirilen para oluşturmuş.
Demek ki Türkiye 300 milyar dolarlar civarında bir dövizi çekme potansiyeline sahipmiş.
Tabii ki hemen şu söylenecektir:
“İyi güzel de 335 milyar dolar yirmi yılda gelmiş, sözü edilen 300 milyar dolar da yirmi yılda mı gelecek?”
Dedim ya bu konuda detaylar pek net değil, şu aşamada olamaz da zaten. Ama elbette 300 milyar için yirmi yıllık bir dönem hedefleniyor değil; en fazla beş yıla uzanan bir süre kastediliyordur. Bu tutar için bir yıllık bir döneme işaret edilmediği de ortada.
Yıllık 50 milyarı gördük
Son yirmi yılda gelen 335 milyar doların yıllara dağılımı Türkiye’nin yılda 50 milyar dolar civarında bir yatırımı rahatlıkla çekebileceğini gösteriyor. Bu düzeyi gördük zaten.
2012 yılında gelen yatırım 50.7 milyar dolara ulaştı.
Zaten 2010-2014 yıllarını kapsayan beş yıllık dönemde gelen döviz 169 milyar dolar oldu. Yirmi yıldaki paranın tam yarısı bu beş yılda geldi.
Dolayısıyla Türkiye hukuk sistemini güvenilir hale getirir, belirsizlikleri yok eder ve yabancı için güvenilir bir yatırım ortamı yaratabilirse; bağımsız bir Merkez Bankası ile son dönemde yaşanan tuhaf uygulamalara son verirse pekala yıllık ortalama 50 milyar doların çok üstünde döviz çekebilir.
Son beş yılda giriş niye durdu?
2010-2014 döneminde 169 milyar dolar çekebilen Türkiye’ye aynı yabancılar 2018-2022 döneminde, yani yine beş yılda niye bu sefer yalnızca 9 milyar dolar getirdi?
Yabancılar mı değişti, yoksa bizim uyguladığımız politikalar mı?
Ya da 2018-2022 döneminde bizdeki temel değişiklik, ekonomi politikalarına da yön veren yeni yönetim biçimi mi, yani Cumhurbaşkanlığı hükümet sistemi mi? Yabancı sakın bu yüzden Türkiye'ye gelmekten vazgeçmiş olmasın!
Bir ayrıntıyı da atlamamak gerek; son yıllardaki yabancılara gayrimenkul satışı düşülse doğrudan yatırım girişi ve bağlı olarak toplam giriş çok daha düşük olurdu.
