2025 yılında yürürlüğe giren düzenlemeler

1. Asgari kurumlar vergisi

2 Ağustos 2024 tarihli Resmî Gazete’de yayımlanan 7524 sayılı Kanun’la yapılan düzenlemeyle, hesaplanan kurumlar vergisinin, indirim ve istisnalar düşülmeden önceki kurum kazancının %10’undan az olmaması öngörüldü.

Düzenlemeye göre, 2025 yılı ilk geçici vergilendirme döneminden başlamak üzere, Kurumlar Vergisi Kanunu’nun 32 ve 32/A maddeleri çerçevesinde kurumlar vergisi hesaplanacak, bu şekilde hesaplanan vergi tutarı, indirim ve istisnalar düşülmeden önceki kurum kazancının %10’undan az olamayacak.

Asgari kurumlar vergisi indirim ve istisnalar düşülmeden önceki kazançtan hesaplanacak, ancak kanun birçok indirim ve istisnanın asgari kurumlar vergisi matrahından düşülmesine izin veriyor.

Şimdilik bu kadarla yetineyim ve ayrıntıyı ilerleyen günlerde yeni makalelere bırakayım.

2. Elektronik ticarette stopaj uygulaması

Gelir ve kurumlar vergisi kanunlarında yapılan değişiklikle, Elektronik Ticaretin Düzenlenmesi Hakkında Kanun hükümlerine göre aracı hizmet sağlayıcılarının ve elektronik ticaret aracı hizmet sağlayıcılarının, Kanun kapsamındaki faaliyetleri dolayısıyla hizmet sağlayıcılarına ve elektronik ticaret hizmet sağlayıcılarına yaptıkları ödemeler gelir/kurumlar vergisi tevkifatı kapsamına alındı ve Cumhurbaşkanı’na tevkifat kapsamına alınan ödemeler için tevkifat oranlarını belirli sınırlar çerçevesinde belirleme yetkisi verildi.

Cumhurbaşkanı verilen yetkiyi kullanarak yukarıda belirtilen ödemeler için gelir/kurumlar vergisi stopaj oranını %1 olarak belirledi.

Düzenlemeler 1 Ocak 2024 tarihinde yürürlüğe girdi. İlk uygulamaları bir haftadır yapılıyor.

Elektronik ticaret kapsamında yapılan bazı ödemeler stopaj kapsamına alındı ve stopaj oranı belirlendi ama büyük olasılıkla bu ilk adım. İlerleyen süreçte, başta yemek servis hizmetleri, işgücü temin hizmetleri, yapım işleri, danışmanlık ve denetim hizmetleri gibi seçilecek bazı işlemler nedeniyle yapılacak ödemelerin de kapsama alınmasını, ayrıca stopaj oranının, faaliyet konuları ve sektörler itibariyle farklılaştırılmasını bekleyebiliriz.

3. Yatırım fon ve ortaklıkları kazançlarına ilişkin istisna

Yatırım fon ve ortaklıkları kazançlarına uygulanan kurumlar vergisi istisnası, fon ve ortaklıkların (emeklilik yatırım fonları hariç) sahip oldukları taşınmazlardan elde ettikleri kazançların en az %50’sinin, elde edildiği hesap dönemine ilişkin kurumlar vergisi beyannamesinin verilmesi gereken ayı izleyen ikinci ayın sonuna kadar kâr payı olarak dağıtılması koşuluna bağlandı. 

Düzenleme, 1 Ocak 2025 tarihinden itibaren elde edilen kazançlara uygulanmak üzere yürürlüğe girdi. Dolayısıyla 2025 yılında istisnadan yararlanabilmek için, 2026 Haziran sonuna kadar, taşınmazlardan elde edilen kazançların yarısının dağıtılması gerekiyor. Dağıtılmaması durumunda, 2025 yılı geçici vergileri ve yıllık kurumlar vergisi ziyaa uğramış sayılacak ve zamanında tahakkuk ettirilmeyen vergilerin gecikme zammıyla, cezalı olarak ödenmesi gerekecek.

4. Hasılat tespiti yoluyla gelir vergisi matrahının tespiti

Ticari veya serbest meslek faaliyetleri yönünden mükellefiyeti olan kişi ve kurumların, gerçek hasılatlarının tespitine yönelik yeni bir vergi güvenlik önlemi getirildi.

Düzenlemeye göre;

- Kapsama girenlerin günlük hasılat tutarlarını tespit etmek amacıyla işyerlerinde belli sayıda yoklama yapılacak,

- Tespit edilen günlük hasılat tutarlarının ortalaması alınarak aylık ve yıllık hasılat tutarları belirlenecek,

- Bu şekilde tespit edilen hasılat tutarları ile faaliyette bulunulan döneme ilişkin beyan edilen hasılat tutarları karşılaştırılacak ve karşılaştırma sonucu bulunan farkın %20’den fazla olması durumunda mükellefler, “izaha davet müessesesi” kapsamında izaha davet edilecek,

- İzah değerlendirilecek, yeterli bulunacak veya konu vergi incelemesine sevk edilecek.

Düzenleme yılbaşında yürürlüğe girdi. Önümüzdeki süreçte, hasılat tespitine uygun bazı hizmet işletmelerinde, günlük hasılat tespitlerinin yapıldığını görebiliriz.

5. Serbest bölgelerde elde edilen kazançlarda istisna

Serbest bölgelerdeki üretim faaliyetlerinden elde edilen kazançların tamamı, öteden beri, üretilen ürünlerin yurt içine ya da yurt dışına satılıp satılmadığına bakılmaksızın kurumlar vergisinden müstesna idi. Yapılan değişiklikle istisna, serbest bölgelerde faaliyet gösteren kurumların münhasıran yurt dışına yaptıkları satışlardan elde ettikleri kazançlarla sınırlandırıldı.

Dolayısıyla, değişikliğin yürürlüğe girdiği 1 Ocak 2025 tarihinden itibaren, yurt içine satışlardan elde edilen kazançlar istisna değil. Serbest bölgede üretim faaliyetinde bulunan kurumların, yurt dışı satışları yanında, aynı veya başka bir serbest bölgede bulunan ihracatçılara, ihraç koşuluyla satışından elde edilen kazançlar ise istisna kapsamında.

6. Çifte vergilemenin önlenmesi anlaşmaları

7 Eylül 2024 tarihli Resmî Gazetede yayımlanan 8943 sayılı Cumhurbaşkanı kararıyla, Sierra Leone ve Sri Lanka ile yapılan Çifte Vergilendirmeyi Önleme Anlaşmalarının yürürlüğe girdiği tarihler duyuruldu. Bu iki Anlaşmanın hükümleri 1 Ocak 2025 tarihinden itibaren hüküm ifade etmek üzere yürürlüğe girmiş oldu.

Kore Cumhuriyeti ile yapılan ve 1987 yılından beri yürürlükte olan Çifte Vergilendirmeyi Önleme Anlaşması revize edildi ve yeni Anlaşma 2021 yılında imzalandı. Revize Anlaşmanın onaylanmasına ilişkin Cumhurbaşkanı Kararı da 1 Haziran 2024 tarihli Resmî Gazete’de yayımlandı. 

Anlaşmayla ilgili Türkiye’deki prosedür, Anlaşmanın onaylandığına ilişkin Cumhurbaşkanı Kararlarının yayımı ile tamamlandı. Anlaşma gereği, gerekli işlemler karşılıklı olarak tamamlandığında, belirlenen tarih itibariyle anlaşmaların hükümleri uygulanmaya başlanacak.

Anlaşmanın yürürlüğü konusunda henüz bir Cumhurbaşkanı kararı yayımlanmış değil. Anlaşmanın yürürlük tarihi konusunda bu Kararı beklememiz gerekiyor.

7. 2024 yılında yürürlüğe giren bazı düzenlemeler

2024 yılında yapılan birçok düzenleme, yayımı tarihinde yürürlüğe girdi veya ileriki yıllarda yürürlüğe girecek.

Yürürlüğe giren değişikliklerden bir kısmını, özelliği nedeniyle kısaca hatırlatayım.

a) Vergi aslında uzlaşmanın kaldırılması

7524 sayılı Kanun’la, vergi aslı uzlaşma ve tarhiyat öncesi uzlaşma kapsamından çıkartıldı.

Kanun’la ayrıca, Vergi Usul Kanunu’na eklenen bir geçici maddeyle, maddenin yürürlüğe girdiği tarihten önce uzlaşma talep edildiği halde henüz uzlaşma günü verilmemiş, uzlaşma günü verilmiş ancak uzlaşma görüşmesi yapılmamış ya da çeşitli nedenlerle uzlaşma günü ertelenmiş veya uzlaşma talep süresi geçmemiş olan vergi ve cezalara ilişkin başvuruların, değişiklik öncesi düzenlemelere göre sonuçlandırılması öngörüldü.

Geçici madde düzenlemesi kapsamında kalan işlemler dışında, artık vergi aslında uzlaşma veya tarhiyat öncesi uzlaşma söz konusu değil. Vergi aslının dava konusu edilip cezada uzlaşma yolunun tercih edilmesi durumunda, ceza için uzlaşma başvurusunun, vergi aslı açısından dava açma süresini durdurmadığını özellikle hatırlatmak isterim.

b) İştirak hissesi satışında istisna oranı

27 Kasım 2024 tarihli Resmî Gazete’de yayımlanan 9160 sayılı Cumhurbaşkanı kararıyla, iştirak satışında kurumlar vergisi istisna oranı % 75’ten % 50’ye indirildi.

Cumhurbaşkanı kararı, yayımı tarihinde yürürlüğe girdi. Dolayısıyla, bu tarihe kadar yapılan satışlardan doğan kazancın % 75’i, bu tarihten itibaren yapılan satışlardan doğan kazancın ise % 50’si kurumlar vergisinden müstesna. 

Bir taraftan, 2024 yılı beyannamesinin verilmesinde bu tarihlere dikkat çekmek, bir taraftan da önümüzdeki süreçte, taşınmaz satış kazancı istisnasına paralel bir yapı oluşturulacağını (istisnanın kaldırılması, eski iktisaplar için istisna oranının % 25’e indirilmesi) tahmin ettiğimi ifade etmek isterim.

c) Kâr payı stopaj oranı

22.12.2024 tarihli Resmî Gazete’de yayımlanan 9286 sayılı Cumhurbaşkanı Kararıyla, kâr payı ödemelerinde gelir/kurumlar vergisi stopaj oranı %10’dan %15’e çıkartıldı.

Karar yayımı tarihinde yürürlüğe girdi. Dolayısıyla, bu tarihten sonra yapılan (nakden ve hesaben ödemenin bu tarihten sonra olduğu) kâr dağıtımlarında yeni oran %15.

Stopaj oranının 5 puan artırılması, kâr payının beyanı halinde toplam vergi yükünü değiştirmiyor, ancak kâr payının beyan edilmediği ve stopajın nihai vergi olduğu durumlarda, toplam vergi yükünü artırıyor.