2024 yılında işverenlere sağlanacak asgari ücret desteği
Celal ÖZCAN / VERGİ PORTALI
Asgari ücret artışlarına bağlı olarak ortaya çıkan işgücü maliyetlerinin aşağıya çekilmesi amacıyla, 2016- 2023 yılları arasında işverenlere belli şartlarla ve belli süreler için İşsizlik Sigortası Fonundan asgari ücret desteği sağlanmıştı.
Asgari Ücret Tespit Komisyonu 1 Ocak 2024-31 Aralık 2024 döneminde geçerli olmak üzere asgari ücrette %49 oranında artış yapmak suretiyle asgari ücreti günlük 666,75 TL, aylık 20.002,50 TL olarak yeniden belirlemiştir.
Bu belirleme ile birlikte, sigorta primine esas kazanç (SGK matrahı) alt sınırı 13.414,50 TL’den 20.002,50 TL’ye, üst sınırı da 100,608.90 TL’den 150.018,90 TL’ye yükselmiştir.
Doğal olarak bu durum, asgari ücretten çalıştırılan bir işçinin 2023/Temmuz-Aralık döneminde aylık 15.762,04 TL olan işveren maliyetinin 2024/Ocak-Aralık döneminde %49 oranında artışla 23.502,94 TL’ye yükselmesine yol açmıştır.
Asgari ücretin, 2023 yılı ikinci dönemine göre 2024 yılında %49 oranında artırılmış olması, işgücü maliyetlerinin azaltılması bakımından asgari ücret desteğini zorunlu olarak gündeme getirmiştir.
Bu bağlamda3 Şubat 2024 tarihli, 32449 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren 7495 sayılı “İşsizlik Sigortası Kanunu ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun’un 6’ncı Maddesi ile 5510 sayılı Kanuna eklenen Geçici-101’nci Maddede işverenlere sağlanacak olan asgari ücret desteği ile ilgili düzenleme yapılmıştır.
Yazımızda, kanundaki düzenlemeler çerçevesinde 2024 yılında asgari ücret desteği ile ilgili merak edilen hususlara açıklık getirilecektir.
Asgari ücret desteğinin uygulama usul ve esasları ile ilgili olarak önümüzdeki günlerde SGK tarafından ayrıca Genelge çıkarılacaktır.
Soru-1: İşverenlere günlük ve aylık ne kadar destek verilecektir?
2024 yılı Ocak-Aralık dönemi asgari ücret desteğinde çalışan sayısı ve sektör ayırımı yapılmaksızın tüm işyerlerine aşağıda belirtilen tutarda destek sağlanacaktır.
Soru-2: Asgari ücret desteğine esas prim gün sayısı nasıl hesaplanacaktır?
Asgari ücret desteğine esas prim gün sayısı, SGK işyeri tescil tarihi 2024 yılından önce veya sonra olmasına veya işyerinde toplu iş sözleşmesi olup olmadığına göre aşağıdaki şekilde hesaplanacaktır.
Soru-3: 2024 yılında çalışan sayısı azalmış olan işyerleri asgari ücret desteğinden yararlanabilecek mi?
2024 yılı Ocak-Aralık döneminde destekten yararlanılacak ayda, 2023/Ocak-Aralık döneminde 4/a kapsamında uzun vadeli sigorta kollarından en az sigortalı bildirimi yapılan aydaki sigortalı sayısından daha az sigortalı çalıştırılması halinde asgari ücret desteğinden yararlanılamayacaktır.
Örnek-1: A işyerinin 2023/Ocak-Aralık döneminde uzun vadeli sigorta kollarından en az sigortalı bildirimini 2023/Mart ayında 100 kişi olarak yaptığını varsayalım. Söz konusu işyerinin 2024/Ocak ayında sigortalı sayısı 95 ise bu işyeri 2024/Ocak ayında asgari ücret desteğinden yararlanamayacaktır.
Örnek-2: Yukarıda belirtilen işyerinin 2024/Şubat ayında sigortalı sayısının yeni işe girişlerle ile birlikte 105’e çıktığını varsayalım. Bu durumda, işyerinin 2024/Şubat ayındaki sigortalı sayısı 2023/Ocak-Aralık dönemindeki en düşük sigortalı sayısının (100’ün) üzerine çıktığından, 2024/Şubat ayında asgari ücret desteğinden yararlanabilecektir.
Soru-4: 2024 yılında asgari ücret desteğinden kaç ay yararlanılabilecek?
İşverenler asgari ücret desteğinden 2024 yılı Ocak-Aralık döneminde 12 ay süreyle yararlanabileceklerdir.
Soru-5: Prime esas kazanç tutarının eksik bildirildiğinin tespiti durumunda nasıl bir yaptırım uygulanacak?
Sigortalıların prime esas kazançlarının herhangi bir nedenle 2024/ Ocak- Aralık döneminde SGK’ya bildirilmediğinin veya eksik bildirdiğinin tespit edilmesi halinde, yararlanılan asgari ücret desteği gecikme cezası ve gecikme zammıyla birlikte geri alınacak ve bu işyerleri asgari ücret desteğinden kalan süreler için de yararlanamayacaktır.
Ancak, ilgili ayda 2024/ Ocak- Aralık dönemine ait aylık brüt asgari ücretin onda birini (2.000,25 TL) geçmeyecek tutarda eksik prime esas kazanç bildirimi yapıldığının tespiti durumunda, SGK tarafından yapılacak ihtar üzerine on beş günlük süre içinde söz konusu eksikliği gideren işyerleri asgari ücret desteğinden yararlanmaya devam edebileceklerdir.
Denetim ve kontrolle görevli memurlarca yapılan soruşturma ve incelemelerde; çalıştırılan kişilerin sigortalı olarak bildirilmediği (kayıt dışı istihdam) veya bildirilen sigortalının fiilen çalıştırılmadığı (sahte sigortalılık) durumlarının tespit edilmesi halinde de asgari ücret desteğinden yararlanılamayacaktır.
Soru-6: Muhtasar ve prim hizmet beyannamesinin/Aylık prim ve hizmet belgesinin yasal süresi dışında verilmesi durumunda destekten yararlanılabilecek mi?
SGK’da gerek 2024 yılından önce, gerekse 2024 yılında tescil edilmiş işyerlerinde asgari ücret desteğinden yararlanılabilmesi için 2024 yılının Ocak-Aralık dönemine ilişkin aylık prim ve hizmet belgesinin/muhtasar ve prim hizmet beyannamesinin yasal süresi içinde SGK’ya verilmesi gerekmekte olup, bildirgenin yasal süresi dışında verilmesi halinde o aya ilişkin asgari ücret desteğinden yararlanılamayacaktır.
Soru-7: SGK’ya borcu olan işyerleri asgari ücret desteğinden yararlanabilecek mi?
Gerek 2024 yılı öncesinde, gerekse ilk defa 2024 yılında SGK’da tescil edilmiş olan işyerleri asgari ücret desteğinden yararlanabilmeleri için hem 2024 yılının ilgili ayı için tahakkuk eden cari ay prim borcunu yasal süresi içinde ödemesi, hem de geçmiş dönemlere ilişkin ödeme vadesi geçmiş prim, idari para cezası ve gecikme cezası/gecikme zammı şeklinde bir borcunun bulunmaması veya borç varsa taksitlendirilmiş/yapılandırılmış olması gerekmektedir.
Soru-8: Muvazaalı işlem durumunda nasıl bir işlem yapılacak?
Mevcut bir işletmenin kapatılarak değişik bir ad ve unvan altında ya da yeni bir iş birimi olarak açılması veya yönetim ve kontrolü elinde bulunduracak şekilde doğrudan veya dolaylı ortaklık ilişkisi bulunan şirketler arasında istihdamın kaydırılması, şahıs işletmelerinde işletme sahipliğinin değiştirilmesi gibi yöntemlere başvurularak asgari ücret desteğinden yararlanıldığının tespit edilmesi halinde, yararlanılan destek tutarı gecikme cezası ve gecikme zammıyla birlikte geri alınacak ve bu işyerleri kalan süreler için de destekten yararlandırılmayacaktır.
Soru-9: Ev hizmetlisi çalıştıran işverenler de asgari ücret desteğinden yararlanabilecek mi?
5510 sayılı Kanunu’nun ek 9’uncu maddesi kapsamında ev hizmetlerinde 10 gün ve üzerinde sigortalı çalıştıran işverenler de, yukarıda diğer işverenler açısından belirtilen şartları taşımaları şartıyla 2024 yılı Ocak-Aralık döneminde asgari ücret desteğinden yararlanabileceklerdir.
Soru-10: Destekten yararlanmak için başvuru yapılması gerekiyor mu?
Asgari ücret desteğinden yararlanmak için işverenlerin herhangi bir başvuru yapmasına gerek bulunmamaktadır.
Yararlanılacak olan asgari ücret desteği tutarı, SGK tarafından otomatik olarak hesaplanıp, işverenlerin takip eden ay veya aylardan doğan sigorta prim borçlarına, yine SGK tarafından otomatik olarak mahsup edilmek suretiyle yararlanmaları sağlanacaktır.