2024 yılı ücret gelirlerinin beyanı

Gelir Vergisi Kanunu ücreti, işverene tabi ve belirli bir iş yerine bağlı olarak çalışanlar hizmet karşılığı verilen para ve ayınlar ile sağlanan ve para ile temsil edilebilen menfaatler olarak tanımlıyor.

Kanun ayrıca, önceden yapılmış veya gelecekte yapılacak hizmetler karşılığında verilen para ve ayınlarla sağlanan diğer menfaatleri de ücret olarak kabul ediyor.

Ücret geliri elde edenler için, 2024 yılında elde edilen ücretlerin vergilemesini ve hangi durumlarda yıllık beyanname verileceğini aşağıda kısaca açıklamaya çalıştım.

Tek işverenden alınan ücretler

2020 yılına kadar tek işverenden alınan ücretler tutarına bakılmaksızın beyana tabi değildi. 7 Aralık 2019 tarihli Resmi Gazete’de yayımlanan 7194 sayılı Kanun’la yapılan değişiklikle, tek işverenden alınan ve stopaja tabi tutulan, gelir vergisi tarifesinin dördüncü gelir diliminde yer alan tutarı geçen ücretler beyanname kapsamına alındı.

Bu düzenleme çerçevesinde, 2024 yılında tek işverenden alınan ücret 3.000.000 lirayı geçiyorsa beyanı gerekiyor. Dolayısıyla 2024 yılında bu tutarı geçen ücret geliri elde edenler yıllık beyanname verecekler, başka gelirleri nedeniyle zaten beyanname veriyorlarsa da ücret gelirini bu beyannameye dahil edecekler.

Birden fazla işverenden alınan ücretler

Birden fazla işverenden ücret alınması, aynı zamanda birden fazla işte çalışılması ya da bir yıl içerisinde iş değiştirilmesi durumlarında söz konusu olabilir. Böyle bir durumda;

• Birden fazla işverenden alınan ve birinci işverenden alınan ücretler de dâhil olmak üzere toplamı 3.000.000 lirayı aşan ücretlerin,
• Birden fazla işverenden ücret almakla beraber, birinciden sonraki işverenden alınan ve toplamı 230.000 lirayı aşan ücretlerin,

beyan edilmesi gerekiyor.

Bazı durumlarda iş değişikliği halinde de işverenin değişmediği ve tek işverenden ücret alındığı kabul edilebiliyor. Örneğin çalışılan şirket bir başka şirkete devredildi veya bölündü ya da bir şirketin türü değişti ve ücretli yeni tüzel kişilikte çalışmaya devam ediyorsa, işveren değişikliği olmamış gibi uygulama yapılıyor.

Yukarıda geçen 230.000 liralık tutarın ne olduğu konusu da önemli (Brüt/net/matrah?). Gelir Vergisi Kanunu’nun 86. maddesine göre ücret gelirinin beyan sınırını aşıp aşmadığının tespitinde, gayrisafi ücret tutarından 63. maddede yer alan indirimler ile 31. maddede yer alan engellilik indirimi yapıldıktan sonra bulunan ücretin safi tutarı, bir başka deyişle vergi matrahı dikkate alınıyor.

Yurt dışındaki işverenden alınan ücretler

Ücretler için yıllık beyanname verilmesini gerektiren bir başka durum yurt dışında bulunan işverenlerden alınan ücretlerdir.

Yurt dışından ücret alınması durumunda, alınan ücretin tutarı ne olursa olsun, beyan edilmesi gerekiyor.

Yurt dışından alınan ücretlerdeki gelir vergisi istisnası

Gelir Vergisi Kanunu’nun 23. maddesinin 14 no.lu bendine göre kanuni ve iş merkezi Türkiye’de bulunmayan dar mükellefiyete tabi işverenlerin yanında çalışanlara, işverenin Türkiye dışındaki gelirlerinden ödenen ücretler gelir vergisinden istisna. Esas olarak irtibat büroları ve bölgesel yönetim merkezleri çalışanları için uygulanan bu istisna ücretler için beyanname verilmesi gerekmiyor.

Beyanname üzerinde yapılabilecek indirimler

2024 yılında elde edilen ücretler nedeniyle yıllık beyanname verecek kişiler beyan edilen gelirden aşağıdaki indirimleri yapabilirler. Bu indirimler, gelirleri için beyanname verenler için vergi yüklerini azaltmanın bir yolu ve sadece beyanname veren mükelleflere tanınmış. İndirimler Gelir Vergisi Kanunu’nun 89. maddesinde sayılmış. Önemli bulduğum bazıları şunlar:

• Eğitim ve sağlık harcamaları: Gelir Vergisi Kanunu’na göre; beyan edilen gelirin %10’unu aşmaması, Türkiye’de yapılması ve gelir/ kurumlar vergisi mükellefiyeti bulunan kişilerden alınan belgelerle tevsik edilmesi koşullarıyla, mükellefin kendisi, eşi ve küçük çocuklarına ilişkin olarak yapılan eğitim ve sağlık harcamalarının beyan edilen gelirden indirilmesi mümkün.
• Bağış ve yardımlar: Kamu kurumlarına, vergi muafiyeti tanınan vakıflara, kamu yararına çalışan derneklere yapılan bağışlar, belli sınırılar çerçevesinde beyan edilen gelirden indirilebilir.
• Sigorta primleri: Kendinize, eşinize ya da bakmakla yükümlü olduğunuz çocuklarınıza ait varsa hayat sigortasına ait primlerin %50’si ile ölüm, kaza, hastalık, sağlık, engellilik, analık, doğum ve tahsil gibi şahıs sigorta primlerinin tamamını matrahtan düşebilirsiniz. Bu indirimle ilgili iki sınırlama var: İndirilecek olan tutar beyan edilen gelirin %15’ini ve asgari ücretin yıllık tutarını geçemiyor. Bir hatırlatma da yapayım, Bireysel Emeklilik Sistemine ödenen katkı payları, vergi matrahından düşülemiyor.

Beyan edilen ücret üzerinden ödenen vergilerin mahsubu

Beyan edilen ücret tutarı üzerinden hesaplanan gelir vergisinden;

• Yurt içinde kesinti yoluyla ödenen vergiler ile
• Yurt dışından elde edilen ücretler varsa, bunlar için yurt dışında ödenen gelir vergisinin

mahsubu mümkün.

Yurt dışında ödenen vergilerin mahsubu için yetkili makamlardan alınan belgenin Türk elçilik ya da konsolosluklarına onaylatılması gerekiyor.

Stopaj yoluyla kesilen vergilerin, yıllık gelir vergisinden mahsubunda mükelleflerin kendilerinden yapılan kesintiyle ilgili olarak ayrıntılı bilgileri içeren ve 252 seri no.lu Gelir Vergisi Genel Tebliği ekinde yer alan tabloyu yıllık beyannameye eklemeleri yeterli. Mahsup edilecek verginin beyanname üzerinden hesaplanan vergiden fazla olması durumunda, aradaki farkın iade olarak alınması mümkün. Buna ilişkin düzenlemeleri Tebliğde bulabilirsiniz.