2023 hedefleri siyasi bir balonmuş, söndü gitti
TÜİK’in 2023 yılı gayrisafi yurtiçi hasıla (GSYH) verilerini açıklamasıyla 2023 yılının karnesi de büyük ölçüde tamamlandı. Böylece 2011 genel seçimlerinden itibaren her siyasi kampanyanın bir numaralı aleti olan “2023 hedefleri”nin karnesini çıkarma noktasına gelmiş olduk.
“2023 hedefleri” sözünü verenler bundan kaçsa da toplum olarak bu muhasebeyi yapmak gerekiyor. Sayfadaki tablo hedeflerin ortaya atıldığı 2011 yılındaki durumu ve 12 yılda ne sonuç ortaya çıktığını sergileyerek “2023 hedefleri”nin karnesini ortaya koyuyor:
- “2023 hedefleri”nin diğer parçaları için de belirleyici olan ayağı 2 trilyon 64 milyar dolarlık GSYH hedefiydi. Hedefin ilan edildiği 2011 yılında GSYH miktarı 838 milyar dolar idi. 2023 sonucu 1 trilyon 119 milyar dolar oldu. Yani hedefin yarısı ancak geçilebildi. 12 yılda GSYH miktarı sözde 1 trilyon 226 milyar dolar artırılacaktı, sadece 281 milyar dolar arttı. Hedeflenen artışın sadece yüzde 22,89’u gerçekleşti. (Kaldı ki o tarihte bilinen hesaplara göre 2011 yılı GSYH miktarı 774 milyar dolardı. 2023 hedefleri bu bilgiyle açıklanmıştı. Daha sonra TÜİK milli gelir hesaplama yönteminde değişikliğe gitti ve GSYH eskisine göre daha yüksek hesaplanır oldu.)
- İkinci önemli hedef 25 bin 76 dolarlık kişi başına gelir idi. 2011’de 11 bin 205 dolar olan kişi başına GSYH, 2023’te 13 bin 110 dolar oldu. Burada da hedefin ancak yarısı biraz aşılabildi. 12 yılda kişi başına gelirde 13 bin 871 dolar artış hedeflenirken bin 904 dolar ile bunun ancak yüzde 13.73’ü gerçekleşti. Ayrıca buradaki kişi başına gelir hesabına, Suriyeli sığınmacılar katılmıyor. Onlar hesaba katıldığında kişi başına gelir 12 bin 500 dolar dolayına düşüyor ki bu da 10 yıl öncesinin 2013 yılının düzeyine eşit.
- En fazla vurgulanan hedef ise dünyanın en büyük 10. ekonomisi olmaktı. 2011 yılında IMF verilerine göre Türkiye dünyanın en büyük 18. ekonomisi durumundaydı. 12 yıl sonra hala aynı yerlerdeyiz. Hollanda’nın 2023 sonuçlarına bağlı olarak Türkiye’nin sırası 17 veya 18 olacak. Oysa OECD içinde Türkiye ile benzer değerlendirilen Meksika, bu süre içinde 3 sıra birden yükselerek 12’inciliğe çıktı.
- 2011’de yüzde 10.45 olan enflasyon yüzde 5 dolayına indirilecekti, düşmek bir yana yüzde 64.27 ile hedefin 13 katına fırladı.
- Yüzde 9.1 olan işsizlik oranı yüzde 5’e indirilecekti, hep çift hanelerde gezindikten sonra, ancak seçim ekonomisi sayesinde 2023’te yüzde 8.64 oldu ve hedefe yaklaşılamadı. Yüzde 50’lik istihdam hedefi de gerçekleşmedi.
- Tarımda GSYH 68.5 milyar dolardan 150 milyar dolara, ihracat 5.2 milyar dolardan 40 milyar dolara çıkartılacaktı. Her ikisinde de bir ilerleme olmadı, 12 yıl sonra hala aynı yerlerdeyiz.
- 500 milyar dolarlık ihracat hedefinin de 255 milyar dolar ile ancak yarısına ulaşıldı.
Turizm hariç hiçbir hedef gerçekleşmediği gibi hedeflerin en önemlilerinde lafı edilecek bir ilerleme dahi kaydedilemedi. 12 yıldır her fırsatta önümüze çıkartılan “2023 hedefleri”nin siyasi propaganda dışında öte bir anlamı, işlevi olmadı. 2023 geldiğinde de hesabı verilmeden unutulmaya terk edildi.
