2019 ekonomisi esnafın nefesini kesmiş
Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği’nin (TOBB) Ticaret Sicili Gazetesi’nden derlediği kurulan-kapanan şirketler istatistikleri, 2019 yılının şirketler, girişim ve yatırım cephesinde hiç de iyi geçmediğini yansıtıyor. Gerçek kişi ticari işletmeleri için ise 2019 bir kriz yılı olmuş.
Verilerin ortaya koyduğu resim ana hatlarıyla şöyle:
● 2019 yılında yeni kurulan şirket sayısı yüzde 1.26 azalırken kapanın şirket sayısı yüzde 1.14 arttı. Bu veriler, şirketler cephesinde bir durgunluk ve daralma sürecini resmediyor. Daralma kendini en keskin şekliyle inşaat sektöründe yeni kurulan şirket sayısındaki yüzde 30’luk düşüşte kendini gösteriyor.
● Küçük girişimci ve esnaflara ait kapanan gerçek kişi işletmesi sayısı, yüzde 0.36’lık artışla düzeyini korumuş. Ancak yeni kurulan işletme sayısında yüzde 30.34 gibi çok keskin bir düşüş var. Bu düşüşün 2018’deki yüzde 20.6’lık düşüşün üstüne geldiğini de hesaba katarsak, bu cephedeki daralmanın boyutu daha iyi anlaşılır.
● Gerçek kişi işletmelerinde tarımda yeni kurulan girişim sayısı yüzde 34.3 azalırken, kapanan işletme sayısı yüzde 9.1 arttı. Sanayide kurulan işletme sayısı yüzde 13.8 düşerken, kapanan işletme sayısı yüzde 0.9 arttı. Hizmetlerde kapanan işletme sayısı yüzde 2.34 azalırken, yeni kurulan işletme sayısı yüzde 29.3 düştü. İnşaatta ise kapanan işletme sayısındaki artış yüzde 10.4’ü, yeni açılan işletme sayısındaki düşüş yüzde 44.5’i buldu.
● 2019’da kurulan her 100 yeni gerçek kişi işletmesine karşılık 77.9 işletme kapandı. Bu oran tarımda 71.7, sanayide 47.6, hizmetlerde yüzde 79.9. İnşaatta ise yüzde 99.9, yani yeni kurulan kadar da eski işletme kapanmış.
● İstihdam verileri esnaf ve küçük girişimci cephesindeki tahribatın şiddetini daha net görmemizi sağlıyor. Yıllık ortalama hesabına göre 2019’da toplam istihdamdaki 658 bin kişilik kaybın 199 binini kendi hesabına çalışanlar, 121 bini de ücretsiz aile işçileri oluşturuyor. İstihdam kaybında kendi hesabına çalışanların payı yüzde 30.2, ücretsiz aile işçilerinin payı yüzde 18.4.
