2018’de kiralamada TL’ye dönülmesi bana uykusuz 4 yıl yaşattı

KARİYERİNE Arçelik’te üretim mühendisi olarak başlayan İhsan Gökşin Durusoy, 1989 yılında Akkök Grubu’na bağlı Ak-Al Tekstil Sanayi A.Ş.’ye Bütçe Planlama Şefi olarak geçtiğinde şöyle düşündü:             

- Baba tarafım Buldanlı. Ben doğduğumda göbek bağımı dedemin iplik ticareti yaptığı dükkanına gömmüşler. Ailem tüccar olmamı hedeflemiş. Ben Ak-Al Tekstil’e geçerek işin iplik yanını tutturmuş oldum.           

Durusoy, Ak-Al Tekstil’de daha sonra farklı görevlerde bulunmasının ardından 2007 yılında Akkök Grubu’na bağlı Akiş GYO’ya Genel Müdür Yardımcısı olarak geçti. 2009 yılından itibaren de Akiş’te Yönetim Kurulu Üyeliği ve Genel Müdürlük görevini sürdürdü.          

Durusoy’un Akiş GYO’daki Genel Müdürlük görevi devam ederken, 2018 yılı ikinci yarısında yaşanan kur atağı üzerine hükümet döviz üzerinden işyeri konut kiralanmasına fren koydu. Kiralamada TL’ye geçiş kararı alındı.          

İhsan Gökşin Durusoy, kararın hemen ardından Akkök Grubu’nun patronu Dinçkök Ailesine sunum yaptı:          

- Akiş’te 480 milyon dolarlık açık pozisyonumuz var.           

Kirada TL’ye geçilmesi kiracıları rahatlatan adım olurken, Akiş gibi döviz borcu yüklü AVM sahibi şirketler için zorlu süreç demekti:           

- Kurların yukarı yönlü dalgalandığı bir dönemde geliri TL ile elde edip, bankalara döviz kredisi borcumuzu ödemek bizim açımızdan sıkıntılı olacak.        

1 Ocak 2023’ten itibaren Akkök Holding İcra Başkanı olan Gökşin Durusoy, geçenlerde sohbet ederken 2018 yılını anımsadı:            

- 2018’in ikinci yarısındaki kirada TL’ye geçiş kararı, Akiş’in 480 milyon dolarlık açık pozisyonu nedeniyle benim uykusuz geçen 4 yılıma mal oldu.          

Ardından ekledi:      

- Akiş GYO’nun açık pozisyonu 25 milyon dolara inmiş durumda. Yani, o sıkıntılı günler geride kaldı.

Akiş GYO’nun portföyündeki varlıklara işaret etti:              

- Akbatı ve Akasya’nın tamamı Akiş portföyünde yer alıyor. Doluluk oranları yüzde 98-99 düzeyinde bulunuyor.           

Akmerkez’deki yapıyı sordum, yanıtladı:           

- Akmerkez ayrı bir GYO olarak faaliyet gösteriyor. Akkök Holding’in Akmerkez GYO’daki hissesi yüzde 11.92 düzeyinde bulunuyor.             

Gökşin Durusoy’la sohbet ederken Eylül 2018’e döndüm. O dönemde uluslararası gayrimenkul danışmanlık şirketi JLL (Jones Lang LaSalle) Türkiye Başkanı olan Avi Alkaş, dönemin Hazine ve Maliye Bakan Yardımcısı Bülent Aksu’yu ziyaret edip, durumu anlatmıştı:          

- Alışveriş merkezi sahiplerinin bir bölümü kirada TL’ye dönüş kararına açık pozisyonda yakalandı. AVM’lerin döviz borcu 15 milyar dolar dolayında.         

Aksu, rakama itiraz etmişti:     

- Bizdeki bilgilere göre 8 milyar dolar…         

Avi Alkaş, o görüşme sonrası buluşmamızda şu çarpıcı mesajı vermişti:            

- Bu gidişle döviz borcu olan 120 dolayında AVM bankalara geçebilir…

Temuz ayı başında sohbet ettiğim Alışveriş Merkezleri ve Yatırımcıları Derneği (AYD) Başkanı Nuri Şapkacı’ya Avi Alkaş’ın 2018 sonbaharındaki mesajını sorduğumda şu yanıtı verdi:          

- 60-70’er milyon Euro borcu olan AVM’ler var. Onlar yeniden yapılandırmaya girdi. Bizim gözlemlerimize göre 50-60 dolayında AVM bankaların kontrolünde görünüyor.         

Birleşmiş Markalar Derneği (BMD) Başkanı Sinan Öncel, Nuri Şapkacı’ya ertesi gün yanıt verdi:         

- 2018’de AVM’lerin döviz kredisi borcunun 8 milyar dolar olduğu söyleniyordu. 5 yıl geçti, hâlâ aynı rakamlar telaffuz ediliyor.     

Akkök Holding İcra Başkanı Gökşin Durusoy’un uzun süre yönettiği Akiş GYO örneği, AVM’lerin döviz borcunun geçen 5 yılda azaldığını ortaya koyuyor.    

Akiş GYO, geçen 5 yılda 393 milyon dolarlık döviz borcunu ödemiş, açık pozisyonunun çok büyük bölümünü kapatmış görünüyor…

Batarya için geliyoruz ama Türkiye’de araç üretimi de düşünüyoruz

ULUBAŞLAR Grubu şirketlerinden Ulu Motor ile Skywell’in üreticisi, Çin’in önde gelen teknoloji şirketi Skyworth’ün Türkiye’de batarya yatırımı için anlaşma imzaladığı toplantı sonrası Skywell Kurucu Ortağı ve CEO’su Wu Longba ile sohbet ediyoruz.            

Sohbette Skywell Türkiye CEO’su Mahmut Ulubaş da var. Wu Longba, şirketlerinin Çin’in 3’üncü büyük ticari araç üreticisi olduğunu belirtti:          

- Elektrikli otobüs, kamyon üretiyoruz. Madenlerde çalışan 80 tonluk elektrikli kamyon modelimiz var. Otomobil üretimine 2017’de girdik.           

2021’de Ulu Motor’la işbirliğine girdiklerini vurguladı:        

- 2021’de Avrupa’da tip onayı alıp bize geldiler. Elektrikli aracımız Türkiye’de kısa sürede çok tuttu.       

Mahmut Ulubaş araya girdi:        

- Skywell’in Avrupa’daki 15 ülkeye pazarlama işi de bizde. Yani, 15 ülkeyi İstanbul’dan biz yönetiyoruz.        

Wu-Longba, Ulu Motor’la çok yakın çalıştıklarını bildirdi:        

- Türkiye’de birlikte batarya fabrikası açmak konusunda anlaşmaya vardık. Bununla ilgili fizibilite çalışmalarını yakın zamanda başlatacağız.         

Mahmut Ulubaş, batarya konusunu sürdürdü:         

- Cumhurbaşkanlığı Yatırım Ofisi ile bir yıldır batarya yatırımı konusunu görüşüyoruz. 2024’te üretime başlayabileceğimizi öngörüyoruz.         

Batarya yatırımının yüzde 50-50 ortaklıkla gerçekleşeceğini kaydetti:         

- 20-25 milyon dolarlık bir yatırım söz konusu olacak.      

Wu Longba, batarya konusunda yeni teknolojiler üzerinde çalıştıklarını aktardı:            

- Bu teknoloji devreye girdiğinde Skywell ET5 LR, 800V + 4C süper hızlı yeni şarj teknolojisine sahip olacak. Şarj gücü 120 kw’den 480 kw’ye yükselecek. Böylece batarya 8 dakikada sıfırdan yüzde 80 doluluğa ulaşabilecek.          

Türkiye’ye daha fazla yatırımı düşündüklerini paylaştı:           

- Türkiye’de bir araç üretim hattı kurmayı, yedek parça tedarik sistemini Türkiye’ye getirmeyi ve bazı parçaların üretimini de burada yapmayı planlarımız arasına koyduk. Bunların hepsini Ulu Motor ile birlikte yapmayı düşünüyoruz.      

Mahmut Ulubaş, önceliklerinin batarya üretimi olduğuna işaret etti:      

- Batarya, özellikle otomotiv sektörünün dönüşümünde anahtar unsur. Bu teknolojiyi burada üretmek ülkemize önemli kabiliyetler kazandıracak. Skywell’in 3 yıl içinde piyasaya sürmeyi planladığı yeni modellerinin Türkiye’de üretilmesi konusunda çalışmalarımız sürüyor.

Malatya’da 18 bin lira kira verip, 4’üncü kata yerleşmek isteyen çıkar mı?

GEÇEN yıl Aralık ayının ikinci yarısı Erzincan… Sertrans’ın işbirliği, Erzincan Ticaret ve Sanayi Odası’nın desteği ile EKONOMİ Gazetesi’nin düzenlediği “Dış Ticarette Yeni Ufuklar” toplantısı var.             

Tunay Gıda Yönetim Kurulu Başkanı Sami Tuncer Kırtıloğlu, toplantı için Erzincan Binali Yıldırım Üniversitesi’ne giderken Hakan Güldağ ile bana dert yandı:        

- Ev kiraları 2 bin 500 liraya çıkmış. Maaşlı, ücretli çalışanlar bu kirayı nasıl öder?       

6 Şubat 2023 Pazarcık ve Elbistan depremleri 11 ilimizi vurdu. Kahramanmaraş, Hatay, Adıyaman ve Malatya’nın nüfuslarının yarısı başka illere göç etti.        

Şimdi, depremin sıkça sarstığı bu illerimizde sağlam gibi görünen konutların kirası inanılmaz yükseldi. Yeni Malatya Haber, 2-3 gün önce şu bilgiyi paylaştı:       

■ Bugün Malatya’da 3 + 1 daire gördüm Özalper Mahallesi’nde cadde üstünde. 4’üncü katta bulunan daireye 18 bin lira kira isteniyor.        

Deprem öncesi Malatya’da, Kahramanmaraş’ta, Hatay’da, Adıyaman’da kiralar Erzincan’dan pek farklı değildi…     

Abim, ablam ve yeğenlerimden dolayı yakından biliyorum… Yeni fay hattı ve depremlerin ardından kimse evine giremiyor… Böyle bir ortamda Malatya’da 4’üncü katta bir daireye ayda 18 bin lira kira ile yerleşen çıkar mı?