200 milyon dolarlık hurdayı işleyip 1.2 milyar dolarlık ihracat yaptık

GARANTİ Dönüşüm, Garanti Enerji’yi çatısı altında bulunduran grubun CEO’su Fatih Eren, geçen yıl plastik hurda ithalatının kısa süre yasaklanmasına varan süreçte kuruluşunu tamamlayan Geri Dönüşümcüler ve Geri Kazanımcılar Derneği’nin (GEKADER) başkanlığını üstlenince kolları sıvadı.

Eren, plastik sektörünün diğer sivil toplum kuruluşlarının yanısıra GEKADER Başkanı şapkasıyla bir yandan ilgili bakanlıkları ikna sürecinde rol oynadı, diğer taraftan CHP Genel Başkanı Kemal Kılıçdaroğlu’nun da kapısını çaldı.

Fatih Eren, Kılıçdaroğlu’na sektörler ilgili verileri sundu:

Plastik Hurda İthalatı:

• 2018: 112.5 milyon dolar
• 2019: 113.1 milyon dolar
• 2020: 127.7 milyon dolar

Geri Dönüştürülmüş Plastikten Mamul İhracat Rakamları:

• 2018: 771.6 milyon dolar
• 2019: 986.7 milyon dolar
• 2020: 1.2 milyar dolar

Şu hesabı ortaya koydu:

-          2020 yılında atık bertaraf ve geri kazanım tesislerinde 127 milyon ton atık işlendi. 78.3 milyon tonu bertaraf edildi. 49.1 milyon tonu geri dönüştürüldü. Bu rakam bize ülke ekonomisine 6 milyar dolarlık katkı yaptığımızı gösteriyor.

2021’de sektörün büyüdüğünü kaydetti:

-          2021’de geri dönüşüm ve geri kazanım sektörü olarak ülkemiz ekonomisine 7.5 milyar dolarlık katkı sağladığımızı hesaplıyoruz.

GEKADER Başkanı Fatih Eren’le geçenlerde Garanti Geri Dönüşüm’ün merkezinde buluştum. Sohbete şirketin Genel Müdürü Ziya Kaya ve İcra Kurulu Üyesi Sabit Durlanık da katıldı.

Eren, Türkiye’de yılda 1.1 milyon hurda plastiğin geri dönüştürüldüğünü belirtti:

-          Bu sayede 1 milyar doları aşkın plastik hammaddesi ithalatını frenlemiş oluyoruz.

2050 yılına dönük tahminler üzerinde durdu:

-          2050 yılında plastik geri dönüşüm sektörünün dünyada bugünkü fiyatlarla 900 milyar dolarlık bir pazar büyüklüğüne ulaşacağı hesaplanıyor. Türkiye, mevcut büyümesini sürdürürse sektör 73 milyar doları bulacak gibi görünüyor.

2 yıl önce hurda plastiğin tonunun 100-150 dolar dolayında olduğunu kaydetti:

-          Hurda plastiğin ton başına fiyatı son dönemlerde 600-650 doları buluyor. Türkiye’nin ortalama ton başına ithalat fiyatını 400 dolar olarak alsak, orijinal hammaddeye oranla ton başına 1600 dolar avantaj sağlanabildiği görülüyor.

Orijinal plastik hammaddesinin tonunun 2 bin dolar dolayında olduğuna işaret etti:

-          Ortalama ton başına 400 dolara Türkiye’ye gelen plastik hurdayı dönüştürdükten sonra ton başına 1000 dolara ihraç ediyoruz.

2021 yılı hurda plastik ithalatının 200 milyon doları bulduğunu bildirdi:

-          Hurda plastiği işleyip dönüştürdüğümüz ürünlerin ihracat geliri 1.2 milyar dolar dolayında seyrediyor.

Türkiye’deki atıkların sektörün ihtiyacının ne kadarını karşıladığını merak ettim, anlattı:

-          Ülkemizdeki atıklar sektörün ihtiyacının yüzde 70-75’ini karşılayabiliyor. O nedenle ayrıştırılmış, geri dönüşüme hazır atıkları ithaline ihtiyaç duyuluyor.

Geçen yılki kısa süreli yasak gündeme geldiğinde sektör olarak hükümete sundukları çözüm önerisini anımsattı:

-          “Denetleyin, öyle izin verin” önerisinde bulunduk. Çevre Bakanlığı işi teminata bağladı. İthal edilen ayrıştırılmış atığın içinde yüzde 1’in üzerinde kontamine atık görülürse, teminata el konuluyor, lisans iptali de gündeme geliyor.

Hurda plastiklerin yüklendiği yerde fotoğraflarının çekildiğini anlattı:

-          Fotoğraflar gümrükte beyan dosyasına ekleniyor. Ayrıca, Mobil Atık Takip Sistemi ile fabrikaya kadar takip yapılabiliyor.

Öncelikle Türkiye’de büyük, küçük tüm belediyelerin, atıkların kaynaktan ayrıştırılmasına odaklanması gerekiyor.

Diğer taraftan çok iyi izlenmesi, denetlenmesi şartıyla ayrıştırılmış, geri dönüşüme hazır atıkların ithalatını da kabullenmekte yarar görünüyor…

1350 işletme var 350 bin kişi atık işinden geçiniyor

GEKADER Başkanı Fatih Eren, geri dönüşüm ve geri kazanım sektöründe 1350 işletmenin faaliyet gösterdiğini belirtti:

-          Bu işletmelerinin 100’ünün atık ithalatı belgesi var. Sektörümüzün cirosu yıllık 1 milyar dolar dolayında seyrediyor.

Sektörün istihdamı üzerinde durdu:

-          Sektörümüzde istihdam 350 bin kişiyi buluyor. Bunların 50 binini sokak toplayıcıları oluşturuyor.

Otomobilde yüzde 40 dönüşmüş malzeme var

GEKADER Başkanı Fatih Eren, dünyanın önde gelen şirket ve markalarının alımlarının yüzde 25’i için geri dönüştürülmüş malzeme kuralını benimsediğini anımsattı:

-          Otomotiv sektörü, beyaz eşya, ambalaj, tarım, elektrik-elektronik, inşaat başta olmak üzere onlarca sektörde plastik madde kullanılıyor. Otomotivde geri dönüştürülmüş malzeme kullanım oranı yüzde 40’ı buluyor.

Ardından ekledi:

-          Şu anda geri dönüştürülmüş ürünlerden elde edilen plastik hammaddesine o kadar çok ihtiyaç var ki, sektör bunu karşılayamaz duruma geldi.

Sokak toplayıcılarının kayıt altına alınması sektörümüzü sevindirdi

GEKADER Başkanı Fatih Eren, sokak toplayıcılarının kayıt alınmasına dönük adıma işaret etti:

-          Mevcutta sokaktan toplanan plastiklerin satışı tamamıyla gayri resmi yapılıyordu. Kayıt dışı olması, gayri resmi yöntemlerle toplanması, satılması bir dizi olumsuz senaryoyu da beraberinde getiriyor.

Ortaya çıkan hurda plastiğin 4-5 kez el değiştirebildiğini kaydetti:

-          Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı’nın yayınladığı genelgenin sektöre ve ülke ekonomisine ciddi katkı sağlayacağını düşünüyoruz.

Sokak toplayıcılarının da belli başlı haklara ve standartlara kavuşacağını vurguladı:

-          Sokak toplayıcıları, bu genelgeyle birlikte topladıkları atıkları geri dönüşüm tesislerine doğrudan verebilecek.