183 milyar dolar yatırdık, 548 milyar dolarlık etki yarattık
TÜRK Hava Yolları (THY) Yönetim Kurulu ve İcra Komitesi Başkanı Prof. Dr. Ahmet Bolat’ın başkanlığını yürüttüğü Hizmet İhracatçıları Birliği’nin (HİB) Sapanca’da gerçekleşen“Sinerji ve İşbirliği Çalıştayı”na katılan Ulaştırma ve Altyapı Bakanı Adil Karaismailoğlu, son dönemlerde sıkça paylaştığı sunumu ekrana yansıttı:
- 2003-2021 döneminde bakanlığımızın yaptığı yatırımlar 183 milyar dolara ulaştı. Bu yatırımların Gayri Safi Yurt İçi Hasılaya katkısı 548 milyar doları buldu. İstihdama katkısı da 17.9 milyon kişi oldu.
183 milyar dolarlık yatırımın ayrıntısına girdi:
- Bunun yüzde 65’i, yani 112 milyar dolarlık bölümü başta bölünmüş yollar olmak üzere karayollarına harcandı. Bölünmüş yollarımız 28 bin 700 kilometreye ulaştı.
Söz konusu dönemde demiryolu yatırımlarına 36 milyar dolar harcandığını kaydetti:
- Havayoluna dönük yatırımlarımız da 16 milyar dolar oldu. Havalimanı sayımız 57’ye çıktı. Yılda 30 milyon kişi havayolu ulaşımını kullanabilirken, 2021’de 210 milyona yükseldi.
Ulaştırma altyapı yatırımlarının sağladığı tasarruf hesabını ortaya koydu:
- 2003-2021 döneminde yapılan 183 milyar dolarlık ulaştırma altyapı yatırımı sayesinde yılda 28 milyar dolarlık tasarruf sağlıyoruz.
Bu kadar büyük yatırımlara karşın Bakanlığın yeteri kadar parasal kaynağının olmadığını vurguladı:
- İlave kaynak yaratmak için “yap-işlet-devret” modeline de yöneldik. 2003-2021 dönemindeki yatırımlarımızın yüzde 20’si bu modelle özel sektör eliyle gerçekleşti.
“Yap-işlet-devret” modeliyle gerçekleşen yatırımlara ve katkılarına örnekleri sıraladı:
- Avrasya Tüneli: 1.2 milyar dolara mal oldu. Yatırım bedelini özel sektör karşıladı. Açılışından bu yana milli gelire 1.8 milyar dolar katkısı oldu. İşletme süresi açılışından itibaren 25 yıl. 2024 yılı ortalarında verdiğimiz araç garantisini aşacak. Devlete ayrıca ödeme yapar hale gelecek.
- Yavuz Sultan Selim Köprüsü: 818 milyon dolar yatırımla devreye girdi. Yatırım bedelini özel sektör karşıladı. Günlük araç geçişi 110 bine çıktı. Sağlanan tasarruf 1.6 miyar doları buldu. Yani, yapım maliyetinin iki katı tasarruf sağlamış olduk.
“Yap-İşlet-Devret” modeliyle gerçekleşen projeler için şu takvime işaret etti:
- 2025 yılında mevcut “yap-işlet-devret” projelerinde gelir akışı dengelenecek. Yani, Hazine garantisi ödemelerine gerek kalmayacak. 2030’larda ise bu projeler artıya geçecek. İşletmeyi yapan şirketler, devlete gelirden pay ödemesi yapacak.
Sunumunda 2053’e kadar planladıkları yatırımları açan bölüme geçti:
- Ulaştırma alt yapı yatırımları için 2053’e kadar planımız hazır. 2053 yılına kadar 197.9 milyar dolarlık yatırım öngörüyoruz.
Bu yatırımın yaratacağı katkıların hesabını da paylaştı:
- 197.9 milyar dolarlık yatırımın üretime katkısı 2 trilyon dolara, milli gelire katkısı da 1 trilyon dolara ulaşacak. İstihdama katkısı da 28 milyon kişi olacak.
Gelecek dönem yatırımlarında ağırlığın demiryoluna kayacağını bildirdi:
- 2053’e kadarki yatırımların yüzde 68’i demiryoluna olacak. Yüksek hızlı tren ve hızlı trenin ulaştığı il sayısı 8’den 52’ye çıkacak. Demiryolu ağımız 28 bin 500 kilometreye ulaşacak. Demiryolu yük taşıma kapasitesi de yıllık 38 milyon tondan 448 milyon tona yükselecek.
Bakan Karaismailoğlu, sunumunun sonunda ihracatçılara şu mesajı verdi:
- Yani, ihracat için ulaşım altyapısı hazır. Biz, önünüzdeki tıkanıklığı kaldırıyoruz, kaldırmaya devam edeceğiz. Siz de ihracatı artıracaksınız.
“183 milyar dolar yatırdık, Gayri Safi Yurt İçi Hasılaya 548 milyar dolarlık katkı sağladık”hesabı ortaya konulunca, yatırımlarda doğru strateji izlendiği tablosu gözler önüne seriliyor.
Ancak, Osmangazi Köprüsü’nden İzmir Otoyolu’na, Yavuz Sultan Selim Köprüsü’nden Kuzey Marmara Otoyolu’na, Avrasya Tüneli’ne kadar özel sektörün işlettiği yerlerde gündemde olan “yüksek ücret”ler vatandaşın tepkisini çekiyor.
İşletme dönemlerinin bitiminde söz konusu otoyol ve köprülerden geçiş ücretleri“normal”e doğru çekilir mi?
Ferrero gelmeden önce fındıkta dönüm başı 550 kilo ürün vardı
DÜZCE Belediye Başkanı Faruk Özlü’nün davetiyle gittiğimiz kentte Aycan Gıda tesisleri turu sırasındaki sohbetten yazdığım “Fındıkta bize verimliliği Ferrero öğretti” yazıya Fındık Araştırma Enstitüsü Müdürlüğünde görevli Ziraat Yüksek Mühendisi Yusuf Bilgen’den mesaj geldi.
Yusuf Bilgen’in Aycan Entegre Gıda Yönetim Kurulu Başkanı Mustafa Aycan’dan aktardığım, “Fındıkta bize verimliliği Ferrero öğretti” mesajına itirazı vardı:
- Yaklaşık 10 yıldır Fındık Araştırma Enstitüsü Müdürlüğünde ıslah ve genetik konusunda çalışıyorum. Doktora tezimi Aralık 2022’de sunmayı planlıyorum. Yazınızı okuyunca şoke oldum.
Ardından ekledi:
- Ferrero ülkemizde gelmeden önce de özellikle Samsun, Sakarya ve Düzce ovalarında dekara 550 kilogram ürün alan üreticilerimizi biliyorum.
Fındık Araştırma Enstitüsü Müdürlüğünde yaptıkları çalışmalardan örnek verdi:
- Sulama imkanı olmayan 4, 5 ve 6’ncı sınıf (meyve yetiştiriciliğine uygun olmayan alanlar) arazilerde bile biz dekara 350 kilogram verim seviyelerinigeçtik.
Yapılan eğitim çalışmalarına değindi:
- Her yıl Tarım ve Orman Müdürlüğünde, Ziraat odalarında, şirketlerde görev yapan mühendis-tekniker-teknisyen arkadaşlara ve fındık üreticilerine çeşit seçimi, budama, gübreleme, hastalık ve zararlılarla ilgili kurslar, seminerler veriyoruz.
Eğitimlerin etkilerinden memnun olduklarını kaydetti:
- Eğitimler sonrasında verim ve kalite artışları görüyoruz. Ayrıca ıslah, budama, dikim sistemleri, gübreleme gibi konularda araştırmalarımız devam ediyor. Trabzon, Ordu ve Düzce’de yılda 50 bin kilometreyi bulan bahçe gezileri yapıyorum.
Yusuf Bilgen gibi sahada çiftçiye eğitimle, yol göstericilikle katkı veren ziraat mühendislerinin eline, aklına sağlık…