15 yılda tarım 1, inşaat 3 büyüdü
Türkiye’de son 15 yılda inşaat sektörü katma değerindeki artış, diğer sektörlerin açık ara üzerinde gerçekleşti. TÜİK’in açıkladığı “İl Bazında Gayrisafi Yurt İçi Hasıla” verilerinden yaptığımız hesaplamalara göre, 2004-2019 arası dönemde 81 ilin yarattığı toplam katma değer reel olarak yüzde 106,3 oranında artarken, inşaat sektöründeki artış yüzde 160,2 seviyesinde gerçekleşti. Geçen 15 yılda katma değer artışı sanayide yüzde 116,3, hizmetler sektöründe ise yüzde 105, oldu. Tarım sektörünün yarattığı katma değerin artışı ise yüzde 55’te kaldı. Türkiye GSYH’sının tek başına yüzde 32’sini temsil eden İstanbul’da 15 yılda inşaat katma değeri yüzde 182 oranında büyürken, hizmetler sektöründeki büyüme yüzde129 olarak gerçekleşti. Sanayinin başkenti İstanbul’da sektörün yarattığı katma değer artışının yüzde 78’le Türkiye ortalamasının hayli altında kalması dikkat çekti. İstanbul’un 2019’da yarattığı tarım kaynaklı katma değeri ise 2004 yılının yüzde 20 altında kaldı. Toplam GSYH’nın yüzde 66’sını yaratan 10 büyük kent içinde inşaat katma değeri en fazla artış kaydeden ilk üç il yüzde 278’le Gaziantep, yüzde 270’le Konya ve yüzde 217 ile Mersin olarak sıralandı. İnşaatın büyümesi Ankara’da yüzde 112, İzmir’de yüzde 207 ve Bursa’da da yüzde 200 düzeyinde gerçekleşti. 10 büyük kent içinde sanayi katma değerinin en fazla artış gösterdiği il ise yüzde 174’le Gaziantep oldu. Bu kenti yüzde 173’le Antalya ve yüzde 172 ile Konya izledi. Tarım katma değerindeki artış oranı Yozgat ve Bilecik’te yüzde 10’un; bu kentlerle birlikte Kocaeli, Erzincan, Gümüşhane ve Kütahya’da da yüzde 20’nin altında kaldı. Iğdır, yüzde 251’lik artışla tarım katma değerini en fazla büyüten iller arasında ilk sırayı aldı. İstanbul’un dışında tarımsal katma değeri düşen ikinci kent Hatay oldu. Hizmet sektörü katma değer artışında ilk üç il ise Gaziantep, Antalya, İstanbul olarak sıralandı.
