11 ildeki ekonomik depremin artçıları en çok bu illeri sarsacak
11 ili doğrudan etkileyen deprem, bu illerde kaçınılmaz olarak çok ağır ve acılı insani, sosyal ve ekonomik etkiler yaratacak ve bunun etkisi yıllarca sürebilecek. Bu etkiyi tüm ülke yaşayacak. Ama depremzede 11 il ile ekonomik ve sosyal ilişkileri daha yüksek olan iller bu etkiyi hemen yaşamaya başladılar ve daha ağır yaşayacaklar.
Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı’nın Girişimci Bilgi Sistemi’ndeki 2020 yılına ait iller arası ticaret verileri, 11 ildeki ekonomik depremin sarsıntılarını en fazla hissedecek olan iller konusunda şu sonuçları ortaya koyuyor:
* 11 ilin dışındaki 70 ilin diğer illere yaptıkları satışlarda depremzede illerin payı en yüksek olan ilk 20 il ile tedariklerinde depremzede 11 ilin payının en yüksek olduğu 20 ilin 16’sı ortak. Hem tedarikte, hem satışlarında sıkıntı yaşayacak olan bu iller Doğu ve Güneydoğu’da Tunceli, Batman, Bingöl, Siirt, Muş, Şırnak, Mardin ve Van; Orta Anadolu’da Niğde, Karaman, Kayseri, Karaman ve Yozgat; Karadeniz’de Zonguldak, Akdeniz’de Mersin, Ege’de Uşak, Marmara’da İstanbul.
* Tunceli, Mardin, Şırnak ve Yozgat ve Yalova’nın kendi dışındaki illere yaptıkları satışlarda deprem bölgesinin payı yüzde yüzde 20’nin üzerine çıkıyor. Bu oran Mersin, Siirt ve Bingöl için de yüzde 20’ye yakın düzeylerde.
* 11 ildeki üretim kaybına bağlı tedarik sıkıntısından en fazla etkilenecek illerin başında Zonguldak geliyor. Mardin, Tunceli, Bingöl ve Şırnak’ın dışardan tedarikinde 11 ilin payı yüzde 20’nin üstünde. 11 ilin Mersin ile Siirt’in satın almalarındaki payı de yüzde 20’ye yakın düzeyde.
* Tedarik açısından Zonguldak, Samsun, Yozgat, Bingöl ve Siirt Hatay’daki üretim kaybından; Mardin, Batman ve Şırnak Gaziantep’teki üretim kaybından, Mersin, Niğde, Uşak ve Şırnak Adana’daki üretim kaybından; Batman ve Bingöl Diyarbakır’daki üretim kaybından ve Bartın Kahramanmaraş’taki üretim kaybından ciddi ölçüde etkilenecek.
* Satışlar cephesinde ise Zonguldak ile Yozgat Hatay’daki; Niğde ile Mersin Adana’daki; Yalova, Uşak ve Şırnak Gaziantep’teki; Samsun Hatay’daki; Batman Diyarbakır’daki; Bingöl Elazığ’daki; Siirt Şanlıurfa’daki; Mardin Gaziantep, Hatay ve Adana’daki; Tunceli Elazığ ve Malatya’daki ekonomik daralmadan yüksek derecede etkilenecekler.
* Depremzede 11 komşu ilin birbirine ekonomik bağımlılığının yüksek olması her ilin sıkıntısını diğerine de yansıtarak 11 ilin soranlarını katlayan bir faktör olacak. Depremzede 11 il toplam satın almalarının yüzde 49.4’nü yine bu 11 ilden sağlıyor. Toplam satışlarının da yüzde 53.7’sini depremzede 11 ile yapıyor.
