‘Kumbara projesi’ iki duayenden miras kaldı

Mustafa Kemal ÇOLAK

Türkiye geçen hafta, iş dünyasının iki değerli temsilcisini, aynı zamanda yakın dost olan iki duayen ismini son yolculuğuna uğurladı. Erozyonla mücadele ve doğal yaşamın sembol ismi Hayrettin Karaca ile turizmin öncü yatırımcılarından Silkar Topluluğu kurucusu Burhan Silahtaroğlu’nun vefatı, kamuoyunda büyük üzüntü yarattı. TEMA Vakfı’nın kurucu başkanı Hayrettin Karaca’ya ilişkin DÜNYA olarak bir dizi habere imza attık. Benzeri bir ‘portre' yazısını Burhan Silahtaroğlu için hazırlamaya başladığımızda aynı hafta toprağa verdiğimiz iki değerli ismin, dostluklarının yanı sıra ortak proje geliştiren iki inisiyatif sahibi olduğu bilgisine ulaştık. Dolayısı ile söze buradan başlamak istedik.

Kumbara Projesi olarak tanındı

2000’li yılların başında Silkar Yönetim Kurulu Başkanı Burhan Silahtaroğlu’nun daveti ile biraraya gelen ikili, TEMA’ya kaynak oluşturmak için harekete geçerler. Her turistin konaklama faturasına isteğe bağlı, bir dolar veya bir Euro ekleyerek, TEMA’ya kaynak oluşturulması konusunda proje geliştirirler. TTYD, tüm üyelerine bu yönde bir çağrı yapar, fikir uzunca bir süre uygulama imkanı bulur. Zaman içerisinde özellikle maliye altyapısı tam kurgulanamadığı için ‘kumbara projesi olarak da adlandırılan çalışma, süreklilik kazanmaz. DÜNYA olarak görüştüğümüz, TTYD Başkanı Oya Narin ve ve TEMA Vakfı Başkanı Deniz Ataç, projenin pratikliğine ve yaygınlık kazanma potansiyeline dikkat çekiyor ve “İsteğe bağlı olan söz konusu minik bağışlar, fatura işlemlerine tabi tutulduğunda teknik yönden kimi engeller oluştu. Vergisel düzenlemelere ilişkin mevzuatı kolaylaştıran dokunuşlar yapıldığında kitlesel bir proje ortaya çıkar” görüşünü savunuyor.

Proje ile ilgili sözü bu noktadan sonra maliye bürokrasisine bırakarak, biz sayfamız elverdiğince dün akşam İstanbul Taksim Feronya Oteli’nde duası yapılan Burhan Silahtaroğlu’nun değerler yaratan iş yaşamına göz atalım.

Özal’dan davet aldı

Türkiye’de turizmin ivme kazandığı 1980’li yıllarda, dönemin başbakanı Turgut Özal’ın sektöre ikna ettiği bir avuç yatırımcı arasında idi Burhan Silahtaroğlu. Erzurum’dan ailesi ile geldiği İstanbul’da Robert Kolej'e yazdırılan, aldığı iyi eğitimin hakkını sonuna kadar veren bir değerli müteşebbis olarak sanayiye de en az turizm kadar hizmet üretmesini bildi. Genç yaşında tekstille uğraşan ailesinin işini dönüştürerek, rulman, tarımsal ekipman ve su pompası alanlarında başarı sağlayan Silahtaroğlu, Özal’ın dikkatini çekerek, 1980’li yıllarda turizme yönlendirilir.

Turizm Bankası’ndan aldığı krediye ek olarak Dünya Bankası’ndan sağladığı kredi ile 1985’te açılan Robinson Clup Çamyuva ilk tesisi olur. Silahtaroğlu Grubu, ticaretten öte sosyal ve kültürel vaka olarak gördüğü turizmde art arda oteller açar. Topluluk, toplam 6 bin 500 yatak kapasitesine ulaşır. Tesisleri, on yıllarca, her yaz çocukları ile tatil yapan Alman ailelerin ikinci, üçüncü nesillerinin de geldiği adeta ‘yazlık’ kimliğine bürünür. Müşterilerinde bağlılık kavramını yaratmak ister; bunu başarır, belki de bu ısrarın sayesinde ‘sürdürülebilir turizmi’n de önünü açar.

'Pek çok ilk'te imzası var

Türkiye’ye alanında ilk dev yabancı yatırımların gelmesine öncülük yapan Burhan Silahtaroğlu, tesislerinin bir bölümünü Robinson Clup TUI’ye satar. Lykia World Ölüdeniz ve LykiaLodge Kapadokya’ya odaklanır. Silahtaroğlu’nun başarısının altında yatan nedenlerin arasında, lokasyon yaratma gücünün ayrı bir yeri var. Bugün onun ilk girişimleri ve ısrarlı duruşu sayesinde Çamyuva, Side, Kapadokya, Ölüdeniz, Denizkaya Türkiye’nin önemli turizm destinasyonları arasında yer alıyor.

İlk balon turunda, yamaç paraşütünde, animasyon, çocuk konseptinde onun imzası bulunuyor. Club Flipper ile Türkiye’nin ilk devremülk sistemi, SHC ile ilk uzun dönem devre tatil sistemi ve Lykia World Antalya Links Golf ile hem Türkiye’nin, hem de Akdeniz çanağının ilk denize sıfır “ Links” golf sahası eserleri arasında. Çalışan haklarını yasal zeminde korunabilmesi adına tesislerine işçi sendikalarını ilk sokan yatırımcıların başında geldiği de biliniyor. Günümüzde bakanlık teşviki ile verilen uçak koltuğu garantisini sektörde ilk başlatan kişi olan Silahtaroğlu, TUI’ye Çamyuva uçuşlarını sürdürmesi şartı ile yolcu garantisinin altına imza atar ve yıllarca başarı ile uygular. İlk dönem Pegasus Havayolları’nın kurucularından olan Silahtaroğlu'nun miras bıraktıklarını yukarıda sıralamaya çalıştık.

Yanı sıra antik tiyatroları sahiplenecek ve korumaya alacak bir vakfın oluşturulması en büyük dileği idi. Umuyoruz ki bu ihtiyaca yönelik vurgusu bir vasiyet olarak algılanır, sektör ileri gelenleri, elbirliği ile bu yöndeki çabalara destek verir.

Dayanışmanın önderi oldu 

Turizmin kanaat insanları arasında yer alan Burhan Silahtaroğlu'nun önderliğinde yürütülen dayanışmanın en güzel örneklerden birini turizm yazarı Fehmi Köfteoğlu anlatıyor: “Geçmiş dönemde önemli tur operatörü İrem Tur’un mali sıkıntıya girmesi üzerine Burhan Bey, ilgili tüm otel sahiplerini biraraya getirdi. Borçlarının ötelenmesini sağladı. Kendi de grup olarak bankalara alacakları karşısında kefalet verdi”. Bu arada son dönemde bir mali sıkıntı yaşadı Silkar Grubu. Grubu'nun yakın zamanda küçülerek yeni bir yol haritası ortaya koyduğunu, ailenin Burhan Silahtaroğlu’nun yarattığı turizm know how’una sarılarak sıkıntıları aşma gayretlerinde önemli mesafeler aldığını da belirtmek gerekiyor.