Vegan diyet kalbe de gezegene de iyi geliyor

Şebnem TURHAN 

Yeni yayımlanan birçok araştırma, bitkisel beslenmenin kanda düşük kolesterol seviyesi yaratmasıyla kalp hastalığı riskini azalttığına işaret ediyor. Hakemli bir kardiyoloji tıp dergisi European Heart Journal’da yeni yayımlanan çalışma, vegan ve vejetaryen diyetlerin kardiyovasküler hastalık riskini düşürdüğünü ortaya koydu. Çalışma, yazarlarına göre türünün en büyük sistematik incelemesi olarak öne çıkıyor. Danimarka’daki araştırmacılar, vegan ve vejetaryen diyetlerinin kardiyovasküler hastalık (CVD) riski üzerindeki etkisini daha iyi anlamak için bir meta-analiz gerçekleştirdi. Her yıl yaklaşık 18 milyon insanın ölümünden kalp hastalıklarının sorumlu olduğu göz önüne alındığında çalışma büyük önem taşıyor. Araştırmanın yazarları, 1982 ile 2022 yılları arasında yayımlanan ve toplam 2 bin 372 katılımcının yer aldığı 30 randomize çalışmanın verilerini analiz etti. Özellikle, toplam kolesterol, düşük yoğunluklu lipoprotein kolesterol (LDL veya ‘kötü’ kolesterol), trigliseritler (kanda bulunan bir yağ türü) ve apolipoprotein B’nin (veya apoB) kan seviyelerine baktı.

5 YILDA KOLESTROLÜ YÜZDE 7 AZALTIYOR

Araştırmacılar, hayvansal ürünleri tüketenlere kıyasla, veganların ve vejetaryenlerin toplam kolesterol, LDL kolesterol ve apoB düzeylerinin daha düşük olduğunu keşfetti. Spesifik olarak, bitki bazlı diyetler ‘kötü’ kolesterolü yüzde 10 ve toplam kolesterolü yüzde 7 azalttı. LDL kolesterolün ana proteini olan apoB seviyeleri, bitkisel beslenenler için yüzde 14 düştü. Çalışma yazarı Profesör Ruth Frikke-Schmidt yaptığı açıklamada, “Vejetaryen ve vegan diyetlerinin, apoliprotein B tarafından belirtildiği gibi tüm arter tıkayıcı lipoproteinlerde yüzde 14’lük bir azalma ile ilişkili olduğunu bulduk. Bu, statinler gibi kolesterol düşürücü ilaçlar almanın etkisinin üçte birine karşılık geliyor” dedi. Profesör, beş yıl boyunca bitki bazlı bir diyetin “kardiyovasküler hastalık riskinde yüzde yedi azalma ile sonuçlanacağını” vurguladı. Frikke-Schmidt, statin tedavisinin ‘üstün’ olmaya devam ettiğini ancak “bir rejimin diğerini dışlamadığını” kaydetti. Başka bir deyişle, bitki bazlı bir diyete bağlı kalırken statin kullanmanın “Sinerjistik bir etkiye sahip olması muhtemeldir, bu da daha büyük bir faydaya yol açar” dedi. Bitki bazlı beslenme alışkanlıklarını yaşamın erken dönemlerinde benimsemek, bu faydaları daha da artırabiliyor. Kopenhag’daki Rigshospitalet’in Başhekimi Frikke-Schmidt, “İnsanlar erken yaşlardan itibaren vejetaryen veya vegan diyetlere başlarsa, tıkalı arterlerin neden olduğu kardiyovasküler hastalık riskini azaltma potansiyeli önemli düzeydedir. Önemli oranda, kıtalar, yaşlar, farklı vücut kitle indeksi ve farklı sağlık durumlarındaki insanlar arasında benzer sonuçlar bulduk” dedi. Yeni yayımlanan araştırma, diyet ve kalp hastalığı arasındaki bağlantıları bulan ilk araştırma değil. Geçen yıl yayımlanan başka bir araştırma, bir porsiyon kırmızı etin kalp hastalıkları riskini yüzde 22 artırabileceğini buldu.

HEM KALBE HEM GEZEGENE FAYDALI

Benzer şekilde, bir yıl önce yayımlanan iki ayrı çalışma bitki bazlı gıdaların kalp hastalığı riskini azaltabileceğini ortaya koydu. Bu, daha sonraki yaşamlarında hayvansız diyetleri benimseyenler için bile geçerliydi. Frikke-Schmidt, halkı bitki bazlı bir diyete geçmeye teşvik etmenin gezegene de fayda sağlayacağına dikkat çekerek “Son incelemeler, yüksek gelirli ülkelerin popülasyonlarının bitki bazlı beslenmeye geçmesi durumunda, bunun net sera gazı emisyonlarını yüzde 35 ila yüzde 49 oranında azaltabileceğini göstermiştir” diye açıkladı. Schmidt, “Bitki bazlı diyetler, gıda üretimini çevresel olarak daha sürdürülebilir biçimlere dönüştürmek için kilit araçlardır, aynı zamanda kardiyovasküler hastalık yükünü azaltır” dedi.