Şehrin hafızasına sahip çıkmak
Turan Farajova, son dokuz yılını kent yaşamına adamış bir İstanbul aşığı… Pera’dan Kınalıada’ya uzanan İstanbul’un sessiz ama görkemli sakinleri, onun merakıyla birleşerek eski sosyal yaşamın tarihine ışık tutuyor. 2020 yılında arşivini ‘İstanbul Apartmanları’ isimli sosyal medya platformuna dönüştüren Farajova ile şehrin değişen yüzü üzerine…
HELİN KAYA
Kent yaşamını odağına alan ‘İstanbul Apartmanları’ hesabını açmaya nasıl karar verdiniz?
1991 yılında Azerbaycan’da dünyaya geldim. 28 yıldır İstanbul’da yaşıyorum ve çocukluğumdan beri en büyük tutkularımdan biri tarih okumaları yapmaktı. Yüksek lisansta tarih okumaya başladığımda, İstanbul’da işgal yıllarında yaşanmış sosyal olaylar ilgimi çekti. 2014 yılında araştırmaya başladığım İstanbul kent tarihi aynı yıl mimari arşiv yapmama da yol açtı. 2020 yılına gelindiğinde ise, bu arşivi sosyal medyada İstanbul Apartmanları adlı bir platforma dönüştürerek, herkesle paylaşmaya başladım.
Projenin hangi amaçları taşıdığını söylemek mümkün?
İstanbul Apartmanları; bugün gelinen noktada iki sosyal medya hesabı, bir YouTube belgesel serisi ve bir kitap olarak varlığını sürdürüyor. Elimdeki arşivi dijital ortamda yayınlama isteğinden başlayan bu çalışma, zamanla büyüyerek İstanbul kent tarihinde önemli bir kaynağa dönüştü.
1800’lerin sonunda gelişen zengin mimari yapılaşmanın, şehirde yaşayan farklı etnik kökenli toplumlarla bir bağlantısı olduğunu düşünüyor musunuz?
Etkisi yok denemez. Birçok yapı şekli, özellikle de apartman hayatına farklı etnik gruplara ev sahipliği yapan kozmopolit bir şehir olmasının etkisi bulunuyor. Herkes yaşam alanında kendi kent kültüründen parçalar taşımayı ister.
Günümüzde eski mimari yapıdan bu kadar uzaklaşılmasına neler sebebiyet veriyor?
Bunun sebebi dönem mimarisinin etkisi diyebiliriz. Bu değişim sadece Türkiye’de yaşanmadı, tüm dünyada yaşanan bu uzaklaşmanın sebebi mimari akımların dönem değiştikçe farklılaşması ve modernleşmesi. Bugün gördüğümüz tarihi binaların hepsi de tek bir mimari akımın ürünü değil nitekim. Klasik yerini Neo Klasik’e, Art Nouveau yerini Art Deco’ya bıraktı. Zamanla bunların hepsi de modern mimari akımlara dönüştüler.
‘İstanbul Apartmanları’ isimli kitabınızdan da bahsedelim… Platformu kitaba dönüştürme fikri nasıl ortaya çıktı?
Kitap fikri İstanbul Apartmanları takipçilerinden geldi ilk olarak. Paylaşımları yapmaya başladığım ilk aylarda bu bilgileri bir kitapta toplamamı ve yayınlamamı istediler.
Ben de kendilerini kırmayarak, İstanbul Apartmanları’nın ilk yılını kutladığım günlerde bu kitabın hazırlıklarına başladım. İlk baskı da TEPTA Aydınlatmanın kurucusu Robi Ebeoğlu’nun maddi ve manevi destekleriyle gerçekleşti.
Kitap künye
İstanbul Apartmanları / Hikayeleri ve Anıları ile Beyoğlu
Turan Farajova, M. Serdar Kılıç
Ofset Yapımevi
224 s.
