Sanat Köyü’nde bir nefes

Gila BENMAYOR

Artık “yeşil” olmayan Bursa’nın Nilüfer Belediyesi’ne bağlı Misi Köyü çevresindeki ormanlarıyla, usul usul akan çayıyla bir tablodan fırlamış gibi.

Bursa’nın en eski köyü olan Misi yeni adıyla Gümüştepe Mahallesi’ni tarihçi Herodot’a göre M.Ö 1816’da Trakya’dan gelen kavimlerden Mysi’ler kurmuş.

Dolayısıyla Mysia olarak da anılıyor. Bazı kaynaklara göre, Mysia aynı zamanda Lidya dilinde, bölgede çok yaygın olan kayın ağacı anlamına gelen “mysos” sözcüğünden türemiş.

Rivayetlerin hangisi doğru bilemem ancak Misi’nin, Bizans dönemi dahil tarihi bir yerleşim bölgesi olduğu kesin Vaktinde ipek böcekçiliği, şarapçılık ve bağcılıkla öne çıkan, 17. ve 18. yüzyıl Osmanlı mimarisini yaşatan sokakları ve yapılarıyla Misi, Nilüfer Belediyesi tarafından ‘Sanat Köyü’ olarak konumlandırılıyor.

Nilüfer Belediye Başkanı Turgay Erdem, ‘Misi’den Gümüştepe’ye’ başlıklı kitaptaki yazısında Misi’nin özgün değerlerini koruyarak, kültürel mirasını geleceğe taşımak için uzun yıllardan beri özel bir çaba içerisinde olduklarını belirtiyor.

Eski evler aslına uygun restore edilmiş ama en önemlisi Misi’de sanatsal etkinliklerin düzenlendiği Fotograf Müzesi, Edebiyat Müzesi, Çocuk Kütüphanesi, İpekevi, Sanatevi, Yazarevi ve Sanat Kahvesi gibi değerli mekanlar açılmış. Misi’yi ziyaretin nedeni, Nilüfer Belediyesi Fotoğraf Müzesi’nde 2 Temmuz tarihine kadar devam edecek, fotoğraf sanatçısı Ani Çelik Arevyan’ın ‘Nefes Al, Nefes Ver’ sergisi.

2017 yılında açılan Fotograf Müzesi Türkiye’deki altı fotoğraf müzesinden biri.

Müze sorumlusu Bahadır Öztuna’nın verdiği bilgiye göre, her yıl yerli ve uluslararası fotoğraf sanatçılarının yer aldığı üç sergi açılıyor.

Restore edilmiş şirin tarihi evde, fotoğraf sanatının geçmişten günümüze geçirdiği aşamaların hikayesi, fotoğraf sanatçılarının eserleri, fotoğraf makineleri sergileniyor.

Kütüphanesi Bursa’nın eski fotoğrafları, ustaların albümleri, fotoğrafçılık teknikleriyle ilgili kitaplarıyla hayli zengin.

Karanlık Oda’da ise siyah-beyaz çekim, film banyosu, kart baskı eğitimleri veriliyor.

Sergi salonu, Bursa’nın halka açık tek fotoğraf galerisi aynı zamanda.

Fotograf Müzesi’nin danışmanlığını yapan fotoğraf tarihçisi, yazar, araştırmacı Engin Özendes Arevyan’ın sergisinin küratörü.

Pera Müzesi’nde çok sevdiğim ‘Bir Yol Öyküsü’nün yanı sıra pek çok serginin küratörlüğünü yapan, en son Sinop Cezaevi’yle ilgili projesini tamamlayan Özendes daha önce de Ani Çelik Arevyan ile çalışmış. İstanbul Modern’de fotoğraf sanatçısının ‘Göründüğü Gibi Değil’ adlı kişisel sergisinin küratörlüğünü yapmış.

“Ani Çelik Arevyan, çok araştıran, çok çalışan başarılı bir sanatçı. Gündelik nesnelerden yola çıkarak sürrealist bir anlatım dili kullanır. Yapıtları tek bir dokunuşla şekillenmez. Çalışmalarında uzun bir hazırlık süreci sayısız gözlemle buluşur, sayısız katmanın harmanlamasıyla oluşur” diyor.

DÜŞSEL ORTAMDA YARATILAN KOMPOZİSYONLAR

Sergide yer alan sanatçının ‘Nefes Al, Nefes Ver’ küp biçiminde metal tül, ağaçlara tutunmuş baloncukların olduğu ‘Yeni Doğmuş’ işleri Özendes’e göre, düşsel bir ortamda yaratılan kompozisyonlarla sunulmuş, olağanüstü ışığın yakalandığı çalışmalar.

Sergiyi birlikte gezdiğimiz Arevyan, ‘Nefes A l, Nefes Ver’ işini anlatırken “fotoğraflarımda en başından beri ışığa, ışığın nasıl yayıldığına, yansıdığına ve dönüştüğüne odaklandım. Metal tül de ışığa müdahale eden yapısıyla daima ilgilendiğim bir nesne oldu” diyor.

Eserleri Paris’te Fransız Milli Kütüphanesi’nde, İstanbul Modern Müzesi’nde ve pek çok özel koleksiyonda yer alan Ani Çelik Arevyan fotoğrafçılıkla ilgili teknolojiyi yakından izleyen ve işlerinde uygulayan bir sanatçı.

Değişik malzemelerle çalışmayı seviyor. Örneğin, çektiği kurutulmuş bir çiçeğin fotoğrafından yola çıkıyor, bakırın işlendiği atölyeye girerek bakır bir kompozisyon yaratıyor.

Çok sevdiği metal tül ile sardığı bakır çiçek heykele dönüşüyor. Cam üflemeyi öğrenmekte olan Arevyan’ın bu teknikle nasıl bir iş üreteceğini merakla bekliyorum.

YAŞAMIN RİTMİNE SANAT KATIYORUZ

Sergisi nedeniyle Misi’ye birkaç kez gidip gelen Ani Çelik Arevyan’ın rehberliğinde Edebiyat Evi’ne de uğruyoruz.

2018 yılında ziyarete açılan müzede şair ve yazarlara ait şahsi eşyalar, fotoğraflar, defterler, mektuplar, notlar sergileniyor. Bunlardan pek çoğu yazarların kendileri ya da aileleri tarafından bağışlanmış.

Oya Baydar’ın küçücük bir çocuk iken resimlerle süsleyip babasına yazdığı mektup gibi insanın içini ısıtan o kadar çok anı var ki müzede.

Misi diğer etkinlik alanlarıyla “Sanat Köyü” unvanını çoktan hak etmiş durumda.

Öte yandan Nilüfer Belediyesi “Yaşamın Ritmine Sanat Katıyoruz” sloganıyla en ez 20 yıldan beri Bursa’nın kültür sanat ajandasını belirlediği iddiasında.

Belediye Başkanı Turgay Erdem’a göre, Nilüfer 20 yılda kültür alanında sağlam ve yaygın mekânsal altyapısını oluşturmayı başardı.

Erdem, tiyatrodan müziğe, edebiyattan kültürel mirasa, sinemadan görsel sanatlara her yaştan, her kesimden insanın katılımcı ve üreticisi olduğu erişilebilir bir kültür hayatı yaratıldığını belirtiyor.

Uluslararası Nilüfer Caz Festivali, Tiyatro Festivali, Yılın Yazarı gibi etkinliklere de imza atan Nilüfer Belediyesi’nin bütçesinden kültür ve sanata ayırdığı miktarı merak ettim.

Bütçesinin yüzde 3’ü tutarındaymış.