Ünlü yatırımcı Jim Rogers: Türkiye ekonomisinde garip şeyler yapılıyordu...
ABD'li ünlü yatırımcı Jim Rogers, Türkiye ekonomisinde bir süredir garip şeyler yapıldığına dikkat çekerek, "Şimdi birileri bazı şeylerin farkına vardı ve Türkiye'de işler daha iyiye gidiyor gibi görünüyor" dedi. Rogers, küresel borsalarda devam eden yükselişe de dikkat çekerek, "Herkes çok dikkatli olmalı. Hayra alamet değil" uyarısında bulundu.
Yatırım gurusu olarak adlandırlan ünlü uluslararası yatırımcı Jim Rogers, CNBC-e'den Asiye Erduran'ın sorularını yanıtladı. Türkiye piyasalarına yatırım yapmamasına gerekçe olarak "tembellik yaptığı" itirafında bulunan Rogers, "Bana bunu hatırlattınız. Türkiye'ye bir göz atmalıyım" dedi.
Global bazda tüm borsalarda yaşanan rekor yükselişlerle ilgili ise Rogers, yatırımcılara uyarıda bulundu. "ABD borsası 15 yıldır yükseliyor. Bütün global borsalar çok iyi zaman geçiriyor. Ve benim deneyimlerime göre herkesin iyi zaman geçirmesi hayra alamet değil" diyerek yatırımcılara dikkatli olmaları uyarısında bulundu.
İşte Jim Rogers ile röportajın tam metni:
Türkiye'de yaşanan son ekonomik gelişmeleri yakından takip ettiğinizi biliyorum... Türkiye ekonomisinin görünümünü nasıl değerlendiriyorsunuz? İzlenen mali ve para politikaları hakkında ne düşünüyorsunuz?
Türk ekonomisinde, bir süredir, Türk hükümeti insanların garip bulduğu şeyler yapıyordu yani para biriminin önemli olmadığını hatta hiçbir şeyin önemli olmadığını söylüyordu. Şimdi birileri bazı şeylerin farkına vardı ve Türkiye'de işler daha iyiye gidiyor gibi görünüyor. Türkiye'nin birçok avantajı var ve tarih boyunca da her zaman böyleydi. Türkiye harika bir konuma ve akıllı insanlara sahip, bu yüzden umalım ki işler şimdi doğru olsun.
Daha önceki açıklamanızda Türk varlıklarına yatırıma başlamayı düşündüğünüzü söylemiştiniz. Bunun için neyi bekliyorsunuz?
Tembellik ettim, asıl sebebi bu. Sadece tembellik. Ama şimdi sizinle konuştuğum için hatırladım ve Türkiye'ye yeniden bakmaya başlamalıyım çünkü Türkiye'de işlerin daha iyiye gittiğini ve gitmeye devam edeceğini biliyorum. Eğer Türkiye’de bankalar doğru işliyorsa göz atmalıyım demektir. Bu yüzden bir göz atmalıyım, bunu aklıma soktunuz.
Biraz da küresel ekonomiden konuşalım... Altın, gümüş ve kripto yatırımlarınız var... Bildiğin gibi birçok risk söz konusu, seçimler, savaşlar ve enflasyon gibi sorunlar ön planda... Bu yatırım araçları için tahminleriniz ne yönde? Söz konusu bu risklerin etkileri emtia ve kriptoya yansımaları ne olur?
Dünya genelindeki çoğu borsa yeni zirveler yapıyor, neredeyse her yer güçlü. Çin değil. Ama neredeyse her yer güçlü. Bu yüzden yükselişte olan piyasalara atlamak hoşuma gitmiyor, düşüşte olan piyasaları tercih ediyorum. Bu yüzden benim için şu anda borsada yatırım yapacak bir şey bulmak zor. Çünkü her şey o kadar güçlü ki, ABD bile on beş yıldır yükseliyor. Bu Amerikan tarihinde sorunsuz geçen en uzun süre. Yani bilmiyorum, belki de bir daha hiç sorun yaşamayacağız. Ama her zaman sorun yaşadık, bu yüzden dünyadaki çoğu borsa hakkında biraz endişeli ve şüpheciyim. Türkiye farklı olabilir, Çin piyasası düştü. Çin'e bakıyorum çünkü düşüşte ama çoğu hisse senedi piyasası çok güçlü. Japonya 35 yıldır düşmesine rağmen yükselmeye başladı ve yeni zirveler yapıyor, bu yüzden neredeyse herkesin keyfi yerinde.
Peki altın, gümüş ve kripto almak için doğru bir zamanda mıyız? Ne düşünüyorsun?
Altın ve gümüş sahibiyim, daha fazla gümüş almak istiyorum, gümüş hâlâ tüm zamanların en yüksek seviyesinden %40 aşağıda. Altın almıyorum, altınım var, satıyorum. Altın tüm zamanların en yüksek seviyesine yakın. Ben hiçbir zaman kripto para almadım ve satmadım. Bazı insanlar bunların ticaretini yaparken çok eğleniyor ama ben dünyanın para birimini kripto parayla değiştireceğini düşünmüyorum. Kripto insanları öyle olduğunu söylüyor, fakat ben bu konuda şüphe duyuyorum. Mesela Washington’ın “artık kullanacağımız para bu, buyrun” demek gibi bir düşüncesi yok, Londra'nın da yok, Tokyo'nun da yok.
ABD seçimlerine de değinmek istiyorum... Anketler ABD'de 2. Trump döneminin başlayacağını gösteriyor... Peki 2. Trump dönemi ABD, küresel ekonomi ve gelişmekte olan ülkeler için ne anlama geliyor?
Cevap vermek isterdim ama Bay Trump'ın kendisi de ne yapacağını bilmiyor. Bay Trump biliyorsunuz bir gün uyanacak ve televizyonda gördüğü herhangi bir şey fikrini değiştirecek. Ama bu durum dediğim gibi, Amerikan piyasası 15 yıldır yükseliyor. Korkarım ki Bay Trump ne yaparsa yapsın Amerikan piyasasına yardımcı olmayacak çünkü zaten Amerikan tarihinin en uzun süren yükselişi. Bay Trump'ı tanıyoruz, ben hatalar yaptım, o da birçok hata yaptı, hepimiz yaptık, bu yüzden başkan olarak kim seçilirse seçilsin o kadar iyimser değilim. Çünkü Amerikan pazarı için sorunsuz geçen çok uzun bir zaman olduğunu biliyorum.
2. Trump dönemi için en büyük risk hangisi? Ukrayna mı İran mı, İsrail mi yoksa Çin mi?
Şu anda ana risk savaş. Ukrayna'da bir savaş var. Dünyada birkaç devam eden savaş var, Asya'da savaş olasılığı var. Birilerinin yanlış bir şey yapabileceğinden endişeleniyorum. Özellikle de Bay Trump başkan olursa. Çünkü kim bilir neler yapabilir. Kazayla bir şeye sebep olabilir ya da bir kaza geçirebilir ve sonra bir bakmışız hepimiz savaştayız. Tayvan-Çin savaşı olmamalı. Çin savaş istemiyor, Tayvan savaş istemiyor. Ama kim bilir, bir kaza olabilir, bu beni endişelendiriyor. 2 şey beni endişelendiriyor, birincisi Amerikan pazarı 15 yıldır yükseliyor, ikincisi savaş ihtimali var.
Fed politikalarından da bahsetmek istiyorum. Enflasyonu yüzde 2 hedefine getirmek isteyen Fed ne zaman faizi indirir? Ayrıca ECB'nin faiz kararını bekliyoruz... İki majör merkez bankasının uyguladığı para politikası için ne düşünüyorsunuz?
Enflasyon verileri çoğu ülkede enflasyonun düştüğünü söylüyor. Ve eğer enflasyon gerçekten söylendiği gibi düşüyorsa, merkez bankaları faiz oranlarını düşürmeye başlayacaktır. Eğer bu olursa, bu ABD borsasındaki son yükseliş olabilir. Eğer faiz oranları düşerse hisse senetlerini satmanın tam zamanı.
Son olarak yatırımcılar için ne tavsiye vermek istersiniz?
Benim tavsiyem çok dikkatli olunması. Amerikan borsası yıllardır hiç bu kadar yükseliş göstermemişti. Bu yüzden lütfen dikkatli olun. Dünya çapındaki birçok borsa da çok iyi zaman geçiriyor. Ve benim deneyimlerime göre herkesin iyi zaman geçirmesi hayra alamet değil.
