Türkiye, gri listeden çıkmak için çalışıyor

Mehmet KAYA / ANKARA

Türkiye, siyasi, ekonomik yapısına ve sayısallaşma yönünde yaptığı yatırımlara rağmen, uluslararası hukuk açısından konumuna uygun düşmeyen FATF Gri Listede bulunuyor. 2021’de Türkiye’nin gri listeye alınmasının ardından hem ekonomi, hem de hukuk çevrelerinde bu konumdan uzaklaşılması gerektiği yönündeki görüşler sonucu adımlar hızlandı. 2022’de sağlanan ilerleme ve 2023’te teknik anlamda Türkiye’ye “yeşil ışık” yakılmasının ardından, Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek, Şubat 2024’te yapılacak FATF Genel Kurulu öncesi, tam uyum için kamuoyunu harekete geçirdi. Şimşek, Kasım ayında yaptığı açıklamada, Mali Eylem Görev Gücü (FATF ) gri listesinden çıkış için sadece kripto para alanında bir düzenleme yapması gerektiğini vurgulamıştı. FATF’ın Türkiye için bir sonraki inceleme dönemi Aralık 2025, sonuç ve karar raporu ise Haziran 2026. Son yayınlanan raporda, Türkiye’nin inceleme dönemlerini kaçırdığı ancak “adımlar atmasının takdirle karşılandığı” vurgulanarak yeşil ışık yakıldı.

Kasım ayında Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek’in konuyu kamuoyu gündemine taşıyarak yasal düzenleme yönünde baskı oluşturmasına karşılık, geçen süre içinde ilgili düzenleme TBMM’ye gönderilmediği gibi, içeriğine yönelik bir açıklama da yapılmadı. Son olarak Ocak ayı içinde yasanın TBMM’ye gönderileceği açıklandı.

EKONOMİ’nin edindiği bilgilere göre olası düzenleme “kripto paralarla ilgili” olarak nitelense de gerçekte özellikle kara para aklama ve başta terör örgütleri olmak üzere suç örgütlerinin finansman hareketlerinin kısıtlanması ile bu türlerden suça karışmış kişilerin mal varlıklarına el konulmasını kolaylaştırıcı düzenlemeleri içeriyor. Türkiye’nin bazıları uluslararası suç örgütü niteliğinde olan yapılara yönelik başlattığı operasyonların bu sürece katkı vereceği belirtildi.

Çıkış garanti değil

Türkiye’nin bu düzenlemeleri yapsa da FATF’ın Şubat Ayında yapacağı genel kurulda gri listeden çıkışının garanti olmadığı vurgulandı. Aynı yönde kamuoyunu hazırlayan bir açıklama Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek tarafından yapıldı. Diğer yandan, Türkiye’nin 40 aykırılıktan sadece birinin kaldığı yönündeki 2023’te FATF’ın resmi raporuna giren bir teknik değerlendirmesi bulunuyor. Türkiye’nin bu düzenlemeyi de yaparak, siyasi ve zaman olarak listeden resmi olarak çıkamasa da, teknik olarak gri liste ile ilişkili aykırılıkların tamamını düzeltmiş olması, bunun FATF’ın teknik birimlerince tescil edilmesinin Türkiye’nin elini hem ekonomik, hem de uluslararası hukuk açısından rahatlatacağı belirtiliyor.

"Listeden çıkmak, önemli adım"

Gelir İdaresi E. Strateji Geliştirme Daire Başkanı, Yeni Ekonomi Danışmanlık kurucu ortağı Nazmi Karyağdı, FATF’ın son açıkladığı rapordaki olumlu havaya işaret etti. Karyağdı şu yorumu yaptı: “FATF’nin 27 Ekim 2023’te gri listedeki ülkelere ilişkin olarak yayınladığı duyuruda Türkiye’nin Eylem Planındaki süreleri geçirmiş olmasına rağmen bir husus hariç diğer 40 Tavsiye Kararını başarıyla karşıladığını açıkladı. Bu bağlamda ‘Türkiye, özellikle terörün finansmanı riskiyle tutarlı olarak terörün finansmanıyla ilgili varlıklara el koyarak, kalan tek stratejik eksikliğini gidermek için eylem planını uygulamaya devam etmelidir.” tespitinde bulundu. Şubat 2024’te yapılacak olan FATF Genel Kurulu’nda Türkiye’nin gri listeden çıkması mümkün olacak. Bu durum ülkemizin medeni dünyada hak ettiği yeri alması anlamında önemli bir adım anlamına gelmektedir.”