Türkiye, Avrupa’dan uzaklaşma eğilimini tersine çeviremedi

AB Komisyonu'nun 2023 Genişleme Paketi kapsamında açıkladığı Türkiye Raporunda göç, ekonomi ve enerji başlıklarında olumlu değerlendirmelere yer verilirken, demokratikleşme ve temel haklar konusunda eleştiriler öne çıktı. Raporda “Türkiye, kilit bir ortak ve aday ülke olmaya devam ediyor ancak katılım müzakereleri 2018'den bu yana durma noktasında. AB'den uzaklaşma yönündeki olumsuz eğilimi tersine çevirememiş durumda” denildi.

AB Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen ve AB Komisyonu’nun Komşuluk ve Genişlemeden Sorumlu Üyesi Oliver Varhelyi, 2023 Genişleme paketi ile ilgili olarak Brüksel’de düzenlenen basın toplantısında Türkiye ve Ukrayna'nın da aralarında olduğu adaylarla ilgili ülke raporlarını açıkladı. AB Komisyonu, Ukrayna ile katılım müzakerelerinin başlatılmasını, Gürcistan'a üyelik için aday statüsü verilmesini ve Moldova ile katılım müzakerelerinin başlatılmasını tavsiye ederken, raporun Türkiye ile ilgili bölümünde ise, demokratik kurumların işleyişinde ciddi eksiklikler bulunduğu uyarısında bulunuldu. Türkiye’nin AB için kilit bir ortak ve aday ülke olmaya devam ettiğinin vurgulandığı bölümde, ancak katılım müzakerelerinin Avrupa Konseyi'nin kararı doğrultusunda 2018'den bu yana durma noktasında olduğuna işaret edildi. Varhelyi tarafından duyurulan ve "Türkiye, AB'nin kilit ortağı ve aday ülke olmaya devam ediyor” ifadesiyle başlayan raporda Türkiye’nin AB'den uzaklaşma yönündeki olumsuz eğilimi tersine çevirememiş olduğu ve katılımla ilgili reformları sınırlı ölçüde gerçekleştirebildiği ifade edildi.

"Kararlı adımlar atılmalı"

Terörle mücadele, ekonomi, enerji, gıda güvenliği, göç ve ulaştırma gibi önemli alanlarda Türkiye ile ortak çıkar alanlarındaki işbirliğinin devam ettiğinin altı çizilen raporda, “Türkiye'nin, işbirliğini artırmak için kararlı adımlar atması gerekiyor" ifadesi kullanıldı.

İfade özgürlüğü konusunda ciddi gerilemenin devam ettiğine, sivil toplum kuruluşlarının artan baskıyla ve faaliyet alanlarının daralmasıyla karşı karşıya kaldığına dikkat çekilen raporda, yargı alanında son yıllarda çok sayıdaki reform paketine rağmen yapısal eksikliklerin giderilmediği belirtiliyor.

AB Komisyonu, Ukrayna ve Moldova ile tam üyelik müzakerelerinin başlatılmasını, Gürcistan'a ise aday ülke statüsü verilmesini tavsiye etti. Komisyon Başkanı Ursula von der Leyen, "Komşularımız ne yöne gideceklerini seçti" dedi.

TÜRKİYE RAPORU’NDAN ÖNE ÇIKAN BAŞLIKLAR

DEMOKRASİ, İNSAN HAKLARI, YARGI

"Türk yasal çerçevesi, insan haklarına ve temel haklara saygı konusunda genel güvenceler içeriyor ancak mevzuatın ve uygulamanın Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi (AİHS) ve Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi (AİHM) içtihatlarıyla uyumlu hale getirilmesi gerekiyor."

TERÖRLE MÜCADELE

"Kürt sorununun çözümüne yönelik inandırıcı bir siyasi barış sürecinin yeniden başlatılması konusunda ilerleme kaydedilmediği"

GÖÇ VE SIĞINMA POLİTİKASI, VİZE SERBESTİSİ DİYALOĞU

"Genel olarak, Türkiye ile Yunanistan arasındaki yasa dışı sınır geçişlerinin sayısı, AB-Türkiye Bildirisi'nin kabul edilmesi öncesine göre önemli ölçüde düşük kaldı." "Vize serbestisi yol haritası kapsamında öne çıkan hiçbir kriter yerine getirilmedi. Türkiye'nin hala mevzuatını vize politikasına ilişkin AB müktesebatıyla daha fazla uyumlu hale getirmesi gerekmektedir."

DIŞ POLİTİKA

"Türkiye, dış politika alanında aktif ve önemli bir aktördür, bu da AB-Türkiye ilişkileri açısından önemli bir unsurdur." ifadesi yer aldı. Türkiye'nin tek tarafl ı dış politikasının AB'nin ortak dış ve güvenlik politikası (CFSP) kapsamındaki öncelikleriyle çelişmeye devam etti. Türkiye, dış politika ve güvenlik politikası konusunda AB'nin tutumuna çok düşük uyum oranını korudu." Ankara AB'nin Rusya'ya yönelik yaptırımlarına uymaktan kaçındı" "Hamas'ın Ekim 2023'te İsrail'e yönelik saldırılarının ardından Türkiye, bunları kınamaktan ve terörizm olarak nitelendirmekten kaçındı."

EKONOMİDEKİ DURUM

"Türkiye ekonomisi oldukça ileri düzeydedir ancak raporlama döneminde herhangi bir ilerleme kaydedilmemiştir." "Türkiye'de piyasa ekonomisinin düzgün işlemeye devam etmesi konusunda ciddi endişeler devam ediyor." "Bankacılık sektörü genel olarak istikrarlı kalmıştır ancak çok sayıda aşırı karmaşık ve geniş kapsamlı makro ihtiyati ve düzenleyici tedbirler nedeniyle finansal istikrar sorunlarıyla karşı karşıyadır." "Enerji kaynaklarının çeşitlendirilmesi gelişti ve yenilenebilir kaynakların kullanımı önemli ölçüde arttı."