'Sahibinden'i unuttular mı? Domain yeniden hizmete açıldı

Selenay YAĞCI/İSTANBUL

İkinci el otomobil, motosiklet, arsa, ev, tarla satışları için en çok ziyaret edilen sitelerden biri olan sahibinden.com'da erişim sorunu gündem yarattı. Domain (alan adı) ödemesinin unutulduğu ve site isminin ABD'li bir başkası tarafından satın alındığı iddiası ortaya atılırken; şirketten teknik problem olduğu açıklaması geldi.

Aslında sahibinden.com, alan adını başkası satın almadı, domain hizmetini aldığı şirket tarafından bekleme moduna alındı. EKONOMİ'ye konuşan uzmanlar, sitenin alan adını marka tescili gereği ‘sadece unutkanlık’ yüzünden başkasının satın alamayacağını belirtilirken, teknik bir hata ya da bir anlaşmazlık olabileceği kaydedildi.

Şirketten açıklama yapıldı

sahibinden.com tarafından yapılan resmi açıklamada, “Alan adı hizmeti sağlayan firmayla yaşadığımız teknik bir sorun nedeniyle platformumuza şu anda erişim sağlanamamaktadır. Sorunun en kısa sürede giderilmesi için ilgili firmanın çalışmaları devam etmekte olup konu çözüldüğünde yeniden bilgilendirme yapılacaktır. Kamuoyuna saygıyla duyururuz” ifadelerine yer verildi. Bu açıklamadan saatler sonra alan adı yeniden sahibinden.com olarak erişime açıldı. 

Domain sorgulama yapıldığında, Sahibinden.com’un Amerikalı Network Solutions LLC tarafından 2025 yılına kadar tescil edildiği görülüyor. Ancak İnternet Tahsisli Sayılar ve İsimler Kurumu (ICANN) verilerinden sorguladığında alan adı durumunun ‘Müşteri bekletme, ClientHold, ‘istemci Aktarımı Yasak/ clientTransferProhibited kodlarıyla açığa alındığı görülüyor. Ayrıca sorguda kayıt yapan aracı şirketin de Network Solutions LLC olduğu görülüyor.

Otomatik uygulanan bir statü

sahibinden.com domain hizmetini bu şirketten almış ve yenileme süresi geldiğinde de aracı şirket domain adresini korumaya almış görünüyor. Bilgilere göre ise domain süresi 30 Aralık'ta dolmuş. Domain üzerinde (DNS vs) en son işlem 2 Ocak'ta yapılmış. Şu anda "client hold" durumunda yani DNS'i çözmüyor, dolayısıyla adresi yazdığınızda ve uygulamadan sunucuya erişilemiyor. Bu statü alan adı sağlayıcının ödememe/geç satın alma/hukuki anlaşmazlıklar/silinme vs durumlarında genelde otomatik uyguladığı bir statü.

Uyarılar dikkate alınmazsa 75-80 gün açıkta kalabiliyor

Türkiye’nin en büyük domain ve hosting hizmeti veren şirketlerinden İsim Tescil yetkililerinin verdiği bilgilere göre bir domain en fazla 10 yıllığına satın alınabiliyor. Bu süre dolduğunda hizmet veren aracı şirket otomatik olarak 1 ay önceden hatırlatma yapıyor. Eğer domaini alan şirket bu uyarılara rağmen ödemeyi yapmamışsa, aracı şirket, domain adresini yaklaşık 75-80 gün açığa alıyor. Uluslararası kurallarından biri bu.

Dava söz konusuysa boşta olsa bile satılamıyor

Bazı durumlarda örneğin sahibinden.com gibi büyük şirketlerin durumunda isim tescil, marka tescilleri de olduğu için aracı şirketler açığa alma süresini uzun tutabiliyor. Marka tescili olan bir domainde şirke, domaini yenilemeyi unutup, başkasının aldığı bir durumunda da şirketin, yasal olarak geri alma hakkı oluyor. Aracı şirketler genellikle bu tip risklere girmiyor, benzer alan adlarını dava konusunu olabileceğinden boşta olsa bile satmıyor.

Alan adı durum kodları olarak da adlandırılan ICANN Genişletilebilir Hazırlama Protokolü'ne (EPP) göre alan sahipliği durumu kodlarla belirleniyor. Bu kodlar, alan adının neden çalışmayı durdurmuş olabileceğini, alan adının ele geçirilmesine karşı korunup korunmadığını ve alan adı kaydı süresinin ne zaman dolacağını ve kullanılabilir hale geleceğini açıklıyor. Müşteri durum kodları kayıt şirketleri tarafından belirleniyor. Bazı kayıt şirketleri, bir alan adını kaydettiğinizde belirli durum kodlarını otomatik olarak yürürlüğe koyarken diğerleri bunu internet sitesi talep ettiğinde yapıyor.

ClientHold statüsü nedir?

ClientHold statüsü, bir alan adının kaydının geçici olarak askıya alındığını ifade ediyor. Bu durum, genellikle alan adı sahibinin kaydı güncellememesi veya domain kaydının geçerlilik süresinin dolması gibi nedenlerle oluşabiliyor. Bu ek süre, alan adı kayıt süresinin sona ermesinden sonra sağlanıyor ve kayıt otoritesi tarafından otomatik olarak uzatılıyor.

Alan adı kaydı "ClientHold" durumuna alındığında, alan adı hizmetleri etkileniyor ve web sitesi, e-posta hesapları ve diğer ilgili hizmetler kullanılamaz hale geliyor. Bu statünün en yaygın sebepleri arasında ödeme sorunları, yasal sorunlar gibi maddeler de yer alıyor. Yani sahibinden.com ödeme sorunları konusunda sıkıntılar yaşıyor da olabilir. Bu durumda en kötü şey ise şirket içi e-postaların dahi kullanılamıyor olma ihtimali.

Öte yandan uzmanlar, açığa almaya ilişkin oluşan DNS sorununun 2 ile 72 saat arasında giderilebileceğini ifade ediyor.