Sabancı/Haluk Dinçer: İnsanlar para kazanamıyor, sosyal güvenlik sistemi iflas etmiştir

Sabancı Holding Finansal Hizmetler Grup Başkanı Haluk Dinçer, katıldığı CNBC-e canlı yayınında önemli değerlendirmelerde bulundu.

Haluk Dinçer, faiz indirimlerinin konuşulmaya başlanmasını gerçekçi bulmadığını söyledi.

Dinçer, son dönemde çok konuşulan Türkiye’ye gelebilecek yabancı yatırımlara yönelik değerlendirmeler yaparken, sosyal güvenlik sisteminin iflas ettiğini söyledi.

“Türkiye’de orta sınıf kalmadı” diyen Dinçer, enflasyon muhasebesi ve sigorta sektöründeki sorunlu şirketlere de değindi.

İşte Haluk Dinçer'in konuşmasından öne çıkan başlıklar:

“Kasım’a kadar enflasyonu anlamayacağız”

Faiz indirimleri bir süredir konuşuluyor ben bunları pek gerçekçi görmüyorum. Türkiye'de ekonomi soğumaya başladı ama daha çok yeni. Ekonomistler şu an talebin bulunduğu seviyeyi hala enflasyonist diye değerlendiriyor. Kasımın başına gelmeden Türkiye'de enflasyonun beklendiği gibi geldiğini anlayamayacağız. Faizde yüzde 45'ten yüzde 50'ye çıkış 23 Mart'ta oldu, seçimlerden 8 gün önce. Neden? Çünkü dövize hücum vardı. Bunu tersine çevirirken de hücum olup olmayacağını test edecekler. TL mevduat şu an hala yüzde 51'de. Henüz güven yüzde 51'e sağlandı. Yüzde 49 dışarıda.

"Enflasyon, enflasyonu doğuruyor"

Enflasyon muhasebesi bir kaos. Türkiye'de döviz artmıyor. Diğer taraftan enflasyon artıyor. Bilançoya baktığı zaman yönetici, nasıl anlamlandırması gerektiğini değerlendiremiyor.

Mal ve hizmetlerde fiyat esnekliği değişebilir. Fiyatlar artsa da insanlar sigortasından vazgeçmez. Maliyet yönetimi zor sigortacılık sektöründe. 12 aylık bir tahmin gerekiyor. Türkiye'de geçmiş 12 ay için bile mutabakat yok, gelecek 12 ay için tahmin yapmak da zor. Biraz enflasyon enflasyonu doğuruyor.

“2022 senesi olumsuz geçti, 2023 toparlanma, 2024 atılım yılı diyebiliriz”

3 şirketimiz var, Agesa, Ak Sigorta ve halka kapalı Medisa. Agesa şu an Türkiye'de fon büyüklüğünde lider. Hayat sigortalarında da 2 yıldır en yüksek prim üretimi yapıyor. Bu sene ilk çeyrekte artışlar yüzde 110-112'yi buldu. Karlılıkta da yüzde 222 gibi artışlar var. Agesa’da bundan sonraki hedefimiz sağlıklı büyümeyi devam ettirmek. 2024’ten reel olarak kar artışı bekliyoruz.

Ak Sigorta'da daha seçici davranıyoruz. Ak Sigorta içindeki sektörler enflasyondan daha fazla ekleniyor. Hem aktüel hesap yapmak hem de maliyetleri güçlendirmek gerekiyor. İlk çeyrekte Ak Sigorta'da yüzde 85 prim artışı oldu. Sektöre paralel büyüme öngörüyoruz. Karlılıkta da iki kattan daha fazla kar ettik. Ak sigorta için 2022 senesi olumsuz geçti, 2023 toparlanma, 2024 atılım yılı diyebiliriz.

Medisa ise 2. çeyrekte faaliyete geçti. Yüzde 80 ve yüzde 20 oranında Agesa ve Ak Sigorta ile konsolide ediliyor.

Sağlık hizmetlerini önemsiyoruz. Yeni şirket klasik sigortacılığın ötesinde teknolojiyi kullanacak.

"Türkiye'de orta sınıf kalmadı"

Türkiye toplamına baktığımızda BES fonları yüzde 112 büyüdü, 1 trilyon TL eşiği aşıldı. Performans olarak iyi performans gösterdi. Devletten yüzde 30'luk ciddi bir destek alınıyor. Tasarruf sahiplerimiz durumlarından memnun. 8 milyon kişi, 1 trilyon TL genel resimde küçük ama 10 katına çıkarsa ciddi bir katkı yaratacaktır.

BES’te yüksek farkındalık oluştu. Satılan poliçe sayısı yıllar içinde arttı. Sadece insanların kenara koyabileceği rakamlar küçük. İnsanlar para kazanamıyor. Ortaya çıkan rakam kişi başı gönüllü beste 4 bin dolar. O da bir şey değil emeklilik için. Zaman içinde gelir dağılımının düzeltilmesi lazım Türkiye'de. Orta sınıf kalmadı. Orta sınıfın olmadığı yerde besin gelişmesi mümkün değil.

Dünyadaki oranlarda, Türkiye gelişen ülkelerin çok altında. 1 trilyon dolarlık ekonomide 30 milyar dolarlık BES fon büyüklüğü çok düşük. Türkiye'deki tasarruflara göre de küçük. Hala gayrimenkul, mevduat öne çıkıyor ama BES onlardan hızlı büyüyor. Potansiyeli çok yüksek.

“Sigorta sektöründe mali durumu olmayan şirketler var”

Medisa'yı asgari sermaye ile (100 milyon TL) kurduk. Bu sene onun üzerine 629 milyon TL’lik bir sermaye artışı yaptık ve 729 milyon TL’ye getirdik. Ak Sigorta'nın sermayesinde erime olmuştu 1 milyar TL’lik artırma yapmıştık. Yabancı ortak türkiyeye çok güveniyor ama Mehmet Şimşek’e kadar uygulanan makro ekonomik politikalardan dolayı oldukça endişelilerdi. Rasyonel politikalara dönüldüğü için de mutlular. Yabancı yatırımcıların endişeleri azalıyor ama sonuçları görmek lazım.

Portföy yatırımları için bile Türkiye yatırım yapılabilir seviyenin 4 kademe altında. Ona rağmen portföy girişleri oluyor. Doğrudan yatırımlarda ise hem Türkiye'de hem dünyada ciddi yavaşlama oldu. Kolay kolay her tarafa bayrak dikelim havasından vazgeçti global şirketler. Avrupalı şirketlerin birçoğu burada var ya da vardılar ya da gitmek üzereler. Dolayısıyla Türkiye'ye Avrupa'dan ya da ABD'den yeni bir sermaye girişi beklememek lazım. Bir konsolidasyon olabilir. Sektörde mali durumu olmayan şirketler var. Biz yeni satın alma için şirket bakmıyoruz. Şirketler el değiştirebilir. Ben Körfez'den yatırım bekliyorum. Telekom olabilir, havaalanları olabilir. Türkiye'ye muhtemelen Körfez'den para gelir.

“Sosyal güvenlik sistemimiz iflas etmiştir”

Yüksek enflasyon ortamında ekonomi yönetimi, trafik sigortalarında enflasyonu kontrol altında almak için gerekli zamları yapmadı. Serbest piyasa bozuldu en önemli sorun bu. Tamamlayıcı emeklilik sisteminin getirilmesi de çok önemli. Sosyal güvenlik sistemimiz iflas etmiştir. Türkiye'de hızla yaşlanan bir nüfus var. Sağlık hizmetleri ve emeklilik konusunda devlet bu yükü taşıyamayacak o yüzden tamamlayıcı emeklilik sisteminin gelmesi lazım.