Restoranlar, komisyon ve geç ödeme mağduru

Salgında online paket servise sığınan restoranlar, Yemeksepeti gibi şirketlerden destek bekliyor. Salgın nedeniyle müşterilerin paket servis ücretini online ve temassız olarak ödemeyi tercih etmesi restoranları darboğaza soktu. Koronavirüs kısıtlamaları nedeniyle iş hacimleri önemli oranda düşen restoranlar, ‘Yemeksepeti’nin vazgeçilmez iş ortağı olduğunu ancak mevcut şartların kendilerini zorladığını belirtiyorlar.

İşletmeler, tekil restoranlarda ortalama yüzde 10 olan komisyon oranlarında indirimin yanında 45 güne varan ödemelerin de hızlı yapılmasını talep ediyorlar. İTO Meslek Komitesi, bankalarda olduğu gibi online ödemenin firmada kaldığı süre kadar komisyon oranında indirime gidilmesi yönünde çözüm önerisini getiriyor.

Konu sosyal medyada da gündem oldu. Birçok kişi restoranların kendilerinden online ödeme yerine ‘kapıda kredi kartı’ seçeneğini tercih etmesini rica ettiğini söylüyor. Bazı işletmeler de komisyon oranlarının yüzde 32’ye çıktığını ifade ederken, bu oran yalnızca Yemeksepeti’nin özel teslimat servisi olan Vale hizmeti kullanıldığında uygulanıyor. Sektörde bu operasyonun da restoranlara destek olmak için devam ettiği ve kârlı olmadığı iddia ediliyor. Cirolarına göre çok çeşitli komisyon uygulaması yapan Yemeksepeti, edindiğimiz bilgiye göre restoranlara salgın desteği çalışmalarına başladı. Salgının ilk ayında ‘emeksepeti’ ve temassız teslimat reklamlarıyla restoranlara destek veren şirket, TOBB işbirliğiyle de ‘Restoran Destek Çeki’ kampanyası başlatmıştı. Şirket, 69 ilde, 30 binin üzerinde üye restoran ile 15 milyon kullanıcıya hizmet veriyor.

“Anlık ödemeyle yardımcı olmasını bekliyoruz”

Türkiye Lokantacılar ve Pastacılar Federasyonu Genel Başkanı Aykut Yenice, salgından en çok etkilenen kesimlerden birinin de lokantacı esnafı olduğunu söyledi. Salgınla mücadele kapsamında yayımlanan son genelge doğrultusunda paket servise döneceklerini belirten Yenice, “Binlerce çalışanımız var. Önemli bir istihdam sağlıyoruz. Dolayısıyla bu karardan mutlaka olumsuz yönde etkileneceğiz. Çünkü paket servis bizim sektörümüzde çok küçük bir pay alıyor. Bugün fast-food yapan restoranlar paket servis yapabilir ama ev yemeği başta olmak üzere büyük çoğunluğumuz bu dönemde zorlanacak” dedi.

Bazı yemek kartı firmalarının gününde ödeme yaptığına işaret eden Yenice, diğer şirketlerin de hem komisyon oranlarını düşürüp hem de anlık ödemeyle bu süreçte esnafa yardımcı olmasını beklediklerini kaydetti. TESK Başkanı Bendevi Palandöken de, Türkiye’deki 100 bine yakın restoran ve kafenin salgın kısıtlamaları nedeniyle zor zamanlar yaşadığını ifade ederek, “Bankaların, yemek çeklerinin, online sitelerin de komisyon oranları restoranları ayrıca zorluyor. Her restoranın paket servis imkanı da yok. Bu sebeple hasarı az atlatmak için online paket servise yönelmek de gerekiyor. Burada bir kolaylık gerekiyor” şeklinde konuştu.

Online paket servisin payı %60

Paket servis siparişlerinin yüzde 30’u online’dan geliyordu, pandemiyle birlikte temassız teslimat seçenekleriyle yüzde 60’a çıktı. Tüm Restoran ve Turizmciler Derneği’nin verdiği bilgilere göre Türkiye’de 100 bini aşkın yeme içme işletmesi bulunuyor. Paket servis yapan firmalar toplam sektörün yüzde 20’si civarındaydı, pandemiyle birlikte bu oran yüzde 35’leri buldu. Yeme içme sektörü 2019’da yaklaşık olarak 120 milyar TL’lik bir ciro yakalamıştı. Bu yıl pandemi etkisiyle yavaşlayan sektörde 3-4 hafta restoranların paket servis harici çalışmaması yaklaşık olarak işlerin yüzde 70 düşmesine, dolayısıyla 6-7 milyar TL’lik bir kayba sebebiyet verecek.

İTO, Gümrük ve Ticaret Bakanlığı ile görüşecek

Ticaret Bakanlığı ile bu konuda görüşmeye de hazırlanan İstanbul Ticaret Odası (İTO) 17 No’lu Restoran ve Yiyecek İçecek Hizmetleri Komite Başkanı, Meclis Üyesi Fatih Güner, üye işyerlerinin cirolarında büyük paya sahip olduğu Yemeksepeti siparişlerinin vazgeçilmez olduğunu vurgulayarak, salgın şartlarında şirketten istenen destek ve çözüm önerilerini şöyle sıraladı:

İTO'dan madde madde çözüm önerileri

* Komisyon yüzde 3-4'e çekilsin

4 yıl öncesine kadar ortalama yüzde 8+KDV olan komisyon oranı günümüzde yüzde 12+KDV seviyesine geldi. Ayrıca söz konusu orana yemek kartı da eklendiğinde yüzde 22 oranlarını buluyor. Halihazırdaki yüksek oranın Avrupa ülkelerinde uygulandığı gibi yüzde 3-4 seviyelerine çekilmesi elzem talebimiz...

* Günlük ücret

Sektörümüze listeleme bedeli adı altında KDV dahil günlük 7.38 TL ücret ödenmesi şartı restoranları zorluyor. Zaten hizmet bedeli karşılığı olarak komisyon alınıyor. Bunun kaldırılmasını talep ediyoruz.

* Joker uygulama mecburiyeti

Yemeksepeti.com, üyelerine haftanın en az 5 günü günde bir defaya mahsus olmak üzere verilen siparişi % 50 oranında indirimle tüketiciye ulaştırma şartı koyuyor. Söz konusu uygulamanın işyerlerinin tercihine bırakılmasını istiyoruz.

* Teslimatta yaşanan sorunlar

Üye işyerleri siparişleri ortalama 30 dakikada teslim etmeyi taahhüt etmekte ve zor hava şartlarında dahi verilen siparişleri istenilen sürede teslim ediyor. Müşteriden kaynaklanan sorunlarda üye işyerinin karşılaştığı zararı da Yemek Sepeti’nin üstlenmesini talep ediyoruz.

* Fiyat politikası

Yemeksepeti.com, paket serviste ürün fiyatlarının işyerindeki satış fiyatıyla aynı olmasını üye işyerlerine dayatıyor, söz konusu kurala uymayan işyerlerini haber vermeden sistemlerinden atıyor. Günümüz şartlarında motor kurye maliyetleri, komisyonlar, yemek kartları komisyonları, paketleme maliyetlerinin esnafa ciddi bir yük getirdiğinden, paket servis ücretleri üye işyerlerinin takdirine bırakılmalı.

* Online ödeme

Özellikle pandemi süresinde sipariş ödeme şekli büyük ölçüde online şekline döndü. Bu ödemelerin dönüşleri ortalama 30 gün ila 45 gün olduğu için esnafımıza ciddi finans yükü oluşturuyor. Bu vadelerin en azından bu süreçte minimuma çekilmesi gerekiyor.