Reel kesime 145 milyar lira ayrıldı
Meclis, iki aydır devam eden 2023 yılı bütçe mesaisini tamamladı. Yeni yılla birlikte yürürlüğe girecek olan 4 trilyon 469 milyar lira büyüklüğündeki 2023 yılı bütçesinde gelirler 3 trilyon 810 milyar lira, bütçe açığı 659,4 milyar lira olarak öngörüldü.
Canan SAKARYA / ANKARA
2023 yılı bütçe görüşmeleri tamamlandı. Giderler 4,4 trilyon, gelirler 3,8 trilyon lira olarak tahmin edildi. 2023 yılında bütçe gelirlerinin alt kalemlerine bakıldığında vergi gelirlerinin yüzde 41 oranında artarak yaklaşık 3,2 trilyona ulaşması bekleniyor. KDV tahsilatından 1,31 trilyon lira, ÖTV’den ise 510,6 milyar lira gelir beklentisi bulunuyor. 2023 yılında gelir vergisinden 495 milyar lira, kurumlar vergisinden 619,1 milyar lira, motorlu taşıtlar vergisinden 38,7 milyar lira, harçlardan 105,2 milyar lira, banka ve sigorta muameleleri vergisinden 75,1 milyar lira, damga vergisinden 55,5 milyar lira, diğer özel iletişim vergisinden 20,2 milyar lira, şans oyunları vergisinden 13,1 milyar lira, dijital hizmet vergisinden 7,1 milyar lira gelir bekleniyor. 2023 yılından itibaren uygulamaya girecek olan konaklama vergisinden 2,3 milyar lira gelir öngörülüyor.
2023 Yılı Bütçe ödeneklerinin dağılımı; personel giderleri için 1 trilyon 102,7 milyar, mal ve hizmet alım giderleri 318,7 milyar, cari transferler 1 trilyon 682 milyar, sermaye giderleri 315,8 milyar, sermaye transferleri 37,3 milyar, borç verme giderleri 359,2 milyar, yedek ödenekler 88,2 milyar, faiz giderleri 565,6 milyar lira oldu.
2023 bütçesinde reel sektör için bütçeden ayrılan pay 145,4 milyar lira oldu. Bu kapsamda; Sosyal Güvenlik Kurumu işveren prim ödemeleri için 68,1 milyar, hazine destekli kefaletle sağlanan krediler için faiz destek tutarı olarak 7 milyar, tarımsal işletmeler ve çiftçilere faiz destek tutarı olarak 21,5 milyar lira ayrıldı. Halk Bankası aracılığıyla kullandırılacak esnaf kredileri faiz desteği için 10,9 milyar lira, ihracat destekleri kapsamında 10,3 milyar lira, Eximbank sermaye artırımı için 6,8 milyar lira, küçük ve orta ölçekli işletmelerin desteklenmesi için 3,3 milyar lira, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı’nın teşvik ödemeleri kapsamında 6 milyar lira ödenek ayrıldı.
Doğalgaz ve elektrik sübvansiyonlarına 530 milyar lira
2023 yılında doğalgaz ve elektrik sübvansiyonları için 530 milyar lira, asgari ücretin vergi dışı tutulmasına 300 milyar lira kaynak öngörüldü. 2023 yılında bütçeden tarıma 142,9 milyar lira ayrılırken, tarımsal destek programları için 54 milyar lira, tarım sektörü yatırım ödenekleri için 40,4 milyar lira, tarımsal kredi sübvansiyonu, müdahale alımları, tarımsal KİT ve ihracat destekleri için 48,5 milyar lira ödenek öngörüldü. 2023 yılı bütçesinden 258,4 milyar lira sosyal yardım harcamaları için ayrıldı.
Bütçe görüşmelerinde tansiyon düşmedi
Meclis genel kurulunda aralıksız 12 süren bütçe görüşmelerinde tansiyon neredeyse hiç düşmedi. Hakaret, yumruklaşma, protestolar yaşandı. CHP, HDP, İYİ Parti ve AK Partili 4 milletvekiline disiplin cezaları bütçenin ilk iki gününde ardı ardına verildi. CHP İzmir Milletvekili Atila Sertel, küfür ettiği için kınama cezası aldı. HDP Mersin Milletvekili Ömer Faruk Gergerlioğlu’na ‘iffetsiz’ sözleri nedeniyle kınama cezası verildi. İYİ Parti Trabzon Milletvekili Hüseyin Örs’e yumruk atarak hastaneye yatmasına neden olan AK Parti Bursa Milletvekili Zafer Işık’a iki bileşim geçici çıkarma cezası verildi. Kavgada hakaret ettiği için İYİ Parti Konya Milletvekili Fahrettin Yokuş da kınama cezası aldı. İçişleri Bakanlığı ile Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı bütçeleri görüşmeleri en tartışmalı bütçe oldu. 6 yaşındaki çocuğa cinsel taciz olayı bütçe görüşmelerinin gündemine oturdu.
Sanayi ve Teknoloji Bakanı Mustafa Varank, yerli otomobil Togg ile Meclise gelerek Bakanlığı’nın bütçe görüşmelerine katıldı. Meclis Genel Kurulu’nu yöneten Başkanvekili Süreyya Sadi Bilgiç, hiç kalkmadan 9 saat 44 dakika oturumu yöneterek bir rekora imza attı. Bilgiç, 15 Aralık 2019 yılında Meclis Genel Kurulu’nu 8 saat 13 dakika aralıksız yöneten CHP’li Meclis Başkanvekili Levent Gök’ün rekorunu elinden aldı. Mecliste ilginç eylemler de yaşandı. CHP Bursa Milletvekili Nurhayat Altaca Karaca bütçeyi Hacivat ve Karagöz oynatarak anlattı. Kültür ve Turizm Bakanlığı’nın bütçesinde söz alan Altaca, Hacivat ve Karagöz oynatarak hastanelerdeki randevu sorunu, hayat pahalılığı, enflasyon, beyin göçü sağlık çalışanlarının sorunlarını dile getirdi. CHP Adana Milletvekili Ayhan Barut, Tarım ve Orman Bakanlığının bütçesinde tarım ve hayvancılık politikalarını kürsüye getirdiği ekmek ve peynirle protesto etti.
