Mardinli İhracatçılar, Irak’taki durgunluğu Afrika ülkeleri ile aşacak
Mardin iş dünyasının en büyük pazarı konumunda bulunan Irak pazarına bağımlı olmanın risklerini bertaraf edecek girişimler devam ediyor. 2024 yılında gerçekleştirdiği 1 milyar 18 milyon dolarlık ihracatın 810 milyon dolarını Kuzey Irak’a gerçekleştiren Mardinli ihracatçılar’ın ilk hedef pazarı Afrika kıtası olarak belirlendi.
MEHMET NABİ BATUK / MARDİN
Mardin Ticaret ve Sanayi Odası’nın kent ihracatında pazar çeşitliliğini sağlayacak girişimleri devam ediyor. TOBB Mardin Genç Girişimciler Kurulu işbirliğinde gerçekleştirilen İhracat Söyleşileri’nin ilki WCI Forum Başkanı Utku Bengisu’nun katılımı ile “Afrika Pazarının Gelecek Vizyonu, Afrika’ya İhracatın Stratejik Şifreleri” başlığıyla gerçekleştirildi. Afrika pazarının masaya yatırıldığı etkinlikte pazardaki siyasi ve ekonomik gelişim alanları konuşuldu. Etkinlikte ayrıca Afrika ülkelerin kalkınma hızları, ihtiyaç analizleri ve Mardinli firmalara ihracatta rekabet gücü sağlayacak lojistik, ürün bazlı etkenlerde konuşuldu.
Etkinliğin açılış konuşmasını gerçekleştiren TOBB Mardin Genç Girişimciler Kurulu Başkan Yardımcısı Burak Orman, Mardin’in en büyük ihracat pazarı konumundaki Irak’ta devam eden sanayi yatırımları nedeniyle yönlerini alternatif pazarlara çevirdiklerini aktardı. Orman, “Afrika kıtası 1,4 milyarı aşkın nüfusu, hızla büyüyen ekonomileri ve artan ithalat talebiyle, günümüzün en önemli ticaret bölgelerinden biri haline geldi. Mardin olarak, en büyük hedeflerimizden biri de bu büyüyen pazara erişmek, yerel ürünlerimizi Afrikalı tüketicilerle buluşturmak ve sürdürülebilir ticari ilişkiler kurmaktır. 2024 yılı ilimiz ihracatı 1 milyar 18 milyon dolar olarak gerçekleştirdi. Bu ihracatın 810 milyon dolarını Kuzey Irak’a gerçekleştirdik. Dolayısıyla ihracata farklı ülkelere ve pazarlara açılarak hem tek pazar riskini dağıtmak hem de büyüme fırsatlarını değerlendirmek istiyoruz” dedi.
Afrika’da büyümenin anahtarı Batı Afrika ülkeleri
Afrika pazarının uzak pazarlardan biri olmasına rağmen Türkiye’nin önemli bir denizyolu avantajı olduğunu belirten WCI Forum Başkanı Anıl Utku Bengisu ise Afrika’ya ihracatta karşılaşılan nakliye maliyetlerinin tolere edilebilir olduğunu kaydetti. İhracat hattının Mersin ve İskenderun limanları üzerinden kurulduğu taktirde 23 günde bölgeye ürün gönderilebildiğini ifade eden Anıl Utku Bengisu, Çinli firmaların bölgeye ancak 1.5 ayda gelebildiğini söyledi. Bengisu, “Afrika pazarında genişlemenin anahtarını Batı Afrika ülkeleri oluşturuyor. Çünkü Çin’in Afrika’nın batısına ürün getirebilmesi için kıtayı aşağıdan boydan boya dolaşması gerekiyor. Yani Türkiye’nin bölgeye 23 günde indirdiği malı Çin 1.5 ayda getirebiliyor. Bizim 3.500 dolar ile 4.500 dolar maliyetle indirebileceğimiz ürünleri Çin, 15.000 dolara indiriyor. Biz Batı Afrika’da önemli bir lojistik avantaja sahip durumdayız. O yüzden ihracat hamlelerimizi en baştan Batı Afrika’daki ülkelere kurmalıyız. Batı’da güçlenirsek diğer ülkelere yayılma şansımız da o oranda artacaktır” diye konuştu.
Batı Afrika limanları Türk şirketlerine geçiyor
Mali, Burkino Faso, Gine, Çad ve Nijer gibi ülkelerde yönetimlerin el değiştirdiğini ve söz konusu ülkelerin askerler tarafından yönetildiğini belirten Anıl Utku Bengisu, şöyle konuştu: “Bu ülkeler aralarında sahil ülkeleri ittifakını kurarak Fransa ile olan ilişkilerini sıfırlamaya başladılar. Ancak hala Fransız bisküvilerinin ve çikolatalarının hakim olduğu pazarlardan bahsediyoruz. Biz bu pazarlarda Fransız ürünlerine karşı doğru bir portföy oluşturabilirsek hızlıca büyüme potansiyelimiz var. Gine Limanı, Gambia Limanı, Sierra Leone Limanlarını şuanda Türk şirketleri işletiyor. Dolayısıyla o pazarlarda lojistik avantajları da elde etmeye başladık. Afrika Limanlarında ürün bazlı farklı gümrük vergileri uygulanıyor. Bu gümrük tarifelerine dikkat ederek ihracat hatlarımızı oluşturmalıyız. Ayrıca Nijerya Limanları’ndaki sıkışmadan dolayı pek çok ihracatçı firma Gana’yı express liman olarak kullanmaya başladı. Gana’da oluşan transit ticaret hattı, 2024 yılında 4 milyar dolara ulaştı. Sadece Nijerya’ya gitmek için Gana limanının dijital altyapısını kullananlar bugün yıllık 4 milyar dolar ticaret hacmi yaratıyor. Bu nedenle Batı Afrika’da ihracatçılarımızın iş potansiyeli her geçen gün daha da gelişiyor.”
Nijerya, 2050’ye kadar dünyanın en büyük 9’ncu ekonomisi olacak
Afrika’nın en hızlı kalkınan ülkesinin Nijerya olduğunu ifade eden Anıl Utku Bengisu, “Şuanda kamuoyuna açıklanan ekonomik göstergelerle Nijerya’nın 2050 yılında dünyanın en büyük 9’uncu ekonomisi seviyesine gelmesi bekleniyor. Çin’in nüfusu gerilerken 2100 yılında Nijerya’nın nüfusunun 890 milyona ulaşması öngörülüyor. Şuanda 225 milyon nüfusa sahip Nijerya, gelecekte Hindistan’dan sonra dünyanın en kalabalık 2’nci nüfusu olacak. Böylesine gelişmekte olan bir pazara bize çok uzak diye bakamayız. Çünkü bu pazarda her geçen gün büyüyen bir pazar var. Bugün ülke ekonomisin gayri safi milli hasılası uzun bir kriz sürecinin ardından 395 milyar dolar seviyesine ulaştı. Bu nedenle Nijerya pazarı Afrika’daki hedef pazarlarımız arasında üst sıralarda yer almalıdır” diye konuştu.
Genç nüfusa yönelik ürünlerle Etiyopya’da başarı sağlanabilir
Afrika pazarındaki en önemli hedef pazarlardan birisinin de 120 milyon nüfusa sahip Etiyopya olduğunu kaydeden Anıl Utku Bengisu, “Bu pazarda 2011 yılına kadar Türkiye’nin toplam ihracatı Çin’i geçmişti. Ancak şuanda maalesef çok gerilere düştük. Ülke nüfusunun 2050 yılında 250 milyona 2100 yılında ise 40 milyon kişiye ulaşma potansiyeli var. Dünyada en fazla çocuk doğum oranının olduğu ülkelerin başında Etiyopya geliyor. Bu pazarda gıda ürünlerinin yanı sıra kozmetik, tekstil, mobilya, inşaat ve medikal ürünlerde önemli bir ticari hacim sağlayabiliriz” dedi.
Gana’da Türkiye dostu bir devlet başkanı var
Gana’nın da güvenli ticarette öne çıktığını ifade eden Anıl Utku Bengisu, “Şuanda Gana, Afrika’daki en güçlü demokrasi düzenine sahip ülkelerin başında geliyor. Gana’da yaşanan son rejim değişikliğinde seçimi kaybeden devlet başkanı devir teslim törenin başından sonuna kadar kalarak büyük bir demokratlık örneği sergiledi. Ülkede şuanda Türkiye dostu bir devlet başkanı var. Seçilen bakanlar da Türkiye dostu isimlerden seçiliyor. Şuanda Gana’da en çok yatırım yapan 2’nci ülke konumunda bulunuyoruz. Ayrıca Gana’nın sahip olduğu internet hızı ülkemizin de üzerindedir. Bu ülkeye gönderdiğiniz ürünleri dijital sistemler üzerinden anlık olarak takip edebiliyorsunuz. Dolayısıyla Gana, ihracatçılarımızın gönül rahatlığıyla ticari bağ kurabileceği ülkelerin başında geliyor” diye konuştu.
“Fildişi, 4 ülkeye daha genişleme avantajı sağlıyor”
Fildişi Sahilleri’nin ise Togo, Benin, Nijer, Somali, Burkina Faso gibi ülkelerle olan ortak ticaret sistemi nedeniyle önemli bir ticari potansiyele sahip olduğunu dile getiren Anıl Utku Bengisu, şöyle devam etti: “Bu ülke Fransa’nın sahra altı ülkelerdeki en önemli dostu konumundadır. Afrika’nın en gelişmiş ülkeleri arasında yer alıyor. Afrika’da en yüksek binaların, araç filolarının olduğu ülkelerden biridir. Otoban ve limanın ardından ülkede şuanda metro inşaatları başladı. Ayrıca 440 metre uzunluğuyla Afrika’nın en yüksek binası da burada inşa ediliyor. Bu ülke Togo, Benin, Nijer, Somali, Burkina Faso gibi ülkelerle aynı para birimi ve yabancı dili kullanarak ortak bir ticari mekanizma halinde çalışıyor. Şuanda Fildişi Sahilleri’nin en prestijli liman kenti olan Abidjan’da yaşanan göç ile nüfus 8 milyona yaklaştı. Bu ülkede tekstil sektörünün kalbide bu şehirde atıyor. Büyük süpermarketlerin yanı sıra 2.300 Moritanyalı tarafından işletilen bakkal konseptinde işletmeler var. Bu işletmeler alımlarını ve lojistik süreçlerini toplu olarak gerçekleştiriyor. Dolayısıyla bu hatta hızlı tüketim ürünlerinde Mardinli gıda ihracatçılarımızın önemli bir potansiyeli var.”
Nijer’de Fransa’da boşalan 1.2 milyar dolarlık pazar doldurulmayı bekliyor
Fransa’nın Afrika’da kaybettiği pazarlardan birisinin de Nijer pazarı olduğunu anımsatan Anıl Utku Bengisu, “Nijer’in yıllık 3 milyar dolarlık ithalatında Fransa’nın payı 1.2 milyar dolar düzeyindeydi. Ülkenin Fransa ile arasının açılmasının ardından şuanda herkes o pazardaki boşluğu doldurmak için girişimlerde bulunuyor. Bölgenin en çok ihtiyacı olduğu ürünlerin başında bakliyat, et ürünleri, makarna gibi temel ürünler geliyor. Bu pazarda ihracatçılarımızın yönelmesi gereken pazarlar olarak öne çıkıyor. Rusya ve Çin’in hızlı bir yayılma süreci var. Ancak yeni fırsatları bizlerin de değerlendirmesi için olumsuz bir neden yok” dedi.
Türkiye’deki Afrikalı öğrenciler hem personel hem de network avantajı sağlayabilir
Afrika’ya ihracatta Türkiye’nin en önemli avantajlarından birisinin ülkede öğretim gören Afrikalı öğrenciler olduğunu vurgulayan Anıl Utku Bengisu, “Afrika’da büyüyen nüfus çeşitli ülkelere ticaret, eğitim ve sağlık hizmetleri için göç ediyor. Amerika, Avrupa ve Kanada’da yaşayan ciddi bir Afrikalı nüfusu oluştu. Afrikalı Diasporası pek çok kıtada güçlenmeye devam ediyor. Türkiye olarak bizim de ülkemize çeşitli amaçlarla gelen Afrikalıları ticaret sistemine entegre edecek mekanizmaları oluşturmalıyız. Eğitim için gelen öğrencilere part time iş imkanları oluşturmalıyız. Bu yöntem ile Mardinli ihracatçılarımızın ihracatındaki personel sorununu da hızlıca çözebiliriz. Afrikalı öğrencilerin sahip oldukları networkler bu alanda firmalarımıza önemli bir rekabet gücü sağlayacaktır” diye konuştu.