Kirada yeni dönem başladı: Prof. Dr. Harun Tanrıvermiş kiracıları uyardı
Kira artışlarında yüzde 25 sınırlamasının kaldırılmasıyla ilgili açıklama yapan Prof. Dr. Harun Tanrıvermiş kiracılara önemli uyarılarda bulundu. Tanrıvermiş yerel yönetimlere de öneride bulundu.
Ankara Üniversitesi (AÜ) Gayrimenkul Geliştirme ve Yönetimi Bölüm Başkanı Prof. Dr. Harun Tanrıvermiş, kira artışlarında yüzde 25 sınırlamasının kaldırılmasını değerlendirdi.
1 Temmuz'dan önce yapılmış sözleşmeler için geriye dönük yenilemenin olmadığını belirten Tanrıvermiş “Daha önce yapılmış olan sözleşmelerin yenilenmesi ve ek kira artışı istenmesi mümkün değil” dedi.
ANKA'nın aktardığına göre, vatandaşları yapacakları kira sözleşmeleri konusunda uyaran Tanrıvermiş, sorunun çözüm yolunun sosyal konut sayısının artırılması, belediyelerin konut üretmesi, emekli ve öğrencilere kira yardımı yapılması olduğunu söyledi.
Yeni dönemde neler yaşanacak?
Prof. Dr. Harun Tanrıvermiş, şöyle konuştu:
"Mevcut yasal düzenlemenin uygulama süresi 1 Temmuz’da sona erdi. Şimdi ne olacak? Ne olmuştu, 2023 ve 2024 yılında kira parasındaki artışa bir sınır getirilmişti. Bu üst sınır kira parası artışından özellikle dar gelirliyi korumak için parlamento yeni bir düzenleme yaptı, kira parasını yüzde 25 ile sınırladı. 1 Temmuz 2024’e kadar kira sözleşmesi bitenler yüzde 25 üst normu kullanmaları gerekir. Kirayı bununla yenilediler. Ne zaman bu kira sözleşmesi güncellenecek, 1 Temmuz 2025’te, bir yıl sonra.
Peki ne olacak? TÜFE'nin 12 aylık artışının ortalamasına göre kira parası yenilenecek 5 yılı dolmayan kira sözleşmelerinde. 5 yılı dolanlar ise o bölgedeki rayiçlere göre yeniden kira parası tespiti yapacaklar. Örneğin mayıs ayında kira sözleşmesi dolan biri, TÜFE artışı yüzde 62,5 olmuş bir yıl içinde. Kişinin 20 bin lira kira veriyor olduğunu düşünelim. Yüzde 25 üst sınırında 25 bin lira ödeyecekti yeni dönem için, yüzde 62,51 olursa yaklaşık 40 bin 628 lira ödeyecek."
‘TÜFE üzerindeki bir artışı kabul etmeyecek sözleşme yapmalarına özen göstermeliler’
Vatandaşları kira sözleşmeleri konusunda uyarın Tanrıverdi, şöyle devam etti:
“Daha önce yapılmış olan sözleşmelerin yenilenmesi ve ek kira artışı istenmesi mümkün değil, mevzuat ve uygulamada konut kira sözleşmeleri ve kira artışları yıllık olarak yapılıyor. Türkiye’de her 100 hanenin 56’sının konutu var. Her 100 hanenin kalan 44’ü kirada oturuyor. Bu 44'ün en az yüzde 27'si kirada oturduğunu beyan ediyor. Esasında ciddi bir kira geliri beyan etmeyen bir kitle var. Dolayısıyla yeni yapılacak düzenlemelerle bu konuda mutlaka çalışmak gerekiyor.
"Tahliye taahhüdü gibi bir taahhüt vermeye gerek yok"
Sorunu çözmenin önemli yolu konut üretimini arttırmak. Boş tutulan konutlar kiraya verileceği için kiralık konut artacak. Kiralık konut artınca kira parası yavaş yavaş gerilemeye başladı. Ocak ayından beri konut fiyatlarında gerileme başladı. TÜFE'deki 12 aylık artışı belirleyen oran üzerinde kira sözleşmesi yapmamak, kira sözleşmesi ile birlikte taşınmazın tahliye edilmesine yönelik başkaca bir sözleşme imzalamamak, yaptıkları kira sözleşmesi dikkatle yapmaları, tahliye taahhüdü gibi bir taahhüt vermeye gerek yok. Kanun zaten net olarak ortada bunlara dikkat etmeleri gerekiyor. Mümkün olduğunca TÜFE üzerindeki bir artışı kabul etmeyecek sözleşme yapmalarına özen göstermeliler.
"Belediyelerimizde böyle bir gelenek yok"
Türkiye keşke kiralık konut pazarı tespitini yapsa. Emekliler ve öğrenciler özellikle olmak üzere bunlara yönelik kira yardımı programı ortaya konulmalı. Sosyal konut konusunda TOKİ ve belediyelerin daha fazla efor sarf etmesi gerekiyor. Belediyeler kamulaştırma yapabilir, arsa üretebilir, konut üretip kiraya verebilir. Geniş yetkileri olmasına rağmen belediyelerin bu yöndeki girişimleri çok zayıf. Herkes TOKİ'den bekliyor ama oraların yapabileceği sınırlı. Dolayısıyla belediyelerin taşın altına elini koyması lazım. Dünyadaki belediyeler konut üretip kiraya veriyor. Kanunen görevleri olmasına rağmen belediyelerimizde böyle bir gelenek yok."
