İŞKUR aktif işgücü programlarında frene basıldı
Genç istihdamının hızlandırılması, sanayi ile birlikte ihtiyaç duyulan diğer sektörler için nitelikli işgücü yetiştirilmesi ve işgücü maliyetlerinin azaltılması hedefleriyle uygulamaya konulan aktif işgücü programlarında, sayı giderek azalıyor.
Mehmet KAYA
Türkiye’de bir dönem gençlerin istihdamının hızlandırılması, sanayi ve işyerlerinin ihtiyaç duyduğu işgücünün yetiştirilmesi ve işyerlerinin de işgücü maliyetlerini azaltma yönünde hedeflerle başlatılan aktif işgücü programlarında sayı giderek azalıyor. Daha etkin aktif işgücü programları hazırlıkları arayışlarının olduğu dönemde, Ocak-Nisan itibariyle 2022’de kurs sayısı ve yararlanıcıların sayısında ciddi düşüş görüldü. 2021 Ocak-Nisan döneminde 32 bin 586 programdan 161 bin 713 kişi yararlanırken, 2022 aynı dönemde program sayısı 25 bin 759’a, yararlanan kişi sayısı ise 96 bin 110 kişiye düştü.
Program sayılarındaki yükseklik, işbaşı eğitim programlarındaki işyerleri sayısından kaynaklanıyor. Türkiye’de bir dönem ağırlıklı olarak uygulanan aktif işgücü programlarında yüksek sayılara ulaşılmıştı. Salgının etkilerinin büyük oranda devam ettiği 2021’de işbaşı eğitim dahil 98 bin 867 programdan 461 bin 671 kişi; salgın yılı olan 2020’de 90 bin 216 programdan 423 bin 133 kişi yararlanmıştı. 2019 yılında ise 126 bin programdan 568 bin 420 kişi, 2018’de 104 bin 772 programdan 498 bin 934 kişi, 2017’de ise 116 bin 624 programdan 508 bin 851 kişi yararlandı. Uygulamalar içinde ağırlıklı olarak işbaşı eğitim programı yer tutuyor. Ancak bu modele yönelik istenen istihdam sağlama hedefine tam olarak hizmet etmediği yönünde çeşitli eleştiriler yapılıyordu. Salgın etkisiyle 2021’de ve bu yılın başında durdurma kararları alınan ancak gelen taleplerle tekrar başvuru alınan işbaşı eğitim programının ağırlığı aktif işgücü programı içinde halen devam ediyor. Diğer yandan, yeni tasarlanan üretim sürecine katılım programı adı altındaki aktif işgücü programında da pilot uygulama sürüyor. Bu programda, katılımcı firmalardan en az 9 ay istihdam karşılığında 3 ay süreyle eğitim düzeyine göre çalışan her bir kişiye 6 bin 555 TL’ye kadar destek veriliyor.
İŞKUR verilerine göre, yıllar içinde açılan mesleki eğitim programlarının sayısında da ciddi düşüş görüldü. Girişimcilik, mesleki eğitim vb. öğretim esaslı programlarda, 2017’de 9 bin 340 kurs açılırken, bu sayı 2018’de 9 bin 327; 2019’da 8 bin 159 kurs açıldı. Salgının etkisiyle 2020’de kurs sayısı 3 bin 888’e, 2021’de 5 bin 27’ye çıktı. 2022 Nisan ayı itibariyle açık kurs sayısı ise 370 düzeyinde bulunuyor.
