İlber Ortaylı'dan TÜİK'e: Yok ya beni aptal mı sanıyorsun?
Prof. Dr. İlber Ortaylı, TÜİK'in enflasyon madde sepetinde yer alan fiyatlara tepki gösterdi. Ortaylı, sepette kira fiyatının 5 bin 884 TL olarak gösterilmesine, "Beni aptal mı sanıyorsun?" şeklinde yorumlarken, enflasyon ve işsizlik rakamlarına için ise, "Hayır hiç güvenilmez, katiyen" cevabını verdi.
EKONOMİ Gazetesi yazarı Alaattin Aktaş'ın kamuoyuna duyurduğu enflasyon madde sepetiyle ilgili tartışmalara, Prof. Dr. İlber Ortaylı da katıldı. Ortaylı, konuk olduğu Kafa TV'de, "TÜİK'e göre Türkiye'de kira 5 bin 884 lira" denilmesi üzerine sert tepki göstererek, "Yok ya beni aptal mı sanıyorsun? 5800 liraya artık bırakın burayı, Ankara'da bile hatta küçük bir yerde bile zor bulursunuz evi" ifadelerini kullandı.
İşsizlik ve enflasyon rakamlarının sorulması üzerine de İlber Ortaylı, "Hayır hiç güvenilmez katiyen. TÜİK'in oynattığı kalem hakikati değiştirmiyor. Türk insanı meyveyi, sebzeyi neredeyse taneyle alıyor. Ben de öyle yapıyorum. Bir çok insan bu ürünleri alamıyor bile. Gıda yardımı yaptığımız insanlar var. Mesela zeytinyağı veriyoruz. Zeytinyağı bile artık insanlar için çok lüks. Evler ise korkunç pahalı. Gecekondu mahallelerindeki evlere 15 bin kira alıyorlar" dedi.
"Madde sepeti olduğu yerde duruyor"
Allaattin Aktaş'ın TÜİK'in enflasyon madde sepetinde yer alan fiyatları köşesinde kaleme almasının ardından, Türkiye İstatistik Kurumu Başkanı Erhan Çetinkaya açıklama yapmış ve "Madde sepeti olduğu yerde duruyor, madde sepetini gizlemek kimsenin yetkisinde değildir. Yayınlanmayan tablolar madde fiyatlarıdır. Geçmişte açıklanan madde fiyatlarının bir gösterge niteliği yoktu. Madde fiyatlarının açıklanması için ekstra bir gün daha çalışma yapmak gerekiyor. Bu sebeple artık gösterge niteliği taşımayan bu fiyatları yayınlamıyoruz" ifadelerini kullanmıştı.
"Toplumun genelini yansıtan bir örnekleme yapıyoruz"
Çetinkaya enflasyon hesabını yapmak için nasıl bir çalışma yaptıklarını şu sözlerle anlatmıştı:
"Enflasyon hesabının yapılabilmesi için tüketim sepetinin belirlenmesi gerekiyor. Biz bunu her ay 2 bin haneye giderek yapıyoruz. Sene sonunda 25 bin haneye gitmiş oluyoruz. Bu hanelerin içinde zenginler var, fakirler var, ortalama durumda olanlar var. Toplumun genelini yansıtan bir örnekleme yapıyoruz. Bu hanelerin harcama kalıplarına göre sepetin içinde neyin yer alıp, neyin yer almayacağı belirleniyor. Bu mal ve hizmetlerin belirli ağırlıkları var. Sonuçta bu mal ve hizmetlerin fiyat değişimleri ağırlıklarıyla çarpılarak ortalama bir rakam hesaplanıyor. Bizim her ay aylık ve yıllık olarak açıklıyor olduğumuz şey tek bir rakam. Ve geçen ay 1.64 çıktı. Bunun içinde benzinin fiyat değişimi de var, domatesin de var, elbisenin de var, diş muayenesinin de var, saç tıraşının da var. Enflasyon, 600 bin fiyatın tek bir endeks değişimine, tek bir yüzdesel değişime toplulaştırıldığı veya indirgendiği bir hesaptır."
